عوامل شیمیایی در محیط کار در برگیرندۀ تمام مواد اولیه ، مواد خام ، مواد واسطه و فرآورده های اصلی که در صنعت بکار می روند یا تولید می شوند ، می باشند. این مواد که به شکل گاز، مایع یا جامد هستند، ممکن است مصنوعی یا طبیعی بوده و دارای منشاء گیاهی، حیوانی یا سنتتیک ( معدنی یا آلی ) باشند. هر یک از این مواد دارای خطرات و زیانهای مختص به خود است که در صورت تماس فرد با آن رخ می نمایند. زیان حاصل از آنها به نوع، راه ورود، مقدار و طول زمان بستگی دارد.
نظارت و بررسی اندازه گیری آلاینده های شیمیایی در محیط کار
نظارت و بررسی اندازه گیری آلاینده های شیمیایی در محیط کار
فرمت: PDF تعداد صفحات: 111
مراحل نظارت بر اندازه گیری:
آشنایی با فرایند تولید (تعیین ماهیت ماده، میزان مواجهه، کارهای غیر معمول)
تکمیل و بررسی فرم ارزیابی اولیه عوامل زیان آور
نظارت در حین نمونه برداری
نظارت و بررسی گزارش نهایی
انواع الاینده های محیط کار
آئروسل ها
گازها و بخارات
تعاریف:
آئروسول: ذرات جامد یا مایع معلق در یک محیط گازی
غبار: ذرات جامد معلق در یک محیط گازی
فیوم: ذرات جامد معلق در یک محیط گازی ناشی از کندانسه شدن ذرات جامد در اثر فرایندهایی چون جوشکاری و دوب فلزات قطر این ذرات از 0.1 میکرومتر کمتر است و جنس اغلب آنها با حنس اکسید ماده اصلی یکسان است. مثال در جوشکاری گالوانیزه و فولاد ضد زنگ
دود: ذرات جامد معلق در هوا ناشی از احتراق مواد سوختنی است. قطر اولیه آنها 0.01 تا 1 میکرومتر بوده اما توده آن دارای بزرگتر می باشد.
فاگ یا مه: قطرهایی هستند که از متراکم شدن بخار ایجاد می شود اندازه آنها بین 1 تا 10 میکرومتر می باشد
میست: قطرهایی که به وسیله فرایند مکانیکی مانند پاشیدن مایع جنس مایع مادر است و فقط اندازه آن از چند میکرومتر تا 100 میکرومتر می باشد.
لیف یا فیبر: ذره درازی که نسبت ابعاد آن 3 به 1 بیشتر باشد مثل پشم شیشه، آزبست و …
تفاوت مه با میست چیست؟ اندازه ذرات فاگ به صورت معلق باقی می ماند ولی میست به شکل مرئی به سطح زمین ته نشین می شود. فاگ بیشتر در حوزه ذرات اتمسفری است تا در بهداشت حرفه ای
استاندارد OEL برای ذراتی PNOS
برای ذراتی PNOS (سیلیس بلوری کمتر از 1%) که بر اثر (عدم وجود شواهد علمی مبنی بر سیمت آن ماده) هستند یک استاندارد تعریف شده است.
این مواد باعث فیبروز ریوی و یا اثر عمومی نمی شوند اما از نظر بیولوژیکی بی اثر هم نیستند بر این مبنا برای ذرات قابل استنشاق استاندارد 3 میلی گرم بر متر مکعب و برای گرد و غبار تنفسی (کلی) استاندارد 10 میلی گرم بر متر مکعب در نظر گرفته شده است.
TLVهایی که بر پایه اندازه ذره است به سه شکل بیان می شود
TLV برای ذرات تنفسی (IPM-TLV) برای موادی توصیه می شود که ته نشینی آن در هر جای مجرای تنفس خطرناک است
TLV برای ذرات توراسیک (TPM-TLV) برای موادی که ته نشینی آن در هر ناحیه درون راه های هوایی و حبابچه ها های ریه خطرناک است.
TLV برای ذرات استنشاقی (RPM-TLV) برای موادی که ته نشینی آن در حبابچه های ریوی خطرناک است.
اهداف نمونه برداری:
الزامات قانونی
ارزیابی های بهداشتی
مطالعات اپیدمیولوژیکی
ارزیابی اقدامات کنترلی
مطالب زیر را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.
تجهیزات نمونه برداری از ذرات
فیلترهای متداول در نمونه برداری آئروسول ها
جمع آوری ذرات به روش گریز از مرکز
وسایل و روش های نمونه برداری از ذرات
نمونه برداری با سیکلون
آموزش خواندن دبی از طریق روتامتر
ACCU-CAP چیست؟
نمونه برداری از ذرات کل در منطقه تنفسی کارگر
انواع ایمپکتورها
انواع حد استاندارد برای تماس شغلی (OEL)
انواع نمونه برداری از گازها و بخارات و تجهیزات مربوطه
https://acgih.ir/wp-content/uploads/2019/09/Occupational-Health-Sampling.jpg500573Sirvan Sheikhihttps://acgih.ir/wp-content/uploads/2018/02/logo-acgih.ir__e1df634ba2089f2f38b7bb18d19199bc.pngSirvan Sheikhi2019-10-13 18:56:402019-10-13 18:59:00نظارت و بررسی اندازه گیری آلاینده های شیمیایی در محیط کار
راهنمای استفاده از روشهای نمونه برداری و آناليز NIOSH NMAM) NIOSH)
کالیبراسیون پمپ نمونه برداری
فیلترهای موزون یا وزن شده
دستورالعمل سرهم کردن سیکلون و تمیز کردن آن
زنجیره حفاظت و حمل نمونه
حمل و جابه جایی نمونه
دستور العمل حمل و ارسال نمونه
مقررات حمل و ارسال محموله
نمونه برداری فردی از آلاینده های هوا
الزامات و رهنمودهای عمومی پایش
نمونه های شاهد از محل نمونه برداری
گردو غبار کل
گردو غبار قابل تنفس
سیلیس کریستالی
نمونه برداری فلزات
ازبست
گازها و بخارات آلی
نمونه برداری با جاذب جامد (SORBENT TUBS)
نمونه برداری انتشاری
ایمپینجرها و پایلرها
کیسه های نمونه برداری گاز و نمونه بردارهای کانیستری
خطای نمونه برداری و آناليز (SAE)
بالاترین و پایین ترین حدود اطمینان
متغیرهای محیط کار
روش های نمونه برداری
مقدار SAEs برای مواحهه به مخلوطی از مواد شیمیایی
چکیده
مبحث اندازه گیری و ارزشیابی عوامل شیمیایی زیان آور محیط کار مربوط به تعیین مقدار مواجهه کارکنان با آلاینده های هوابرد نظير گازها، بخارات، گردو غبار، میست و فیوم است. این مهم در سه مرحله نمونه برداری، حمل و نقل نمونه، و آنالیز نمونه خلاصه می شود.
از آنجایی که قضاوت در مورد میزان مواجهه کارگر بر اساس مقادیری در حد میلی گرم یا ppm انجام می شود، کمترین خطای تصادفی با سیستماتیک می تواند منجر به خطای فاحش در برآورد میزان مواجهه کارکنان با عوامل زیان آور شیمیایی شده و سلامت کارکنان را به خطر اندازد. لذا جهت تضمین صحت و دقت اندازه گیری ها باید ملاحظات مربوط به هر مرحله رعایت گردد. ملاحظات مطرح در حوزه نمونه برداری شامل انتخاب روش نمونه برداری مناسب که اعتبارسنجی شده و به تایید سازمان های ذیربط رسیده باشد. همچنین فراهم کردن تجهیزات و وسایل نمونه برداری که از صحت و دقت کافی برخوردار باشند. معمولا این تجهیزات توسعه سازمان های ذیصلاح مورد آزمون قرار داده و تایید می رسند.
لازم است در فرآیند نمونه برداری از وسایل مورد تایید استفاده شود. به منظور حذف خطاهای تصادفی در مرحله نمونه برداری روش هایی تغیر کالیبراسیون و تکنیک های آماری بکار گرفته می شوند. پس از نمونه برداری، حمل و نقل نمونه و انتقال آن به آزمایشگاه آنالیز از جمله مراحلی است که باید کیفیت آن تضمین شود. این مهم تحت عنوان زنجیره حفاظت تامین می گردد که از انتهای مرحله نمونه برداری شروع و تا تحویل نمونه به آزمایشگاه ادامه می یابد.
