بایگانی دسته بندی ها: ایمنی ماشین آلات

انواع اقدامات حفاظتی (بررسی حفاظ ها)

انواع اقدامات حفاظتی (بررسی حفاظ ها)

تهیه و تنظیم: مهندس درمحمدی

فرمت: Pdf تعداد صفحات: 54

اقدامات حفاظتی

1. حفاظت در برابر وسایل انتقال نیرو
2. حفاظت نقطه عمل
3. سایر اقدامات حفاظتی (حفاظت الکتریکی و …)

انواع اقدامات حفاظتی

حفاظ ها Guards: حفاظ مانع فیزیکی است که بین منطقه خطر و فرد قرار می گیرد و از ورود دست و دیگر اعضای بدن به منطقه خطر جلوگیری می کند.

سیستم های حفاظتی Devices Safety: کنترل هایی که در صورت ورود هر قسمتی از بدن کاربر به نقطه خطرناک دستگاه، از عملیات ماشین جلوگیری
می کند.

فاصله یا موقعیت Location or Distance: فاصله؛ قسمت های خطرناک ماشین را به صورت عمودی یا افقی دور از دسترس قرار می دهد یا با قرار دادن ماشین یا اجزاء خطرناک آن در جایی که در حالت عادی احتمال حضور افراد کم است؛ احتمال حادثه کم می شود.

هدف از حفاظ گذاری ماشین آلات جلوگیری از تماس بدن یا لباس افراد با اجزاء خطرناک ماشین یا تجهیزات است. چنانچه ایمنی ماشین آلات هنگام طراحی و ساخت و انتخاب مکان در نظر گرفته نشده باشد، باید برای آن ها حفاظ مناسب ایجاد شود تا از دسترسی به آنها در تمام اوقاتی که خطر وجود دارد، جلوگیری شود. حفاظ ها از برخورد ذرات پرتابی یا اجزاء شکسته شده ماشین با افراد جلوگیری می کنند.

جايگاه حفاظ گذاری در ايمنی

1. حذف Elimination
2. جایگزینی Substitution
3. کنترل های مهندسی Engineering Controls
4. کنترل های مدیریتی Administrative controls
5. وسایل حفاظت فردی personal protective equipment

ویژگی های حفاظ

1. حفاظت را به طور كامل و مثبت تامین کند.
2. از خروج عوامل خطر و داخل شدن در منطقه خطرناک طی عملیات پیشگیری کنند.
3. موجب ناراحتی و اشکال در کار افرادی که حفاظ را مورد استفاده قرار می دهد نشود (محدودیت دید).
4. به طرز بیهوده ای به تولید ضرر نزنند.
5. به طور خودکار و با حداقل کوشش به کار بیافتد.
6. متناسب با ماشین و کار آن باشد.
7. بهتر است جزیی از سیستم ماشین باشد.
8. روغن کاری، بازرسی، تنظیم و تعمیر ماشین را میسر سازند و مانع این موارد نشوند.
9. بتواند مدت زیادی با حداقل مراقبت مورد استفاده قرار گیرند.
10. در مقابل فرسودگی عادی و ضربه مقاومت کنند.
11. بادوام بوده و در مقابل آتش و مواد خورنده مقاومت کنند.
12. حتی الامکان عایق در برابر برق و حرارت باشند.
13. تا حد امکان کم هزینه باشد
14. مقاومت کافی در برابر نیرو های وارده داشته باشند.
15. تا حد امکان انعطاف پذیر و فر مپذیر باشند.
16. خود آنها، عامل خطر نباشند به بیان دیگر دارای اجزایی نباشند که موجب حادثه شوند.

جنس حفاظ ها

جنس حفاظ گذاری

حفاظ یا هر نوع وسیله ای که برای جلوگیری از خطر آفرینی ماشین ها ساخته می شود باید طبق اصول مهندسی، محکم، بادوام و چنان ساخته شده باشد که گویی قسمتی از خود ماشین را تشکیل می دهد؛ در غیر این صورت مطمئن نیستند و دائماً نیز نیاز به تعمیرات پیدا می کنند!

