بخش1: هویت ماده

1.1- شناسایی ماده

شناسایی ماده GHS

نام شیمیایی ماده

hydrogen sulphide

Hydrogen sulfide; Hydrogen sulfide (H2S); Sulfuretted hydrogen; Sewer gas; Hydrosulfuric acid; dihydrogen sulfide

بخش 2: شناسایی خطرات

• گازهای قابل اشتعال – گروه 1
• گازهای تحت فشار – گاز مایع
• سمیت ارگان های هدف (یک بار مواجهه) (تحریک دستگاه تنفسی)- گروه 3
• سمیت حاد (استنشاقی)- گروه 2
• سمیت آبزیان (حاد)- گروه 1

عبارات خطر (Hazard statement(s

• گاز به شدت قابل اشتعال.
• ممکن است با هوا، مخلوط های انفجاری تشکیل دهد.
• محتوی گاز تحت فشار، در صورت گرم شدن احتمال انفجار دارد.
• ممکن است سبب یخ زدگی شود.
• در صورت تنفس کشنده است.
• مواجهه طولانی با گاز، توانایی بویایی سولفیدها را از بین میبرد.
• ممکن است سبب تحریک تنفسی شود.
• برای زندگی آبزیان بسیار سمی است.

عبارات احتیاط (Precautionary statement (s

نکات عمومی

شیر سیلندر را بعد از هر بار استفاده و زمانی که سیلندر خالی است، ببندید. برای کنترل فشار سیلندر از تجهیزات مجاز استفاده کنید. تا زمانی که سیلندر برای استفاده به وسیله ی مناسبی وصل نشده، شیر را باز نکنید. در مسیر از یک وسیله پیشگیری از پس زدن جریان استفاده کنید. فقط از تجهیزاتی با جنس مواد سازگار استفاده نمایید. همیشه ظرف را در وضعیت رو به بالا قرار دهید. برای کشف حضور گاز به بو اطمینان نکنید.

پیشگیری

فقط در هوای آزاد یا مکان دارای تهویه‌ی خوب استفاده شود. گاز تنفس نشود. از رها نمودن ماده در محیط خودداری شود. فقط در هوای آزاد یا مکان دارای تهویه‌ی خوب استفاده و انبار شود.

واکنش

در صورت استنشاق: مصدوم را به محل دارای هوای تازه ببرید و او را در یک وضعیت راحت برای تنفس نگه دارید.  فورا با مرکز مسمومین یا پزشک تماس بگیرید.

در صورت حریق گاز نشتی: عملیات اطفا انجام نشود مگر این که نشت را به روش ایمن بتوان متوقف نمود. اگر می توانید به روش ایمن، نشت را متوقف کنید.

انبار

دفع

سایر خطرات طبقه بندی نشده

بخش 3: اطلاعات در مورد ترکیب /اجزاء

ماده / مخلوط

75-50-3

CAS number

001029

درصد

100

بخش 4: اقدامات کمک های اولیه

مصدوم را به هوای تازه ببرید و در حالت آرامش برای نفس کشیدن قرار دهید. اگر هنوز به وجود فیوم ها در محیط مشکوک هستید، امدادگر باید ماسک مناسب یا وسیله حفاظت تنفسی خود تامین استفاده نماید. اگر مصدوم تنفس ندارد، اگر تنفس نامنظم است یا اگر ایست تنفسی رخ داد، توسط فرد آموزش دیده، تنفس مصنوعی و یا اکسیژن بدهید. تنفس دهان به دهان ممکن است برای فرد امدادگر خطرناک باشد. اگر فرد بیهوش است، او در وضعیت احیا قرار دهید و فوراً او را تحت مراقبت های پزشکی قرار دهید. راه هوایی را باز نگهدارید. لباس های محکم مانند یقه،کروات، کمربند یا مچ‌بند را شل کنید.

در صورت تنفس محصولات حاصل از تجزیه، ممکن است علائم با تاخیر ظاهر شوند، بنابراین فرد در معرض، تا 88 ساعت باید تحت مراقبت پزشکی باشد.