استخراج نمونه از بستر نمونه برداری و تعیین مقدار آن یکی دیگر از چالش های مهم در امر اندازه گیری مواجهه با عوامل شیمیایی زیان آور محیط کار بشمار میرود. استفاده از روش هایی که از صحت و دقت لازم برخوردار بوده و اعتبارسنجی شده باشند، لازمه اندازه گیری صحیح مواجه کارکنان است. روش های نمونه برداری و آنالیز مورد استفاده در اندازه گیری مواجهه اغلب توسط موسسه NIOSH یا سازمان OSHA ارائه شده اند. ملاحظات مراحل فوق به تفصیل در این بخش بیان می شوند.
کلیات
اندازه گیری و ارزشیابی آلاینده های هوابرد محیط کار از جمله حوزه های اصلی فعالیت مهندسی بهداشت حرفه ای است. در ادامه اطلاعات پایه ای در مورد نمونه برداری از آلاینده های هوا ارائه خواهد شد. این رهنمودها برای بدست آوردن میزان مواجهند، به نحوی که مستند، معتبر و قابل دفاع در مباحث حقوقی باشند، ضروری است. از آنجایی که در ایران روشهای نمونه برداری از آلاینده های محیط کار تعریف نشده، جهت نمونه برداری از هوا باید روشهای نمونه برداری و آنالیز سازمان OSHA و موسسه NIOSH یا سایر روشهای معتبر نظیر استانداردهای ISO یا BS مورد استفاده قرار گیرند و در صورت لزوم، با پرسنل آزمایشگاه آنالیز در این خصوص مشورت شود.
روشهای نمونه برداری و آنالیز سازمان OSHA به منظور فراهم کردن روشهای معتبر برای این سازمان جهت پایش مواجهه با طیف وسیعی از مواد شیمیایی در محیط کار تهیه شده اند. اعتبار این روشها با استفاده از رهنمودهای ارزشیابی منتشره در وب سایت OSHA، مورد سنجش قرار گرفته است. این رهنمودها پارامترهای نمونه برداری و آنالیز را تعریف کرده و تست های آزمایشگاهی لازم، محاسبات آماری، و معیارهای پذیرش را مشخص نموده، و طرح مشروحی برای گزارشات مکتوب ارائه می دهد. هدف کلی از این رهنمودها فراهم کردن روشهای نمونه برداری و آنالیز است تا بتوان صریحا با داده های ارزشیابی، از آن روشها دفاع کرد. در صورت استفاده از روشهای نمونه برداری غیراستاندارد ممکن است به نمونه برداری مجدد با روش های مورد تایید نیاز باشد.
راهنمای استفاده از روشهای نمونه برداری و آنالیز NIOSH NMAM) NIOSH)
استاندارد متد نمونه برداری و اندازه گیری مواد NIOSH
روشهای نمونه برداری و آنالیز موسسه NIOSH NMAM) NIOSH) مجموعه ای از روشهای نمونه برداری و آنالیزی نمونه های هوا، بیولوژیک، بیوآئروسل، و بالک است که در این موسسه مورد ارزشیابی قرار گرفته اند. این مجموعه به محض توسعه یا ابداع روشهای جدید بروز شده، ارزشیابی و بازنگری می شود.
هدف این روشها ارتقاء صحت، حساسیت، و اختصاصی بودن آنالیز نمونه های بهداشت حرفه ای است. موارد یا موقعیت هایی پیش می آید که کاربر روشهای NIOSH، نیاز به تغییر یا اصلاح آنها دارد (مثلا جهت غلبه بر ترکیبات مداخله کننده ناشی از محیط کار، جهت استفاده از ظرفیت های خاص آزمایشگاه، و فراهم کردن امکان آنالیز یک نمونه واحد برای ردیابی چند آلاینده).
هنگامی که تغییرات یا اصلاحات در روش مورد نظر اعمال شد، ارائه داده های کنترل کیفیت که نشان دهنده قابلیت اطمینان یا پایایی روش اصلاح شده باشد، ضروری است. برای مثال : در مواردی که تراکم بخار یا رطوبت بالا است، باید حجم هوای نمونه برداری شده در جاذبهای جامد کاهش یافته و در برخی موارد که تراکم بخار یا رطوبت نسبتا پایین است، حجم هوای نمونه برداری مورد نیاز افزایش یابد به منظور حذف مداخله گرها در حین اندازه گیری، در صورت نیاز می توان شرایط کروماتوگرافیک، از جمله انتخاب ستون و نوع دتکتور را تغییر داد.
نحوه استفاده از NMAM : ترتیب این روشها بر اساس نام روش و بصورت الفبایی می باشد و برخی اسامی روشها ممکن است به گروهی از مواد مرتبط باهم اشاره داشته باشد.
1- یافتن روش مورد نظر: آسان ترین و سریع ترین راه یافتن روش مورد نظر رجوع به فهرست الفبایی در ابتدای راهنمای کتاب یا سایت اینترنتی) NMAM است. این فهرست شامل:
https://acgih.ir/wp-content/uploads/2019/05/Chemical-Industry.jpg400600Sirvan Sheikhihttps://acgih.ir/wp-content/uploads/2018/02/logo-acgih.ir__e1df634ba2089f2f38b7bb18d19199bc.pngSirvan Sheikhi2019-05-26 23:55:182019-05-26 23:55:18اندازه گیری و ارزیابی مواجهه با عوامل شیمیایی
ارزیابی و کنترل مواجهه با سیلیس آزاد کریستالی در محیط کار
ارزیابی و کنترل مواجهه با سیلیس آزاد کریستالی در محیط کار
فرمت: PPT تعداد صفحات: 74
تهیه و تنظیم: دکتر محمدجواد عصاری
فهرست:
سیلیس
مواجهه شغلی با سیلیس
ارزیابی مواجهه با سیلیس
روش های نمونه برداری و تجزیه سیلیس
برنامه کنترل مواجهه با سیلیس در محیط کار
پرسش و پاسخ
سیلیس:
سیلیس نام گروهی از مواد معدنی حاوی سیلیکون و اکسیژن با فرمول شیمیایی SiO2 می باشد.
سیلیس به طور طبیعی به دو شکل اصلی سیلیس آزاد و ترکیبی در پوسته زمین یافت می شود.
سیلیس آزاد به اشکال آمورف (بی شکل) و سیلیس کریستالی (کوارتز، کریستوبالیت و تریدیمیت) وجود دارد.
فقط سیلیس آزاد کریستالی برای سلامتی خطرناک می باشد.
مواجهه با گرد و غبارحاوی بیش از 1٪ وزنی سیلیس آزاد کریستالی به طور بالقوه سلامتی را به خطر می اندازد.
مواد معدنی حاوی سیلیس
شن
سنگ گرانیت
ماسه سنگ
تخته سنگ
شیل
خاک رس
سنگ اهک
روابط متقابل بین سیلیس آزاد کریستالی و آمورف
روابط متقابل بین سیلیس آزاد کریستالی و آمورف
روش های شناسایی سیلیس کریستالی
برگه اطلاعات ایمنی (MSDS) بهترین منبع اطلاعاتی در مورد محصولات حاوی سیلیس در محیط کار است.
MSDS را باید از طریق تولید کننده یا عرضه کننده کالا تهیه نمود.
فرایند و شرایط کاری استفاده از محصولات حاوی سیلیس آمورف باید به دقت مورد مطالعه قرار گیرد زیرا دمای بالا سبب تبدیل سیلیس آمورف به اشکال کریستالی سیلیس می شود.
وجود سیلیس در ترکیبات معدنی بسیار مهم است زیرا سیلیس کریستالی اغلب در مقادیر قابل ملاحظه ای در سنگ های فرآوری نشده وجود دارد.
مواجهه شغلی با سیلیس Occopational Exposure to Silica
مشاغل در مواجهه با سیلیس
معادن سنگ
عملیات استخراج
سنگ کوبی و سنگ تراشی
ریخته گری
ساخت و ساز و جاده سازی
کارخانه آسفالت
سفال گری
ساخت و تعمیر کشتی
تولید محصولات سیمان
ساخت طلا و جواهر
مشاغل با ریسک مواجهه بالا
سنگ کوبی
دریل کاری سنگ
انفجار و بارگیری سنگ
سندبلاست
پرداخت سنگ
برش و چکش کاری سنگ
حفاری سنگ یا زمین
عملیات تخریب
ارزیابی مواجهه با سیلیس Silica Exposure Assessment
عوامل موثر در مواجهه با سیلیس کریستالی
منبع مواجهه
علت مواجهه
تعداد کارگران در مواجهه
مدت زمان مواجهه در طول روز
تناوب مواجهه
میزان و نوع سیلیس آزاد کریستالی در گرد و غبار
غلظت سیلیس آزاد کریستالی قابل استنشاق در هوا
اندازه نسبی ذرات قابل استنشاق
وجود استراتژی ها و روش های کنترل مواجهه
میزان اثربخشی استراتژی های کنترل موجود
ظرفیت عملکردی سیستم های کنترل مهندسی موجود
استفاده از تجهیزات حفاظت فردی موجود
مقاومت فردی
عادت مصرف سیگار
وضعیت بیماری
سن کارگر
نحوه ارزیابی مواجهه شغلی با سیلیس
شناسایی و اندازه گیری سیلیس آزاد کریستالی در هوای محیط کار به تکنیک های پیچیده ای نیاز دارد. با وجود این که گرد و غبار قابل استنشاق فقط بخشی از گرد و غبار کل را تشکیل می دهد، بنابراین مشاهده سیلیس آزاد کریستالی با چشم غیر مسلح، حاکی از وجود مشکل مواجهه احتمالی می باشد.