• ورق آهن یا مشبک
• توری فلزی که روی قابی از نبشی لوله یا میله سوار شده
• چوب
• پلاستیک
• صفحات پلی کربناتی
• یا مصالح دیگری که مناسب با وضع کار باشد.

کلیه حفاظ ها باید به طور محکم به ماشین، کف کارگاه، دیوار یا سقف نصب شده و در موقع کار ماشین حتما در محل خود قرار گرفته باشند.

ادامه مطلبی زیر را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

• شکل حفاظ ها
• انواع حفاظ ها و بررسی مزایا و معایب
  • حفاظ های ثابت Fixed Guard
  • حفاظ های قابل تنظیم Adjustable Guard
  • حفاظ خود تنظیم شونده Self-Adjustable barriers
  • حفاظ های اختصاصی Special Guards
• و …

حتما بخوانید:

⇐ سیستم های حفاظتی ماشین آلات

⇐ حفاظ گذاری ماشین آلات صنعتی

⇐ اصول ایمنی در ماشین های ابزار

⇐ اصول ارزیابی خطر ماشین آلات

اصول ایمنی در کمپرسورها

اصول ایمنی در کمپرسورها

مقدمه

کمپرسورها تجهیزاتی بوده که هوا را به صورت فشرده برای مصارف مختلف در صنعت در می آورند. ساخت و نحوه استفاده از کمپرسورهای مولد هوای فشرده باید مطابق قوانین ایمنی ملی، بین المللی و تجارب مفید فنی و مهندسی در این زمینه باشد.

1- پلاک های دایمی مشخصات کمپرسورها که حاوی اطلاعات زیر می باشند باید توسط سازندگان آنها در روی هر کمپرسور نصب شوند:

الف) مدل کمپرسور

ب) نام کارخانه سازنده ای

ج) شماره سریال

د) سال ساخت

ه) مقدار دبی

و) ماکزیمم فشار کار بر حسب بار

ز) تعداد دور در دقیقه

2- جنس، ساختار و تجهیزات کمپرسورها باید به گونه ای باشد که بتوانند ماکزیمم فشار و دمای نشان داده شده در پلاک مشخصات را بطور ایمن تحمل نمایند.

3- برای پیشگیری از تراکم بیش از حد فشار کلیه کمپرسورها باید به سوپاپ اطمینان مجهز شوند.

4- استفاده و سرویس و نگهداری کمپرسورها باید توسط افرادی انجام شود که دستورالعمل های لازم را دریافت نموده و نسبت به انجام کامل وظایف محوله توسط آنها اطمینان کافی وجود داشته باشد.

5- کمپرسورها باید طوری استفاده شوند که میزان فشار در آن از حد ماکزیمم تعیین شده تجاوز نکند.

6- هوای مصرفی کمپرسورها باید تصفیه شده و عاری از آلاینده های قابل انفجار، قابل اشتعال و یا سمی باشد.

7- برای حذف آلاینده های قابل انفجار، قابل اشتعال و سمی که می توانند در حین کار ایجاد خطر نمایند هوای فشرده را باید با فیلتر کردن تصفیه نمود.

8- سیستم های هوای فشرده که برای مصرف در ماسک های تنفسی شیلنگ دار یا دارای کپسول هوا بکار می روند و یا جهت تصفیه هوای فضاهای تنگ در قبل یا حین ورود به آنها مصرف می شود، باید با سیستم تصفیه خاصی که به منظور حذف منواکسیدکربن، ذرات روغن و دیگر آلوده کننده ها از هوای تنفسی طراحی شده است، مجهز شوند.

9- کلیه قسمت های در معرض فشار و تجهیزات ایمنی کمپرسورها باید در فواصل بازرسی و در صورت لزوم باز و تمیز شوند.