اثرات سلامتی حاد بالقوه:

تماس چشمی: اثرات معنی‌دار یا خطرات بحرانی شناخته نشده اند.

استنشاق: در صورت تنفس، کشنده است. ممکن است سبب تحریک تنفسی شود.

تماس پوستی: اثرات معنی‌دار یا خطرات بحرانی شناخته نشده اند.

یخ‌زدگی بافت: سعی کنید بافت های یخ زده را گرم نگه دارید و توصیه های پزشکی را دریافت کنید.

در صورت خوردن: چون این ماده یک گاز است به بخش تنفسی مراجعه کنید

علائم/نشانه های مواجهه بیش از حد:

مواجهه‌ی چشمی: اطلاعات خاصی وجود ندارد.

استنشاق: علائم زیان آور زیر ممکن است ایجاد شوند:

تحریک دستگاه تنفسی و سرفه

تماس پوستی: اطلاعات خاصی وجود ندارد.

در صورت خوردن: اطلاعات خاصی وجود ندارد.

شاخص مراقبت پزشکی فوری و درمانهای خاص مورد نیاز:

نکاتی برای پزشک: درمان براساس علائم انجام شود. اگر مقدار زیادی از ماده خورده یا تنفس شده است، فوراً با متخصص مسمومیت تماس گرفته شود.

درمان های ویژه: درمان خاصی نیاز نیست.

روش های ویژه برای حفاظت امدادگران: هیچ عملی نباید توسط افراد بدون آموزش مناسب انجام شود. اگر هنوز به وجود فیوم ها در محیط مشکوک هستید، امدادگر باید ماسک مناسب یا وسیله حفاظت تنفسی خود تامین استفاده نماید. تنفس دهان به دهان ممکن است برای فرد امدادگر خطرناک باشد.

بخش 5: روش های اطفاء حریق

مادهی خاموشکننده‌ی نامناسب: شناخته نشده است.

محصولات حاصل از تجزیه خطرناک: محصولات حاصل از تجزیه ممکن است شامل مواد زیر باشد: اکسیدهای سولفور

تجهیزات حفاظتی خاص برای آتش نشانان: آتش نشانان باید از تجهیزات حفاظتی مناسب و وسایل حفاظت تنفسی خود تامین (SCBA) تمام صورت با فشار مثبت، استفاده کنند.

بخش 6: اقدامات لازم در زمان نشت و ریزش تصادفی

برای پرسنل غیر از تیم اضطراری: نشت اتفاقی ماده خطر حریق جدی یا انفجار را به همراه دارد. هیچ عملی نباید توسط افراد بدون آموزش مناسب انجام شود. فضای اطراف را تخلیه کنید. از ورود افراد غیر ضروری و محافظت نشده، جلوگیری کنید. تمامی منابع اشتعال را خاموش کنید. در منطقه خطر، شعله یا سیگار روشن نکنید. گاز را تنفس نکنید. تهویه‌ی کافی را فراهم کنید. زمانی که تهویه‌ی کافی نیست، تجهیزات تنفسی مناسب استفاده کنید. تجهیزات حفاظت فردی مناسب بپوشید.

برای تیم اضطراری: اگر لباس اختصاصی برای نشت نیاز هست، اطلاعات را از بخش 8 در زمینه مواد مناسب و نامناسب بگیرید. همچنین اطلاعات در مورد “پرسنل غیر از تیم اضطراری” را ببینید.

ریزش کوچک: فوراً با پرسنل تیم اضطراری تماس بگیرید. نشت را متوقف کنید، اگر می توانید این کار را بدون خطر انجام دهید. از ابزار و وسایل ضدجرقه و ضد انفجار استفاده کنید.

ریزش بزرگ: فوراً با پرسنل تیم اضطراری تماس بگیرید. نشت را متوقف کنید، اگر می توانید این کار را بدون خطر انجام دهید. از ابزار و وسایل ضد جرقه و ضد انفجار استفاده کنید.

نکته: بخش 13 را برای دفع مواد زائد ببینید.