روش های پایش، نمونه برداری و تعیین مقدار غلظت سیلیس در هوای محیط کار و مواجهه فردی کارگر با سیلیس موجود در هوا باید مطابق با روش های استاندارد نمونه برداری و تجزیه در هوا انجام گیرد.
https://acgih.ir/wp-content/uploads/2018/11/Silica.jpg300798ronakhttps://acgih.ir/wp-content/uploads/2018/02/logo-acgih.ir__e1df634ba2089f2f38b7bb18d19199bc.pngronak2018-11-30 19:13:392018-12-02 20:08:11ارزیابی و کنترل مواجهه با سیلیس آزاد کریستالی در محیط کار
کتاب شناسایی و ارزیابی عوامل شیمیایی در محیط کار (6 جلد)
کتاب شناسایی و ارزیابی عوامل شیمیایی در محیط کار (6 جلد)
فرمت:Pdf تعداد صفحات: 2017
مقدمه
تغيير در شيوه زندگي، نياز به محصولات جديد و استفاده از تكنولوژيهاي نو سبب گرديده است كه فهرست مواد شيميايي مورد مصرف در صنعت روز به روز فزوني يابد.
عليرغم پيشرفت هاي علمي بشر در مورد اثرات سوء مواد شيميايي ، در بسياري از موارد دانسته هاي بشر در مورد اثرات زيان آور مواد شيميايي كم بوده و بعضا اطلاعاتي در دست نيست. از اين رو لازم است نسبت به پايش مواجهه شاغلين و ثبت آنها اقدام نمود تا بتوان در مقاطع زماني مختلف همزمان با پايش هاي بيولوژيكي، داده ها و اطلاعات جمع آوري شده را به كمك متخصصين اپيدميولوژي شغلي مورد تحليل و استنتاج قرار داد. اين داده ها همچنين ما را در برقراري حدود مجاز شغلي در آينده ياري مي نمايد.
به منظور دستيابي به اين هدف ، همسان سازي روش هاي سنجش توسط كارشناسان محترم بهداشت حرفه اي در سطح كشور يك ضرورت است تا بتوان با اطمينان نسبت به تحليل نتايج سنجش و ارتباط آن با پايش هاي بيولوژيكي و اثرات زيان آور در شاغلين اقدام نمود. از اين رو در اين راهنما روشهاي نمونه برداري، آماده سازي و تجزيه نمونه هاي هوا براي تعداد قابل توجهي از تركيبات شيميايي ارائه شده است.
اميد است در آينده نسبت به تكميل اين راهنما و ارائه روشهاي سنجش براي ساير تركيبات شيميايي و نيز بازنگري اين مجموعه اقدام گردد.
اهداف
هدف كلي: هدف از تدوين اين راهنما، ارائه روش هاي سنجش (شامل مراحل نمونه برداري ، آماده سازي و تجزيه نمونه ها) تعداد قابل توجهي از آلاينده هاي شيميايي محيط كار مي باشد.
هدف كاربردي: يكسان سازي روشهاي سنجش آلاينده هاي شيميايي محيط كار به منظور ثبت و قابليت قياس نتايج سنجش آلاينده ها توسط كارشناسان مختلف در سطح كشور و استفاده از داده هاي ثبت شده در مطالعات اپيدميولوژيكي
دامنه كاربرد: محيط هاي صنعتي و معدني (اعم از محيط هاي روباز يا سرپوشيده) و آزمايشگاههاي مرجع در سطح كشور
جلد 1
مقدمه
2- اهداف
2- اصطلاحات و تعاريف
الف- بخارات آلی
الف – 1 – الکل ها
اتانول
اتیل الکل
اتیلن گلیکول مونو متیل اتر
الکل چوب
آلیل الکل
آنول
ایزو بوتیل الکل
ایزوبوتیل کربینول
ایزوآمیل الکل
ایزوپروپیل الکل
ایزوپروپیل کربینول
ایزوپنتیل الکل
2- پروپانول
2- پروپنول
جوهر چوب
سیکلوهگزانول
فورفوریل الکل
2- فوریل کربینول
2- فوریل متانول
کربینول
متانول
2- متوکسی اتانول
2- متیل 1- پروپانول
متیل الکل
متیل سِلوسُلو
متیل سیکلو هگزانول
3- متیل- 1- بوتانول
نفت چوب
وینیل کربینول
هگزالین
هگزا هیدرو کرزول
هگزاهیدرومتیل فنول
هیدرالین
هیدروکسی سیکلوهگزان
2- (هیدروکسی متیل) فوران
الف – 2 – آلدهیدها
اتانال
اتیل آلدهید
استالدهید
استیک آلدهید
استیل آلدهید
n-والرالدهید
آمیل آلدهید
بوتیل فرمال
پروپالدهید
پروپانال
پروپیل آلدهید
پروپیلیک آلدهید
پروپیونالدهید
پنتانال
فرمالدهید
فرمالین
2- فوران کربوکسالدهید
2- فورآلدهید
فورفورال
متانال
متیل استالدهید
متیلن اکساید
والرال
والرالدهید
والریک آلدهید
الف – 3- آمین ها
n-اتیل اتانامین
ارتو-تولوئیدین
آمینوبنزن
2-آمینو تولوئن
آنیلین
بنزآمین
n-n -دی اتامین
دی اتیل آمین
دی آمید
دی آمین
دی متیل آمین
دی متیل آمینو بنزن
4-2، دی متیل آنیلین
4-2، زایلیدین
فنیل آمین
n-متیل متانامین
هیدرازین
جلد 2
الف- 4- اترها
آلیل گلیسیدیل اتر
پروپیلن گلیکول مونو متیل اتر استات
پروپیلن گلیکول مونو متیل اتر
دی اتیلن اتر
1, -4 دی اتیلن دی اکسید
دی اُکسان
دی پروپیلن گلیکول مونو متیل اتر
2- متوکسی- 1-متیل اتانول
1- متوکسی- 2-پروپانول
1- متوکسی- 2-پروپیل استات
الف- 5 – استرها
اتنیل استات
2- اتوکسی اتیل استات
اتیل آکریلات
اتیلن اتانوآت
1- استوکسی اتیلن
استیک اسید اتنیل استر
استیک اسید اتیلن گلیکول مونو اتیل اتر
استیک اسید ایزوبوتیل استر
استیک اسید وینیل استر
استیک اسید- 1-پنتانول استر
استیک اسید- 4-متیل- 2-پنتانول استر
ایزوبوتیل استات
n-آمیل استات
2- پروپنوئیک اسید اتیل استر
1،3 –دی متیل بوتیل استات
سِلوسُلو استات
متیل ایزو آمیل استات
وینیل اتانوآت
وینیل استات
sec -هگزیل استات
الف – 6 – هیدروکربن ها
الف- 6- 1- هیدروکربن های آروماتیک
اتیل بنزن
ارتو-کرزول
استایرن
اورتو-زایلن
ایزوپروپیل بنزن
بنزن
بنزن (قرائت مستقیم)
بنزول
پارا-زایلن
تترا- هیدروبنزن
تولوئن
n-دکان
دی متیل بنزن
سیکلو هگزا ترین
سیکلوهگزان
فنول
کربولیک اسید
کومن
متا-زایلن
متیل بنزن
2- متیل فنول
وینیل بنزن
هگزا هیدرو بنزن
هیدروکسی بنزن
الف – 6 – 2 – هیدروکربن های هالوژنه
اتیلن دی کلراید
اورتو-دی کلروبنزن
برموفرم
بنزن کلرو متیل
بنزیل کلراید
پارا-دی کلرو بنزن
تترا کلراید کربن
تترا کلرو متان
تری برمومتان
تری کلرومتان
1،2 دی کلرواتان
4-1 دی کلروبنزن
1،-2 دی کلروبنزن
دی کلرومتان
فنیل کلراید
کلرواتیلن
کلروبنزن
α-کلروتولوئن
کلروفرم
متیلن دی کلراید
متیلن کلراید
وینیل کلراید
جلد 3
الف – 7 – کتون ها
اتیل آمیل کتون
اتیل بوتیل کتون
استون
ایزوپروپیل استون
2- پروپانون
سیکلوهگزانون
سیکلو هگزیل کتون
کامفور