10- برای تمیز کردن سیلندرها و لوله های مرتبط، فقط باید از مواد پاک کننده ای که کارخانه سازنده تعیین نموده استفاده شود.

11- شیرها و سوپاپ های معیوب باید فورأ تعمیر یا تعویض شوند.

12- لوله ها را نباید هنگامی که تحت فشار هستند به هم متصل یا از هم جدا نمود.

13- در هنگام روغن کاری باید مراقب بود تا از پخش روغن به قسمت هایی نظیر خنک کننده ها دریافت کننده ها یا سایر قسمت های سیستم که می تواند خطر آفرین باشد جلوگیری شود.

14- کمپرسورهایی که روان کاری محفظه تراکم آنها با روغن انجام می شود باید به طریقی ساخته و بکار گرفته شوند که دمای هوای فشرده به حدی نرسد که موجب ایجاد تراكم بخار روغن قابل انفجار گردیده و یا خطر اشتعال در پی داشته باشد.

15- در صورتی که مخازن ذخیره هوای فشرده و لوله کشی آنها به کمپرسور متصل باشند. برای رفع خطر ناشی از تراکم یا اشتعال مخلوط روغن و هوا باید نسبت به خنک کردن هوای فشرده اقدام و یا با استفاده از سایر وسایل و روش ها از تشکیل مخلوط بخار روغن و هوا جلوگیری شود.

16- دستورالعمل کار با کمپرسورها باید در نزدیکی با روی آنها نصب گردد.

مخازن ذخیره هوای فشرده (تانک های هوا)

مخازن ذخیره هوای فشرده (تانک های هوا)

1. ساخت و نحوه استفاده از مخازن هوای فشرده باید مطابق مقررات ایمنی ملی، بین المللی و تجارب فنی مهندسی موجود باشد.
2. هر مخزن هوای فشرده باید دارای پلاک مشخصات فنی حاوی اطلاعات زیر باشد:
   الف) نام سازنده یا تهیه کننده
   ب) شماره سریال
   ج) سال ساخت
   د) ماکزیمم فشار کار مجاز مخزن برحسب بار
   ه) ظرفیت مخزن بر حسب لیتر
3. هر مخزن هوای فشرده باید با فشار سنج مناسبی مجهز شود تا فشار واقعی را نشان دهد
4. ماکزیمم فشار کار مجاز باید بطور واضح و مشخص بر روی فشار سنج ثبت شده باشد.
5. قطع ارتباط فشارسنج با مخزن تحت فشار نباید توسط وسایل مسدود کننده امکان پذیر باشد.
6. هر مخزن هوای فشرده باید دارای:
   الف) یک سوپاپ اطمینان با ابعاد مناسب بوده و طوری نصب شده باشد که هرگونه فشار اضافی خطرناک را خارج سازد.
   ب) یک شیر تخلیه در پایین ترین نقطه مخزن بوده تا آب جمع شده در داخل مخزن را تخلیه نمایند. وجود چنین شیری برای سرویس و نگهداری مخزن ضروری می باشد.
7. مخازن باید طوری طراحی و نصب شوند که احتمال خرابی و از رده خارج شدن آنها وجود نداشته و هنگام کار ایجاد خطر ننمایند، همچنین نباید امکان ایزوله کردن آنها وجود داشته باشد.
8. در صورت امکان باید بر روی لوله تغذیه و در نزدیکی مخزن هوای فشرده یک شیر قطع جریان نصب شود.
9. قسمت های درونی و بیرونی مخازن هوای فشرده باید توسط افراد ذیصلاح بررسی و آزمایش شوند.
10. پس از انجام آزمایش در هر یک از مراحل ذکر شده زیر نتایج باید ثبت و در محل نصب مخازن نگهداری شود.
    الف) بعد از نصب و قبل از اولین بهره برداری
    ب) بعد از بازسازی در مکانی دیگر یا بعد از تعمیر و قبل از بکارگیری مجدد آنها
    ج) در فواصل منظم
11. کار با مخازن هوای فشرده و تعمیر و نگهداری آنها تنها باید به افرادی واگذار شود که تعالیم لازم را فراگرفته باشند.
12. قبل از شروع کار، اپراتورها باید مطمئن شوند که شیرهای قطع و وصل و وسایل ایمنی نصب شده بر روی مخازن سالم بوده و آماده کار می باشند.
13. اپراتورها باید مرتبا در حین کار وسایل ایمنی نصب شده را کنترل نمایند.
14. اگر در حین کار موقعیت خطرناکی پیش آید، مخزن هوای فشرده باید بلافاصله از مدار خارج گردد.
15. مخازن هوای فشرده باید در فواصل مناسب تمیز شوند. تمیز کاری و سرویس فقط باید در روی مخازنی که تحت فشار نیستند، انجام شود.
16. مخازن هوای فشرده فقط باید موقعی باز شوند که مطمئن باشیم مخزن تحت فشار نیست.