بخش 7: حمل و انبار

روشهای حفاظتی:

تجهیزات حفاظت فردی مناسب بپوشید (بخش 8 را ببینید). ظرف محتوی گاز تحت فشار است. از مواجهه با چشم ها، پوست و لباس خودداری شود.از تنفس گاز اجتناب شود. از رها شدن ماده در محیط جلوگیری شود. فقط در فضای دارای تهویه‌ی کافی استفاده شود. اگر تهویه‌ی محیط کافی نیست، از وسیله حفاظت تنفسی مناسب استفاده کنید. وارد فضاهای انبار یا فضاهای بسته نشوید مگر این که تهویه‌ی کافی داشته باشد.

دور از گرما، جرقه‌ها، شعله باز یا سایر منابع اشتعال نگهداری شود. از تجهیزات الکتریکی ضد انفجار (تهویه، روشنایی و حمل ماده) استفاده شود.فقط از ابزار ضد جرقه استفاده شود. گاز باقیمانده در سیلندر را تخلیه کنید چون ممکن است خطرناک باشد. هرگز ظرف را سوراخ نکنید یا نسوزانید. از تجهیزات مرتبط برای سیلندر تحت فشار استفاده کنید. شیر را بعد از هر بار استفاده و زمانی که ظرف خالی است، ببندید. سیلندر را در مقابل آسیب فیزیکی محافظت کنید، سیلندرها را نکشید، نغلطانید، سر ندهید، سیلندر نباید سقوط کند. برای جابجایی سیلندر از کامیون مناسب استفاده کنید.

دور از اسیدها، قلیاها، عوامل احیا کننده و مواد قابل اشتعال نگهداری شود. ظرف باید به طور محکم بسته شود و تا زمان استفاده مهر و موم شود. سیلندرها باید به صورت عمودی و با شیر دارای درپوش حفاظتی نگهداری شوند و برای جلوگیری از سقوط یا ضربه خوردن کاملا محافظت شوند. سیلندرها نباید در دمای بیش از (C (125 F° 52 نگهداری شوند.

بخش 8: کنترل های مواجهه/حفاظت فردی

حدود مجاز مواجهه‌ی شغلی

نام اجزا

OEL-TWA: 1 ppm

OEL-STEL: 5 ppm

فقط در مکان با تهویه کافی استفاده شوند. برای کنترل مواجهه کارگر با آلاینده های هوابرد به زیر حد مجاز، از طریق محصورسازی فرایند، تهویه مکشی موضعی یا سایر کنترل های مهندسی استفاده نمایید. همچنین کنترل های مهندسی برای نگه داشتن تراکم های گاز یا بخاریا غبار به زیر حدود پایین  انفجار مورد نیاز است. از تجهیزات تهویه ضد انفجار استفاده شود.

کنترل مواجهه محیطی:

برای اطمینان از سازگاری با الزامات زیست محیطی، انتشار آلاینده از  سیستم تهویه یا پروسه های کاری باید کنترل شود. در برخی موارد، برای کاهش انتشار آلاینده به حدود قابل قبول استفاده از اسکرابرهای فیوم، فیلترها یا تغییرات مهندسی بر روی تجهیزات پروسه، ضروری خواهد بود.

روشهای بهداشتی:

دستها، ساعد و صورت را بعد از استفاده محصولات شیمیایی، قبل از خوردن، آشامیدن، سیگار کشیدن و استفاده از توالت و در پایان زمان کاری، به طور کامل بشوئید. باید برای برداشتن لباس های آلوده شده احتمالی، از روشهای مناسب استفاده شود. لباسهای آلوده را قبل از استفاده مجدد بشوئید. اطمینان داشته باشید که ایستگاه های چشم شوی و دوش های ایمنی، نزدیک محل کار وجود دارند.

اگر امکان تماس وجود دارد، حفاظت زیر باید تامین شود، مگر این که ارزیابی ریسک درجه حفاظت بالاتری را مشخص کند: عینک های ایمنی با حفاظ های جانبی.