متیل ان-بوتیل کتون
متیل ایزوبوتیل کتون
4- متیل- 2-پنتانون
3- متیل- 3-هپتانون
3- هپتانون
2- هگزانون
هگزون
الف – 8 – سیانایدها
استو نیتریل
آکریلونیتریل
2- پروپن نیتریل
سیانو متان
متیل سیاناید
وینیل سیاناید
الف – 9 – مرکاپتان ها
اتان اتیول
اتیل سولفیدرات
اتیل مرکاپتان
متان اتیول
متیل سولفیدرات
متیل مرکاپتان
مرکاپتو اتان
مرکاپتو متان
الف – 10 – ترکیبات نیتروآروماتیک
ارتومتیل نیتروبنزن
ارتو-نیترو تولوئن
4- کلرو نیتروبنزن
1- کلرو- 4- نیتروبنزن
2- متیل نیتروبنزن
نیتروبنزن
نیتروبنزول
2- نیترو تولوئن
4- نیترو کلروبنزن
الف – 11 – نیتروزامین ها
دی متیل نیتروزامین
n-متیل- n-نیتروزو متانامین
n-نیتروزو پیرولیدین
1- نیترو زوپینولیدین
n-نیتروزو دی متیل آمین
4- نیتروزو مورفولین
n-نیتروزو مورفولین
الف – 12 – نفتاها
الکل معدنی
بنزین
قطران ذغال سنگ
نفت چراغ
نفت خام
نفت سفید
الف – 13 – سایر بخارات آلی
اسید فرمیک
آزابنزن
آزین
پیریدین
تتراهیدروفوران
دی اتیلن اکساید
دی تیوکربنیک انیدرید
کربن دی سولفید
متانوئیک اسید
هیدروژن کربوکسیلیک اسید
جلد 4
ب – آئرسل های آلی
ب – 1 – هیدروکربن های آروماتیک چند هسته ای
اسنفتن
اورتو-بی فنیلن متان
ایدریل
آنتراسین
بنز [a] آنتراسین
بنز [e] اسفنانتریلن
1،2 بنز آنتراسین
بنزو [ghi] پیریلن
بنزو [e] پیرن
بنزو [a] پیرن
بنزو [b] فلورانتین
بنزو [jk] فلوئورین
بنزو [a] فنانترین
6،7 بنزوپیرن
5،4 بنزوپیرن
3،4 بنزوپیرن
1،12 بنزوپیرلین
1،2 بنزوپیرن
3،4 بنزوفلوئورانتین
بنزو [def] فنانترین
1،2 بنزو فنانترین
بنزو [b] فنانترین
پیرین
تترافین
فلوئور انتین
فلوئورین
فن آنترین
کریسین
نفتالین
نفتن
ب- 2 – ایزوسیانات ها
تولوئن- 2،4 -دی ایزوسیانات
دی فنیل متان- 4,4 – دی ایزوسیانات
متیلن بیس فنیل ایزوسیانات
4 و 4-متیلن دی فنیل ایزوسیانات
هگزا متیل دی ایزوسیانات
ب – 3 – گلیگول ها
1،2 اتان دی اُل
اتیلن گلیکول
1،2 پروپان دی اُل
پروپیلن گلیکول
تری اتیلن گلیکول
ب – 4 – حشره کش ها
2 ،D-4 ،2 اتیل هگزیل استر
آرتازین
آلاکلور
سیانازین
سیمازین
متولاکلور
ب – 5 – آفت کش ها
ب – 5 – 1 – آفت کش های ارگانو نیتروژنه
اُکسامیل
آلدیکرب
بنومیل
پروپوکسور
پروفام
تیوبن کرب
دیورون
فورمتانات
کاپتان
کارباریل
کاربندازیم
کربوفوران
کلرپروفام
متومیل
متیوکرب
جلد 5
ب – 5 – 2 – آفت کش های ارگانوفسفره
اِتوپروپ
اتیل پاراتیون
اِتیون
اسپکتر اسید
آزودرین
آزینفوز متیل
بیدرین
پاراتیون
پروفوس
تیمِت
دورسبان
دی سیستون
دیازینون
دیسولفوتون
دیفونات
دیکروتوفوز
سیتیون
فُرات
فُسدرین
فنامیفوس
فونوفوس
کلرپیرفوز
گوتیون
مالاتیون
مانیتور
متامیدوفوس
متیل پاراتیون
مونوکروتوفوس
مِوینفوس
نِماکور
ب – 6 – سایر آئروسل های آلی
آزلایک اسید
بنزیدین
پارا-دی آمینودی فنیل
دوده استیلنی
دوده چراغ
دوده کوره
دوده
3,3 دی کلروبنزیدین
کربن آمورف
لپارگیلیک اسید
1،7 هپتان دی کربوکسیلیسک اسید
ج – گازهای معدنی
آرسنیک تری هیدرید
آرسین
آمونیاک
برمین
کربن دی اکسید
دی اکسید گوگرد
دی اکسید نیتروژن
کربنیک اسید
کربنیک اکسید
کلرین
کربن مونوکسید
مونوکسید نیتروژن
نیتریک اکساید
هیدروژن آرسنید
هیدروژن سولفید
هیدروسولفوریک اسید
د – آئروسل های معدنی
د – 1 – اسیدهای معدنی
ارتوفسفریک اسید
جوهر گوگرد
سولفوریک اسید
فسفریک اسید
متافسفریک اسید
نیتریک اسید
هیدرو برمیک اسید
هیدروژن برماید
هیدروژن فلوراید
هیدروژن کلراید
هیدروفلوئوریک اسید
هیدروکلریک اسید
جلد 6
د – 2 – عناصر
آرسنیک
استرانسیم
آلومنیوم
آنتیموآن
باریم
بریلیوم
تالیم
تلوریوم
تیتانیوم
روی
سرب
سلنیوم
فسفر
قلع
کادمیوم
کبالت
کروم 6 ظرفیتی
کروم
لانتانیوم
لیتیم
مس
منگنز
منیزم
مولیبدن
نقره
وانادیم
د – 3 – سایر آئروسول های معدنی
اکسید کلسیم
الیاف سرامیک نسوز
آزبست
آکتینولیت
آموزیت
آنتوفیلیت
آهک خام
آهک هیدراته
بی کربنات کلسیم
پروسیک اسید
ترمولیت
سرپنتین
سنگ آهک
سنگ مرمر
سود سوزآور
سیلیس کریستالی
شیشه الیافی
فورمونیتریل
کروزیدولیت
کریزوتایل
هیدروژن سیاناید
هیدروسیانیک اسید
هیدروکسید سدیم
هیدروکسید کلسیم
ه – نمونه کلی هوا
گرد و غبار قابل استنشاق
گرد و غبار کلی
4 – پيوست ها
مراجع
کلیه شش جلد را به صورت مستقیم در زیر دانلود کنید
این مطلب بروزرسانی شد و فایل شناسایی و ارزیابی مواجهه با عوامل شیمیایی در 91 صفحه به موضوعات زیر پیوست شد.
کلیات
راهنمای استفاده از روشهای نمونه برداری و آنالیز (NIOSH NMAM (NIOSH
کالیبراسیون پمپ نمونه برداری
فیلترهای موزون یا وزن شده
دستورالعمل سرهم کردن سیکلون و تمیز کردن آن
زنجیره حفاظت و حمل نمونه
حمل و جابه جایی نمونه
دستورالعمل حمل و ارسال نمونه
مقررات حمل و ارسال محموله
نمونه برداری فردی از آلاینده های هوا
الزامات و رهنمودهای عمومی پایش
نمونه های شاهد از محل نمونه برداری
گردو غبار کل
گردو غبار قابل تنفس
سیلیس کریستالی
نمونه برداری فلزات
آزبست
گازها و بخارات آلي
نمونه برداری با جاذب جامد (SORBENT TUBs)
نمونه برداری انتشاری
ایمینیجرها و بابلرها
کیسه های نمونه برداری از و نمونه بردارهای کانیستری
https://acgih.ir/wp-content/uploads/2017/12/ارزیابی-ریسک-مواد-شیمیایی.jpg306700Sirvan Sheikhihttps://acgih.ir/wp-content/uploads/2018/02/logo-acgih.ir__e1df634ba2089f2f38b7bb18d19199bc.pngSirvan Sheikhi2018-06-15 00:33:052018-10-27 16:43:08کتاب شناسایی و ارزیابی عوامل شیمیایی در محیط کار (6 جلد)
آیا شما مدیر یک شرکت آزبست- سیمان یا لنت ترمس هستید؟
چه خطراتی کارکنان شما را تهدید می کند؟
آزبست چیست؟
آزبست نا گروهی از ترکیبات است که بیشتر در طبیعت به صورت الیاف معدنی و سنگ یافت می شود. نام دیگر آن پنبه کوهی یا نسوز است.