توزیع و استفاده از هوای فشرده

1. لوله های توزیع هوای فشرده باید از موادی ساخته شده و طوری متصل شوند که بتوانند حداکثر فشار کار را تحمل نمایند.
2. فشار سیستم هوای فشرده باید با تجهیزات و وسایل متصل به سیستم مطابقت داد.. جایی که هوا با فشارهای مختلف مصرف میشود شیرهای کاهنده فشار و سوپاپهای ایمنی که کار در پایین ترین فشار تنظیم شده اند باید در موقعیت مناسبی نصب گردند.
3. لوله های توزیع هوای فشرده باید در نزدیکترین نقطه اتصال به کمپرسور با مخزن خیره هوا به شیر قطع و وصل مجهز شوند.
4. شیرهای قطع و وصل نیز باید قبل از نقاط توزیع و اتصال و در فاصله ای مناسب از سیستم توزيع نصب گردند.
5. خطوط توزیع هوای فشرده باید مجهز به وسایلی جهت تخلیه مایعات جمع شده در در درون آنها باشند.
6. خطوط توزیع باید بطور واضح علامت گذاری شده و فشار مجاز کار نیز نشان داده شود.
7. کوپلینگ ها و اتصالات شیلنگ ها باید بطور ایمن در محل های مربوطه متصل شوند.
8. نقاط اتصال و کوپلنگ ها باید تمیز و بدون نشتی باشند.
9. قبل از حصول اطمینان از تخلیه فشار درون لوله ها، نباید هیچ گونه عملیاتی بر روی خطوط توزیع انجام شود.
10. خطوط و نقاط توزیع باید توسط افراد ذیصلاح و در فواصل زمانی مناسب از نظر سالم بودن و عدم وجود نشتی بازرسی شوند.
11. تحت هیچ شرایطی نباید از هوای فشرده برای منظورهای دیگری جز مصارف تعیین شده استفاده شود. برای مثال نباید جریان هوای فشرده را بطرف افراد گرفت و هرگز نباید از آن برای کارهایی چون تمیز کردن یا خشک کردن لباس، کفش، دستها و غیره استفاده نمود.
12. تحت هیچ شرایطی نباید قبل از قطع جریان هوا توسط شیر یا سایر وسایل مناسب دیگر، تجهیزاتی را به مخزن هوای فشرده وصل یا از آن جدا نمود.
13. تنها در صورتی می توان از هوای فشرده برای تمیز کاری مواد غیرسخت (نرم) استفاده نمود که این مواد زیان آور نبوده یا احتمال ایجاد خطر از طریق انتشار در هوا به صورت ذرات معلق را نداشته باشند.
14. هنگام استارت یا توقف تجهیزات پنوماتیکی باید مراقب بود سایر کارگرانی که تجهیرات آنها به همان منبع هوای فشرده متصل است، در معرض خطر ناشی از افزایش یا کاهش ناگهانی جریان هوا قرار نگیرد.