حفاظت دست: اگر ارزیابی ریسک مشخص کند که نیاز به حفاظت هست، باید در تمامی مدت استفاده از مواد شیمیایی، از دستکش های تایید شده استاندارد مقاوم شیمیایی و نفوذ ناپذیر استفاده شوند. باید پارامترهای مشخص شده توسط سازنده دستکش در نظر گرفته شده و در طی استفاده خصوصیات حفاظتی آن بررسی گردند. باید دقت نمود که ممکن است زمان نفوذ (Breakthrough time) دستکش سازنده های مختلف، متفاوت باشد. در هنگام مخلوط چندین ماده،  نمی توان زمان حفاظتی دستکش را به دقت برآورد نمود.

حفاظت بدن: باید براساس وظیفه و ریسک های مربوط به آن، تجهیزات حفاظت فردی برای بدن انتخاب شوند و قبل از استفاده از ماده توسط یک فرد متخصص تایید گردند. در مواردی که خطر اشتعال ناشی از الکتریسیته ساکن وجود دارد، لباس حفاظتی ضد الکتریسیته ساکن پوشیده شود. برای بیشترین حفاظت در برابر بارهای ساکن، باید لباس شامل سرهمی ها، چکمه ها و دستکش های ضد الکتریسیته ساکن، پوشیده شود.

سایر موارد حفاظت پوست: باید براساس وظیفه و ریسک های مربوط به آن، پوشش مناسب پا و روش های اضافی حفاظت پوست انتخاب و قبل از استفاده از ماده توسط یک فرد متخصص تایید گردد.

بخش 9: خصوصیات فیزیکی و شیمیایی

1.9 اطلاعات اساسی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی

ظاهر

حالت فیزیکی

بی رنگ

بو

مشخص نشده است

pH-value

-82C° (-115.6 F°)

نقطه جوش / تراکم

-60C° (-76 F°)

100.5C° (212.9 F°)

نقطه اشتعال

مشخص نشده است

SADT

مشخص نشده است

دمای خوداشتعالی

کاربردی نیست

زمان احتراق

حد پایین: 4.3%    حد بالا: 4.3%

فشار بخار

 (Air = 1) 1.53

حجم ویژه (ft³/lb)

0.089

دانسیته نسبی

 در دسترس نیست

حلالیت

5 g/l

ضریب تفکیک (n-Octanol/Water)

کاربردی ندارد :Kinematic    کاربردی ندارد :Dynamic

بخش 10: پایداری و واکنش پذیری

بخش 11: اطلاعات سم شناسی

تحریک/ خورندگی: در دسترس نیست.

حساسیت: در دسترس نیست.

جهش‌زایی: در دسترس نیست.

سرطانزایی: در دسترس نیست.

سمیت دستگاه تولید مثل: در دسترس نیست.

جهش زایی: در دسترس نیست.

سمیت ارگان هدف (یک بار مواجهه):

سمیت ارگانهای هدف (مواجهه‌ی تکراری): در دسترس نیست.

خطر آسپیراسیون: در دسترس نیست.

اطلاعات در مورد روشهای مواجهه احتمالی: در دسترس نیست.

اثرات بالقوه حاد بر سلامتی:

مواجهه چشمی: اثرات معنادار یا خطرات بحرانی شناخته نشده است.

استنشاق: در صورت تنفس، کشنده است. ممکن است سبب تحریک تنفسی شود.

تماس پوستی: اثرات معنادار یا خطرات بحرانی شناخته نشده است.

در صورت خوردن: چون این ماده یک گاز است، به بخش تنفسی مراجعه شود.

علائم مرتبط با خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و سم شناسی:

تماس چشمی: داده خاصی وجود ندارد.

استنشاق: علائم زیان آور ممکن است شامل موارد زیر باشد:  سرفه و تحریک دستگاه تنفسی

تماس پوستی: داده خاصی وجود ندارد.

در صورت خوردن: داده خاصی وجود ندارد.

اثرات فوری و تاخیری و همچنین اثرات مواجهه کوتاه و بلند مدت:

مواجهه کوتاه مدت:

اثرات بالقوه فوری: اطلاعات موجود نیست.

اثرات تاخیری بالقوه: اطلاعات موجود نیست.

مواجهه بلند مدت:

اثرات بالقوه فوری: اطلاعات موجود نیست.