این ماده از دریاز تاکنون مورد استفاده بوده است.
تجارت این ماده به خاطر دارا بودن خواص ویژه و ارزانی ان بسیار سود آور است.
انواع آزبست ها کدامند؟
کریزوتایل: آزبست سفید که 95 درصد از مصرف جهانی این ماده را تشکیل می دهد.
آموزیت: آزبست قهوه ای
کروسیدولیت: آزبست آبی که بسیار خطرناک می باشد.
کاربردهای آزبست:
محصولات آزبست – سیمان مثل ورفه های موجدار (ایرانیت) و لوله های آزبست
نومز و کلاج خودروها به منظور افزایش مقاومت
مواد عایق کننده
ساخت لباس های نسوز
و غیره
خطرات آزبست
الياف آزبستی که در هوا رها شده اند اگر تنفس شود و به بخش های عمیق ریه رود می تواند باعث آسیب شود. فیبر های قابل تنفس کوچک آزبست در شش ها ته نشین می شوند.
مکانیسم ایمنی بدن هم نمی تواند این الیاف را هضم کند.
این الياف می توانند به پرده جنب (بین شش و قفسه سینه) نیز برسند و باعث بیماری خطرناک سرطان مزوتلیوما شوند. به طور کلی بیماری های ناشی از آزبست شامل: آزبستوزیس، مزوثليوما سرطان ریه، دیگر سرطان ها
نکته: بیماری های ناشی از آزبست درمان ندارد و فرد پس از مدتی جان خود را از دست می دهد. معمولا ۱۵ تا ۲۰ سال طول می کشد تا علائم خود را نشان دهند. تنگی نفس، سرفه و … اثرات بهداشتی ناشی از مواجهه با آزبست حتی می تواند پس از قطع مواجهه نيز پیشرفت کنند.
مواجهه با آزبست
راه اصلی:
دستگاه تنفسی یا شش ها (راه اصلی)
راههای فرعی : بلعیدن یا دستگاه گوارش
پوست (برخی کارگران ساختمانی)
کیسه های هوایی
آزبست به خصوص زمانی خطرناک تر می شود که ترد و شکننده شود. در این حالت به راحتی می تواند در فضا آزاد گردد. الیاف ریز تر می توانند برای مدتهای زیادی در هوا باقی بمانند. آنها سپس از راه دهان و بینی به کیسه های هوایی بسیار کوچک شش ها رفته و باعث بیماری می شوند.
سالانه بیش از صد میلیون نفر در جهان در مواجهه با آزبست فرار می گیرد که بیش از صد هزار نفر از آنها در هر سال فوت می کند.
(حتی کارگرانی که با لباس های خود آزبست را به منزل برده بودند کودکشان دچار مزوتلیوما
شده است)
عواملی که خطر بیماری های مرتبط با آزبست را افزایش می دهد:
تنفس مقدار زیاد الياف
مدت زمان طولانی مواجهه
کشیدن سیگار
سن پایین به خصوص کودکان
چه مشاغلی در خطرند؟
مشاغل در خطر آزبست
اگر شما کارفرمای یکی از کارخانجات تولید محصولات آزبستی، معادن حاوی آزبست، ساخت و تعمیر لنت ترمز و کلاج و یا برخی کارهای ساختمانی هستید باید بدانید که کارکنان شما در معرض خطر آزبست قرار دارد.
کارکنان شما زمانی بیشتر در مواجهه قرار می گیرن که :
آنها اطلاعی از خطرات این ماده نداشته باشند .
تازه کار باشند و همچنین مواد دارای آزبست را نشناسند.
روش هایی که باعث کاهش خطر می شوند را استفاده نکنید و یا به آنها نیاموزید.
آنها سیگار بکشند و در حین کار با آزبست یا در محل کار غذا بخورند.
چرا باید آزبست را از فرایند خارج سازیم؟
آزبست ریسک بزرگی برای سلامتی کارکنان شماست (با ارزش ترین سرمایه هر سازمان). حذف یا جایگزینی آزبست با مواد کم خطر یا بی خطر قدم بزرگی در راستای سلامت شاغلین شماست.
قانون الزام می دارد که سلامت کارگران حفظ شود و در غیر این صورت شما متخلف خواهید بود.
ادامه مطالب زیر را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید:
راه های پیشگیری
باید ها و نبایدهایی که کارگران بایستی بدانند.
وسایل حفاظت فردی
نکات ایمنی در هنگام کار با آزبست
این مطلب بروزرسانی شد و فایل پاورپوینت آزبست قاتل خاموش در 67 اسلاید پیوست شد.
https://acgih.ir/wp-content/uploads/2018/02/آزبست-قاتل-خاموش.jpg445750Sirvan Sheikhihttps://acgih.ir/wp-content/uploads/2018/02/logo-acgih.ir__e1df634ba2089f2f38b7bb18d19199bc.pngSirvan Sheikhi2018-02-14 12:01:252019-06-04 13:42:42آزبست قاتل خاموش (در مورد آن چه می دانید؟)
گازهای بیهوشی زائد بخش کوچکی از گازهای بیهوشی می باشد که از چرخه تنفسی بیماران بیهوش ، در طول انجام عمل بیهوشی به داخل فضای اتاق عمل تراوش می کند .
این گازها همچنین ممکن است در هنگام برگشت بیماران از حالت بیهوشی ، توسط عمل بازدم دم به فضا ی اتاق منتقل شود .گازهای بیهوشی شامل دو نوع نیتروز اکساید و گازهای بیهوشی هالوژن دار همچون هالوتان ، ان فلوران ، ایزو فلوران ، دس فلوران ، سوو فلوران و متوکسی فلوران می باشد . گازهای بیهوشی هالوژن دار اغلب بصورت مخلوط با نیتروز اکساید تهیه می شوند.
چه کسانی با گازهای بیهوشی زائد در تماس هستند ؟
کارکنان بیمارستانی زیر ممکن است در تماس با گازهای بیهوشی زائد باشند :
متخصص های بیهوشی
دندانپزشک ها
تکنیسین های بیهوشی
پرستاران اتاق عمل
تکنیسین های اتاق عمل
دیگر پرسنل اتاق عمل
پرستاران اتاق ریکاوری
جراحان
فرمالین
محلول 40 – 35 درصد فرم آلدیید در آب است. ثابت کردن بافت ها در آزمایش های پاتولوژی و آناتومی کاربرد دارد. مواجهه با آن عمدتاً مسمومیت از طریق سیستم تنفسی ایجاد می شود.
فرم آلدیید به صورت گاز می باشد و قدرت حلالیت زیاد در آب دارد. فرمالین در واقع فرم آلدیید حل شده در آب می باشد و به صورت محلول 40 درصد تهیه می شود.