حتما بخوانید:

⇐ شناسایی خطرات و ساختار ابزارهای آنالیز خطرات

⇐ پروژه کنترل صدا در صنعت

اصول ایمنی در ماشین های ابزار

اصول ایمنی در ماشین های ابزار

مقدمه

پیشرفت انسان و صنعت، در گرو یکدیگر است. در زمان های پیشین، انسان ها مجبور بودند به وسیله دست و بازوی خود کارهای سنگین را انجام داده و یا از وسایل و ابزارهای بسیار ساده ای نظیر بیل، و کلنگ استفاده نمایند. این وسایل ساده به وسیله کوره کاری ساخته می شد و اغلب فعالیتهای سنگ تراشی نیز به وسیله دست و با ابزار دستی صورت می گرفت. امروزه کارگران فلزکار برای شکل دادن به قطعات از ماشین ها و ابزارهای مکانیکی استفاده می کنند. در ماشین های مدرن امروزی، قطعات طوری روی هم سوار می شوند تا ابزاری را بوجود آورده و خواسته ها و نیازهای افراد جامعه را تأمین نمایند. هر محصول یا دستگاه ساخته شده ای مانند گیره کاغذ، پیچ و مهره و یا وسایل نقلیه، محصول ماشین های ابزار است، اگر چه انسان به صورت مستقیم در ساخت آن شرکت ندارد ولی به وسیله دستگاهی که آن نیز توسط انسانها ساخته شده است، تولید میشوند. بدون استفاده از ماشین های ابزار افراد جامعه نمی توانند دارای زندگی مدرن و مرفه باشند.

ماشین افزار چیست؟

ماشین تراشکاری

بنا به تعریف، ماشین افراز ماشینی است که به وسیله نیروی برقی که از الکتروموتور تأمین می شود، تسمه و یا چرخ دنده ها را به حرکت درآورده، به محور اصلی کار با ابزار برش، منتقل نموده به آن حرکت دورانی یا حرکت خطی می دهد. سپس از قطعه کار براده برداری شده و آن را به صورت مطلوب در می آورد. از این نوع ماشینها برای فرم دادن فلزات استفاده می کنند.

نکات عمومی

چنانچه گفته شد، منظور از ماشین های ابزار، کلیه ماشین هایی است که امروزه در عموم کارگاههای از آنها استفاده میشود، مانند ماشین مته، تراش، فرز، سنگ چکش های ضربه ای و قیچی ها. این ماشین ها دارای خطرات خاص خود هستند و بهتر است به صورت جداگانه ای بررسی شوند. اغلب این ماشینها برای فعالیتی خاص ساخته با در نظر گرفته شده اند، اما ماشین های ابزار مدرن معمولا چند منظوره اند.

به طور مثال، ممکن است کارهایی از قبیل تراش، مته کار و رزوه کاری توسط یک برد شوند. در ایمنی ماشین های ابزار باید قسمتهای مختلف زیر مورد توجه قرار گیرند

الف) نکات ایمنی در طراحی ماشین

ب) نکات ایمنی در طراحی کارگاه

ج) نکات ایمنی مربوط به متصدی دستگاه (اپراتور)

د) رعایت قوانین و مقررات حفاظتی

الف) نکات ایمنی در طراحی ماشین شود.

ایمنی در طراحی ماشین آلات

1. برای عملیاتی از قبیل بارگیری، تخلیه، تمیز کردن، تنظیم و تعمیر، باید ماشین کاملا متوقف صورت ساکن باشند.
2. دستگیره ها، اهرم ها و کنترل های چرخدار باید طوری طراحی شوند که در هنگام اعمال نیرو، به صورت ساکن باشند
3. تا حد ممکن از تسمه های خطرناکی که از بین یک فلکه ثابت و متحرک ماشین می لغزند، استفاده نشود و باید آنها را توسط حفاظ مناسبی پوشانید.
4. ابزارهای مناسب برای کار مورد نظر طراحی و به طرز صحیح و استاندارد نصب و محکم بسته شده و با سرعت صحیح برش کار کنند.