اثرات تاخیری بالقوه: اطلاعات موجود نیست.

اثرات بالقوه مزمن بر سلامتی:

اطلاعات موجود نیست.

کلیات: اثرات معنی‌دار یا خطرات بحرانی شناخته نشده است.

سرطانزایی: اثرات معنی‌دار یا خطرات بحرانی شناخته نشده است.

تراتوژن: اثرات معنی‌دار یا خطرات بحرانی شناخته نشده است.

اثرات تکاملی: اثرات معنی‌دار یا خطرات بحرانی شناخته نشده است.

اثرات ناباروری: اثرات معنی‌دار یا خطرات بحرانی شناخته نشده است.

سنجش های کمی مسمومیت:

تخمین های مسمومیت حاد: در دسترس نیست.

سایر اطلاعات:  IDLH : 100 ppm

بخش 12: اطلاعات زیست محیطی

بخش 13: ملاحظات دفع

تا حد ممکن باید از تولید مواد زائد جلوگیری شود یا به حداقل برسد. همواره دفع ماده، محلول ها و محصولات فرعی بایستی با رعایت الزامات حفاظت از محیط زیست صورت گیرد. دفع مواد زائدو مواد غیر قابل بازیافت باید از طریق یک پیمانکار با صلاحیت انجام شود. مواد زائد  نباید به صورت بازیافت نشده به  فاضلاب دفع شوند مگر این که کاملا با الزامات زیست محیطی سازگار باشد. شیرهای فشار مربوط به Airgas باید به شرکت برگردانده شوند. مواد زائد بسته بندی شده باید بازیافت شوند. فقط وقتی بازیافت عملی نیست، باید دفن از طریق لندفیل (پر کردن زمین) یا سوزاندن صورت گیرد. این ماده و ظرف آن باید به روش ایمن دفع شوند. ظروف خالی ممکن است محتوی مقداری از این ماده باشند. ظرف را سوراخ نکنید یا نسوزانید.

فهرست “U” مواد زائد خطرناک سمی-RCRA ایالات متحده

“برای اطلاع از کلیه‌ی ضوابط و قوانین دفع مواد در کشور به قانون مدیریت پسماندها مصوبه 1383 مجلس شورای اسلامی و آئین نامه اجرایی قانون مدیریت پسماندها مصوبه 1388 هیات دولت مراجعه شود”.

قوانین حمل بر اساس Annex II of MARPOL73/78 and the IBC Code: اطلاعات موجود نیست.

بخش 15: اطلاعات قانونی

Class A: گاز فشرده.

Class B-1: ماگاز قابل اشتعال

ClassD-1A: مادهای که سبب اثرات سمی جدی و فوری می شود (خیلی سمی).

ClassD-2B: مادهای که سبب سایر اثرات سمی می شود (سمی).

بخش 16: سایر اطلاعات

منابع و ماخذ

کتاب حدود مجاز مواجهه ی شغلی با عوامل زیان آور در ایران (ویرایش1391)

نکات مهم

1. اطلاعات ارائه شده در این سند با هدف اطلاع رسانی و افزایش آگاهی عمومی نسبت به خطرات استفاده از مواد شیمیایی تهیه و در دسترس عموم قرار گرفته است.
2. اطلاعات موجود در این سند براساس برگه های اطلاعات ایمنی ارائه شده توسط شرکت های معتبر تولیدکننده در دنیا است که منابع اصلی آن در قسمت منابع و ماخذ آورده شده و در مواردی براساس استانداردهای موجود در داخل کشور، بومی سازی شده است.
3. در تهیه این سند تلاش شده تا این اطلاعات با نهایت دقت از زبان اصلی به زبان فارسی برگردانده شود.
4. تهیه کنندگان و تاییدکنندگان این سند هیچ گونه مسئولیتی را درخصوص عواقب احتمالی ناشی از استفاده از این اطلاعات نمی پذیرند. بدیهی است در صورت هرگونه تغییر در اطلاعات علمی این سند، لازم است از نسخه اصلاح شده به روز آن استفاده شود.