لیست زیر شامل کاربردهای متداول مواد ضد سرطان و تعدادی از سرطانهای معالجه شده توسط این مواد است:
عوامل آلکیلاسیون (مانع میتوزیسنرمال و تقسیم سلولی می شوند):
(Chlorambucil (Leukeran سرطان پستان ، ریه ، تخمدان و بیضه ، بیماری هوچکین
تهیه و تنظیم: دکتر قربانی (عضو هیئت علمی دانشکده بهداشت همدان)
تعداد صفحات جزوه: 92
تبیین اهداف:
لزوم آشنائی با کلیه مباحث طراحی براي ارزیابی صحیح از سیستمهاي تهویه صنعتی
ضرورت شناخت جایگاه سیستمهاي تهویه صنعتی در بین روشهاي مختلف کنترل آلودگی هوا و اثبات اثربخشی و کارآئی آن نسبت به روشهاي دیگر قبل از اجراي طرح
افزایش مهارت کارشناسان در راستاي ارزیابی کلی سیستم تهویه صنعتی قبل از اجراء، در حین اجراء و پس از اجراء
افزایش مهارت کارشناسان در پایش سیستمهاي تهویه صنعتی و ارائه راهکارهاي اصلاحی
اهمیت آلودگی هوا:
سلامت شاغلین و محیط زیست
معضلات منطقه اي ناشی از آلاینده هاي هوا (وارونگی دمائی، اثرات روي اکوسیستم منطقه)
معضلات جهانی ناشی از آلودگی هوا مثل رقیق شدن لایه ازن، گرم شدن کره زمین بدلیل اثر گلخانه اي آلاینده ها
مباحث اقتصادي ( اقتصاد بعداشت، هزینه هاي تحمیلی بر مردم و دولت، شهرداري )
روش های کنترل عوامل شیمیایی:
اجرایی
فنی
حفاظت فردی
الویت اقدامات مدیریتی و اجرایی
تدوین قوانین بین المللی، ملی، محلی و … الزام آور در زمینه کنترل آلاینده هاي هوا
لزوم هماهنگی هاي درون و برون بخشی سازمانی نهادي مرتبط با کنترل آلاینده هاي هوا
نظارت مسئولانه و پیگیر
اعمال سیستم ارزش گذاري براي انجام اقدامات کنترلی عوامل زیان آور محیط کار
تبیین قوانین، مشوق ها و جرایم مرتبط با کنترل آلاینده هاي هوا
پیشنهاد و پیگیري تصویب مقررات جدید
روش های عمومی کنترل عوامل شیمیایی یا آلاینده های هوا محیط کار
شامل کنترل در منبع، مسیر انتشار و حفاظت فردي است.
کنترل در منبع:
تعویض یا جایگزینی مواد
تغییر فرآیند تولید یا کار
استفاده از رطوبت
تهویه موضعی
تعویض یا جایگزینی مواد:
جایگزینی مواد بی خطر یا کم خطر (سمیت کم) بجاي مواد خطرناك یا سمی
شروط این جایگزینی
الف- اثبات خطر و سمیت ماده مورد استفاده و اثبات خطر و سمیت کم ماده جایگزین ب- از لحاظ فنی امکانپذیر باشد ج – ماده جایگزین آسیبی به محصول یا فرآیند تولید نزند د- از لحاظ اقتصادي مقرون به صرفه باشد..
مثالها: استفاده از تولوئن یا گزیلن بجاي بنزن، استفاده از پشم شیشه، پشم سنگ یا پشم سرباره بجاي آزبست، جایگزینی مسباره بجاي سیلیس در سندبلاست کاري و …
تغییر سوخت دستگاه ها و وسایل و استفاده از سوخت هاي پاک
2- تغییر در فرایند کار
تغییر یا اصلاح روش انجام کار و استفاده از روشهاي با پتانسیل خطر کم یا بی خطر
تغییر سیستمهاي باز به بسته
مکانیزاسیون کار
رفع نشتی دستگاه ها (در سنگ شکن ها، سرندها و …)
مثالها: استفاده از لیفتراکهاي گازي بجاي لیفتراکهاي گازوئیلی و بنزینی، استفاده از نقاله هاي بادي بجاي نوار نقاله هاي معمولی، استفاده از رنگ غوطه وري بجاي اسپري رنگ، بسته نمودن حوضچه هاي کلر جهت از بین بردن چسبندگی دستکش ها و …
3- استفاده از رطوبت
استفاده از آب یا مایعات جهت پیشگیري از بلند شدن یا انتشار غبار و ذرات
شرط استفاده: عدم اختلال در فرآیند و کیفیت مواد
استفاده و تزریق آب در برخی از معادن قبل از انفجار یا حفاري
مرطوب سازي مواد پودر در کارخانجات شیشه و آسفالت
استفاده از مایعات مخصوص و پاشیدن آنها بر روي مواد معدنی دپو و توده شده جهت پیشگیري از انتشار در اثر باد و جریانهاي هوا
پاشیدن قیر یا مواد نفتی بر روي جاده هاي خاکی
4- تهویه موضعی: بدام اندازي و جمع آوري آلاینده هاي هوا توسط سیستم تهویه در منبع یا موضع انتشار و هدایت آن به سمت فضاي باز یا محیط زیست (ترجیحاً با تصفیه آلاینده ها)
با دانلود فایل پیوستی موضوعات زیر را مشاهده کنید:
کاربرد رطوبت در کنترل ذرات
مثال هایی از کاربرد روش های مختلف کنترل آلودگی هوای صنایع (به غیر از تهویه)
https://acgih.ir/wp-content/uploads/2017/10/کنترل-عوامل-شیمیایی-محیط-کار.jpg350890Sirvan Sheikhihttps://acgih.ir/wp-content/uploads/2018/02/logo-acgih.ir__e1df634ba2089f2f38b7bb18d19199bc.pngSirvan Sheikhi2017-10-02 23:58:562018-09-29 13:35:00ارزیابی روش های کنترل عوامل شیمیایی محیط کار
بیشتر گازهای صنعتی دارای ترکیباتی هستند که به دلایلی مختلف باید از گاز حذف شوند. به همین ترتیب، بعضی از گازهای حاصل از صنعت منیزیم، حاوی هیدروژن کلرید (HCL) می باشند که تخلیه این گازها در هوای آزاد مجاز نیست زیرا برای نباتات و دستگاه ها مضرند.
بیشتر آلودگی های شیمیایی گازها، اگر جمع آوری و تغلیظ شوند، از نظر اقتصادی ملی باارزشند و گاهی می تواند منبع اصلی مواد خام به منظور تولید فرآورده های شیمیایی مانند هیدروکلریک اسید، هیدروفلوئوریک اسید، نیتریک اسید، کربن بی سولفید و … را تشکیل دهند.
انحلال پذیری گاز در مایع:
انحلال گاز در مایع نقش عمده ای در تصفیه گازها و زدودن ناخالصی های شیمیایی گازی ایفا می کند. علاوه بر اجسام جامد و مایع، گازها نیز در تماس با مایع به صورت محلول در می آیند (مانند جذب اکسیژن در آب). مقدار گازی که در یک مایع حل می شود، به خواص گاز و مایع و نیز به شرایط انحلال مانند دمای مایع و فشار جزئی گاز روی مایع بستگی دارد. هر چه فشار جزئی گاز بیشتر باشد، مقدار گازی که می تواند در مایع حل شود بیشتر است، این رابطه را قانون هنری می نامند و با فرمول زیر بیان می شود.
C=HP
C: غلظت جزء گازی در مایع
F: فشار جزئی گاز در مخلوط گازی
H: ثابت عددی که مقدار آن به خواص گاز و مایع و دمای انحلال بستگی دارد.
هرگاه مایعی که گازی در آن حل شده است، در ظرف بسته ای قرار داده شود و بالای سطح مایع فضایی موجود باشد (یعنی کل حجم ظرف توسط مایع اشغال شود) پس از مدتی، مقداری از گاز حل شده از مایع خارج و پس از توزیع نهایی جزء گازی بین گاز و مایع حالت تعادل برقرار می شود. هر گاه، یکی از اجزاء سازنده گاز در مایع نباشد، قسمتی از آن از فاز گازی وارد فاز مایع می گردد و در آن حل می شود و برعکس، اگر مقدار یکی از اجزاء گازی محلول در مایع، در فاز گازی کم باشد، قسمتی از آن از فاز مایع به فاز گاز خواهد رفت. این پدیده را می توان با نظریه سینیتیک مولکولی توضیح داد به این صورت که مولکول های گاز در برخورد با مایع در اثر نیروهای بین مولکولی در آن حل (جذب) می شوند. منتها در طول مدت ماند و حرکت در مایع به علت زیاد بودن انرژی سینیتیک، ممکن است مایع را ترک کرده و وارد فاز گاز شوند. در حالت تعادل، تعداد مولکولها توسط مایع در یک مدت معین جذب می شوند، با تعداد مولکولهایی که از فاز مایع وارد فاز گازی می شوند، برابر است.
زمانی که تعادل از بین میرود موازنه در جهت جریان غالب فرآیند مربوط پیش میرود و حالت تعادل مجدداً ایجاد می شود. در محلول های غلیظ و در مواردی که برهم کنش های شیمیایی بین جزء حل شده و مایع صورت می گیرد قانون هنری صادق نیست.
انحلال گاز در مایع، به دمای انحلال بستگی دارد. با ازدیاد دما، میزان انحلال پایین می آید. (ضریب H کاهش می یابد) و یا به عبارت دیگر، با ازدیاد دما، فشار جزئی افزایش می یابد.
پدیده های مؤثر در فرآیند تصفیه گازها از ناخالصی های شیمیایی گازی:
با سه روش می توان ناخالصی های شیمیایی گازی را از گازها جدا نمود:
– شستشویی گاز توسط مایعات یا جذب سطحی توسط مایع
– جذب، جذب سطحی به وسیله جامدات
– تبدیل ناخالصی های شیمیایی گازی به جامد یا مایع با استفاده از مواد افزودنی گازی که به دنبال آن مواد حاصله تفکیمکک می شوند.
توجه: روش تفکیک ناخالصی های شیمیایی گازی در بیشتر موارد پیچیده است زیرا جمع آوری ذرات ریز جامد و مایع حاصله بسیار دشوار است از این رو، این روش به ندرت به /؟کار گرفته می شود، منتها، این پدیده ها در بعضی از فرآیندهای تولید به طور خود به خود روی می دهند. به این ترتیب، در صنعت اسید سولفوریک، این ماده بخار آب موجود در گازها را جذب می کند. برای این کار مقدار کمی از تری اکسید گوگرد So3)) وارد فاز گازی شده و در ترکیب با بخار آب، تشکیل میغ اسید سولفوریک می دهد.
1- شستشوی گاز به وسیله مایعات، یا جذب سطحی توسط مایعات:
روشی که در صنایع شیمیایی و متالوژی بسیار مورد استفاده قرار می گیرد روش جذب است. حذف یک یا چند جزء از یک مخلوط گازی به وسیله فرآیند جذب احتمالا مهم ترین عملیات کنترل انتشار آلاینده های گازی می باشد. فرآیند جذب مربوط به تماس تنگاتنگ یک مخلوط گازی با مایع است تا یک یا چند جزء گاز در مایع حل شود و لازم است که از یکسو از تماس کافی بین گاز و مایع اطمینان حاصل شود و از سوی دیگر، مایعی مناسب انتخاب شود که ظرفیت آن برای جذب جزء مورد نظر کافی و نسبت به اجزای دیگر گاز بی اثر باشد.
شرط لازم برای جذب ، قابلیت انحلال گاز در مایع جذب کننده است. گازهایی که انحلال پذیری آنها در صفر درجه سانتیگراد و فشار جزیی ( N.m2101325 یا mmHg ۷۶۰ در یک کیلوگرم آب، چند صد گرم باشد) بسیار محلول شمرده می شوند. گاز
آمونیاک، هیدروژن كلريد و فلوئورید و… جزء این دسته اند.
انحلال پذیزی گازهای کم محلول مانند اکسیژن، نیتروژن و مونو کسید کربن در شرایط استاندارد در حدود چند دهم و یا صدم گرم یک کیلوگرم آب است.
گازهایی مانند کلر و دی اکسید گوگرد از انحلال پذیری متوسط برخوردارند، در نتیجه گاز امونیاک و یا هیدروژن کلرید را به سهولت می توان با روش شستشوی گاز توسط آب جدا نمود و مصرف آب هم چندان زیاد نیست. جذاب دی اکسید گوگرد از گازها، به مقدار آب بیشتری نیاز دارد و خارج کردن مونوکسیدکربن از گاز، به روش شستشویی گاز توسط آب، امکان پذیر نیست.
گاھی اجرای گازی را به وسیله مایعی غیر از آب، مانند روغن های معدنی (برای جذب دی سولفید کربن) اسید سولفوریک ( برای جذب بخار آب) و غيره جذب می کنند. در هر صورت اساس کار بر این است که از محلول های آبی، ماده ای به کار گرفتهشود که بتواند با جز مورد نظر واکنش دهد بعنوان مثال NH3 با استفاده از محلول اسید سولفوریک استخراج می گردد.
انتخاب مایع یا محلول جذب کننده عمدتاً با توجه به خواص شیمیایی ماده جذب کننده و جزء گازی مورد نظر، صورت می گیرد.
درگاه لازم باشد که ناخالصی شیمیایی گازی به تنهایی جذب شود، باید ماده جاذبی انتخاب کرد که قابلیت ترکیب شیمیایی مورد نظر را داشته باشد و اگر هدف، تنها تصفیه گاز از جزء مورد نظر نباشد و جداسازی ناخالصی نیز مطرح باشد، انتخاب دستگاه باید طوری باشد که این منظور را تأمین نماید.
در انتخاب یک حلال خاص علاوه بر مواردی که ذکر شد باید دقت نمود که حلال مورد نظر دارای ویژگی های زیر نیز باشد:
قابلیت انحلال گاز- میزان انحلال گاز در حلال مورد نظر بالا باشد چون باعث افزایش میزان جذب شده و مقدار حلال لازم را کاهش می دهد.
فراریت – حلال باید دارای فشار بخار پایینی باشد چون در غیر این صورت گاز خروجی از واحد جذب با حلال به حد شباع رسیده و از این طریق ممکن است به مقدار زیادی تلف گردد.
قابلیت خورندگی
هزینه
ویسکوزیته – ویسکوزیته پایین به علت میزان جذب سریع و خصوصیات انتقال گرمایی خوب و افت فشار پایین تر مطلوب می باشد.
پایداری شیمیایی – حلال باید از لحاظ شیمیایی پایدار بوده و در صورت امکان غیرقابل اشتعال باشد.
میزان سمی بودن از نقطه انجماد پایین – در صورت امکان نقطه انجماد پایین ترجیح داده می شود چون هر گونه جامد شدن حلال در ستون می تواند فاجعه آمیز باشد.
دستگاه:
پس از مشخص شدن حلال باید نسبت به انتخاب سیستم و دستگاه جذب اقدام نمود. در این بخش چند نوع اصلی دستگاه های جذب به طور مختصر شرح داده شده اند.
جذب کننده های مکانیکی
این جذب کننده افقی بوده و دارای محفظه ای به شکل مکعب مستطیل است که در قسمت تحتانی آن لایه ای از مایع قرار می گیرد. مایع به وسیله پره هایی که حول محورهای افقی می چرخند (انتهای پره ها در لایه مایع فرو می روند) در فضایی جذب کننده پاشیده می شود.
شکل (1): جذب کننده مکانیکی
در بعضی موارد، محفظه جذب کننده به وسیله قسمتهای جداکننده عرضی که به سقف محفظه آویزان می باشند و به سطح مایع نمی رسند، به چند قسمت تقسیم می شود. عموماً عرض محفظه ۱-0.7 متر و ارتفاع آن که از سطح مایع به بالا اندازه گیری می شود ۲ متر می باشد. عمق لایه مایع 200- 300 میلیمتر, قطر چرخش پرهها ۳۵۰ میلیمتر و عمق قسمت غوطه ور آن در مایع ۴۰- ۳۰ میلیمتر می باشد. سرعت چرخش پرهها ۴۵۰- 400 دور در دقیقه و جهت چرخش آن هم جهت جریان مایع است.
بهتر آن است که انتهاهای پره ها به شعاع ۵۰ میلیمتر به ترتیبی خم شوند که زاویه خروجی آن ۵۵ درجه باشد. تعداد مطلوب پره ها ۴ است و عرض پره ها به عرض محفظه جذب کننده بستگی دارد. جذبکننده مکانیکی برای جذب هیدروژن فلوئورید و H2SiF6 به کار میرود.
2- غبار روب ART
در این دستگاه گاز مورد تصفیه با سرعت کم از یک لوله ونتوری عبور می کند. غبار روب دارای یک محفظه قائم است که قسمت وسط آن، مجموعه ای ، از لوله های ونتوری را در خود جای دارد و گاز و مایع از بالا وارددستگاه می شوند. قسمت پایین یک جداکننده افشانه ای است.
سرعت گاز در لوله ونتوری m/s 25-35 و در قسمت جداکننده افشانه ای 6m/s است. بازدهی این دستگاه تا حد زیادی به گاز و مایع افشانی بستگی دارد. یکی از نقایص آن اشکال در توزیع یکنواخت گاز با توجه به تعداد لوله های ونتوری است و در صورتی که مایع، حامل ذرات جامد نیز باشد، نحوه کار پیچیده و بحرانی می شود.
با توجه به این که بازدهی این دستگاه ها اغلب بالا نیست، با زیاد کردن جمع مایع و تبدیل آن به قطراتی با قطر 1-3 میلی متر می توان بازدهی آنها را افزایش داد. قطرات کوچک به راحتی همراه با گاز خارج می شوند و مقدار جذب ضریب آنها کوچک است. قطرات بزرگ، سطح تماس خیلی کوچکی بین گاز و مایع ایجاد می کنند.
شکل (۲): غبار روب ART
ادامه مطلب که شامل موضوعات زیر است را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید:
به گازهایی گفته می شود که در هوا در فشار 101.3 کیلو پاسکال بسوزند. سه عامل مواد سوختنی, اکسیژن و شعله یا حرارت (مثلث اتش) در کنار هم به نسبت های مختلف قرار بگیرند، آتش و احتراق به وقوع می پیوندد. در ابتدا ماده قابل اشتعال برای این که شعله ور شود باید مقداری حرارت جذب نماید و بخار قابل اشتعال از ان متصاعد شود. پس از این که بخار قابل اشتعال بوجود می آید, این بخار قابل اشتعال ( ماده سوختنی ) در ترکیب با اکسیژن هوا و در اثر دریافت حرارت (سه ضلع مثلث آتش تکمیل شد) شعله ور می شود. گازهای قابل اشتعال همانند پروپان، استیلن، متان، هیدروژن، بخار بنزین و سایر هیدروکربن های سبک به حرارت اولیه برای تولید بخار نیاز ندارند چون خود به شکل گاز هستند و یا به راحتی به شکل گاز در می آیند. از این رو در زمانی که غلظت این گازها در محدوده یا گستره اشتعال قرار گیرد، محیط قابل اشتعال خواهد بود و ایمنی محیط پایین می اید.
با این وصف ضروری است قبل از آغاز عملیات و یا ورود به فضاهای بسته از جمله مخزن و انجام تعمیرات و یا عملیات دیگر، از نوع و مقدار گازهای قابل اشتعال در محیطی که باید عملیات انجام داد یا کار نمود را اندازه گیری نمود. دستگاه اندازه گیری گازهای قابل اشتعال برای اندازه گیری بخارات هیدروکربنی در محیط مورد استفاده قرار می گیرد.
مشخصات فنی SP Secure for LPG/LNG
دستگاه اندازه گیری گازها
نشت یاب گاز برای شناسایی گازهای قابل اشتعال
مدل
SP Secure for LPG/LNG
Portable LPG/LNG Detector
گاز قابل شناسایی
EX: قابل اشتعال
محدوده شناسایی
LEL 0-100%
نوع سنسور
کاتالیتیک
حساسیت
50 ppm
نحوه نمایش غلظت گاز
محدوده LEL 0-1% به صورت ستون دیجیتالی
محدوده LEL 1-100% به صورت عددی
زمان پاسخگویی
5 ثانیه
روش شناسایی
پمپ نمونه گیر داخلی با فلوی 0.5 lit/min
نمایشگر
LCD دیجیتال جهت نمایش غلظت, آلارم, بلندگو, وضعیت پمپ وباتری
آلارم
آلارم صوتی و صفحه نمایش
دمای عملکرد
دمای -20درجه سانتی گراد الی دمای 50+ درجه سانتیگراد
استاندارد ضد آب / انفجار
سنسور EX d llC T6
دتکتور EX ia llC T4
باتری
سه عدد باطری قابل شارژ NI-MH سایز AA یا 3 عدد آلکالاین سایز AA
زمان عملکرد پیوسته
بیش از 16 ساعت
تجهیزات همراه
آدپتور شارژ
تجهیزات اضافی
پروب اضافی
ابعاد
55w) ×242(h) × 33(d) mm)
مدل
SP12C7
گاز قابل شناسایی
EX: قابل اشتعال
H2S
CO
O2
محدوده شناسایی
0-100% LEL
0-200ppm
0-1000ppm
0-30%
نوع سنسور
کاتالیتیک
الکتروشیمیایی
الکتروشیمیایی
گالوانیک
روش شناسایی
Diffusion: محیطی
نمایشگر
LCD دیجیتال
آلارم صوتی
90 دسی بل
آلارم دیداری
LED قرمز و نور زمینه سفید
آلارم لرزشی
لرزاننده
باتری
یک باتری قابل شارژ NI-MH با 2 عدد آلکالاتین سایز AA
دما و رطوبت عملکرد
رطوبت نسبی RH) 95%-10%) و دمای 50+ تا 20- سانتی گراد
استاندارد ضد آب انفجار
Ll1G Ex ia llC T4 IP67
استاندارد اروپا
EN 55011:2007 (Group 2, Class B); EN 50270: 2006
بدنه
پلی کربنات شفاف با پلاستیک ارتجاعی حرارتی (TPE)
تجهیزات همراه
بست کمربند, در پوش کالیبراسیون
تجهیزات اضافی
پمپ نمونه گیری گاز
ابعاد
50W) ×135(H) ×36.5 (D)mm)
وزن
240gr
بعد از روشن نمودن دستگاه اندازه گیری، آن را به محل مورد نظر برده و سپس حسگر دستگاه در مجاورت محل نمونه گیری قرار می گیرد. در صورت نشتی گاز، گاز حسگر دستگاه تماس پیدا کرده و میزان گاز قابل اشتعال توسط دستگاه بر حسب مقادیری که برایش تعریف شده، مشخص می شود.
برای کار با این دستگاه و اندازه گیری گازهای قابل اشتعال باید چند نکته را در نظر داشت:
انجام آزمایش گاز سنجی باید توسط افراد آموزش دیده صورت پذیرد.
دستگاه باید در فواصل زمانی مشخص کالیبره گردد.
برای مدرج نمودن یا کالیبراسیون دستگاه می توان از یک محیط بدون وجود گازهای قابل اشتعال کمک گرفت چون دستگاه در محیط بدون گازهای قابل اشتعال عدد صفر را نشان می دهد.
دستگاه فقط گازهای قابل اشتعال را نشان می دهد.
دستگاه قادر به تشخیص جامدات قابل اشتعال نیست. مانند پلیمرها
دستگاه قادر به تشخیص هیدروکربن هایی که در گل ولایی وجود دارند، نیست. این زمانی اهمیت پیدا می نماید که در لجن کف مخزن مواد قابل اشتعال وجود داشته باشد.
دستگاه قادر به تشخیص مایعات قابل اشتعال نیست مگر این که به صورت بخار و یا گاز در محیط انتشار یابند که در آن صورت دستگاه آن ها را تشخیص دهد.
نگهداشت دستگاه از اهمیت خاصی برخوردار می باشد.
۳- دستگاه اندازه گیری مقدار اکسیژن
در صنعت دستگاه های (فضاهای بسته) فراوانی (همانند راکتور، مخزن و برج ها) وجود دارند که در آنها به علت وجود گازهایی که از هوا سنگین تر هستند و با توجه به وروری های محدود و تنگ، تهویه و جا به جایی هوا در آن ها (فضاهای بسته) به سختی انجام می گیرد.
در این گونه دستگاه ها ( ظروف ) اکسیژن کافی وجود ندارد. هنگام تعمیرات و یا کارهای دیگری در آن ها صورت می پذیرد، به دلیل کمبود اکسیژن، امکان قرار گرفتن طولانی مدت در این فضاهای بسته وجود ندارد. در این گونه فضاهای بسته در هنگام تعمیرات و تمیز کاری، جهت حصول و اطمینان از ایمن بودن شرایط محیط، میزان هیدروکربن ها و میزان اکسیژن موجود در ان ها اندازه گیری می شود، تا افراد در هنگام کار در آنها از نظر اکسیژن مصرفی برای تنفس دچار مشکل نشوند. این اندازه گیری ها توسط افراد ایمنی و یا افراد HSE انجام می شود تا از میزان اکسیژن کافی و انطباق با استانداردهای اکسیژن اطمینان حاصل نماید.
براساس استاندارد مقدار اکسیژن در یک فضای بسته باید بین محدوده 20.9 تا ۲۳% باشد تا افراد بتوانند دراین فضا ها قرار بگیرند و کار تعمیرات و تمیزکاری را انجام دهند.
درهنگام اندازه گیری باید شرایط نرمال و عادی باشد و اگر دمنده هوا روشن می باشد اندازه گیری درست نخواهد بود و قبل از اندازه گیری باید دمنده هوا خاموش گردد.
دستگاه اندازه گیری اکسيژن هوا معمولا غلظت اکسیژن را در محدوده صفر تا ۲۵ درصد اندازہ می گیرد.
تمام شرایط این دستگان مانند دستگاه اندازه گیری گازهای قابل اشتعال می باشد و فقط تفاوت در این می باشد که به جای حسگر گازهای قابل اشتعال از حس گر اکسيژن استفاده می نماید. مدرج نمودن این دستگاه اندازه گیری اکسیژن همانند دستگاه اندازه گیری گازهای قابل اشتعال می باشد و بر روی هوای تازه دارای حداقل 20.9 درصد اکسیژن مدرج می شود.
ادامه مطلب که شامل موضوعات زیر است را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید:
آخرین دیدگاهها