ب) نکات ایمنی در طراحی کارگاه

1. ماشین های ابزار باید طوری نصب شوند که در اطراف آن فضای وسیعی برای انجام کارهای مختلف وجود داشته باشد. یک مکان مناسب برای انجام عملیات تعمیراتی جاری، امورات دفتری و نقشه کشی در نظر گرفته شود.
2. کناره ها و راهروها باید به اندازه کافی عریض باشند تا بتوان به راحتی ماشین ها را داخل یا خارج کرد. محل های عبور و مرور و کنارهها خط کشی شوند.
3. دستگاه آتش نشانی را باید در محل مناسبی نصب کرد تا از تمام نقاط کارگاه قابل رؤیت باشد.
4. میزان صدا و نور کافی و در حد استاندارد باشد.

ج) نکات ایمنی مربوط به متصدی دستگاه (اپراتور)

ایمنی اپراتور

1. افراد باید مناسب وظایف محوله انتخاب شوند.
2. آموزش های لازم در رابطه با نحوه کار با دستگاه به آنان داده شود.
3. مقررات ایمنی، توسعه و گسترش عادات و روش های حفاظتی، آموزش داده شوند.
4. تنها افراد مجاز و آموزش دیده با ماشین ابزار کار کنند.

د) رعایت قوانین و مقررات حفاظتی

قوانین و مقررات حفاظتی در کارگاه باید متناسب با نوع ماشین تدوین شوند و کلیه افراد. ملزم به رعایت آنها باشند.

خطرات عمده و راههای پیشگیری از آنها

هنگام کار با ماشین های تراش و یا صفحه تراش، ممکن است موارد زیر سبب زخمی شدن و یا آسیب رساندن به متصدی و یا سایر کارگران شوند، که عبارتند از:

1. خارج یا پرتاب شدن براده ها به طرف شخص
2. گیر کردن دست و قسمت های دیگر بدن بین قطعه کار و رنده
3. برخورد قسمتهایی از بدن با بخش های متحرک ماشین

باید به خاطر داشت که نزدیک کردن انگشت به رنده در حال تراش، بسیار خطرناک است. در حال برداشتن براده از روی کار باید تراشکار چشمان خود را از کشاب که رنده در جلو آن حرکت کرده و براده بر می دارد، دور نگهدارد. در غیر این صورت ممکن است براده ها به چشم او برخورد کرده و آن را زخمی نموده یا صدمه وارد نماید.

ماشین کار ممکن است در هنگام اندازه گیری قطعه کار زخمی شده یا آسیب ببنید.

سقوط سه نظام یا چهار نظام روی پای افراد، هنگام سوار و پیاده کردن نیز یکی دیع است که باید به آن اشاره کرد.

جهت پیشگیری از حوادث کار با دستگاه تراش باید اصول زیر را رعایت کرد:

1. شال گردن، لباس گشاد و دستکش بلند، حلقه و ساعت های مچی را از خود دور کرده، مور بلند را باید با سربند، پوشاند.
2. کلیه تعمیرات، سرویس و آزمون دستگاه تراش همیشه باید در هنگام سکون دستگاه انجام شود.
3. به بخش های متحرک و چرخنده دستگاه نباید نزدیک شد.
4. هنگام تعویض سه نظام و یا چهار نظام، از تکیه گاه مخصوص استفاده شود.
5. آچار سه نظام و دیگر ابزارهای تعمیراتی را نباید روی دستگاه رها کرد.
6. از وسایل حفاظتی مانند عینک و ماسک های مخصوص استفاده شود.
7. برای جمع آوری براده ها باید از برس و جاروب دستی استفاده کرد.

قسمت های در حال گردش مانند، چرخ دنده ها و تسمه فلکه ها باید به طور مناسبی حفاظ گذاری شوند.

حتما بخوانید:

⇐ ایمنی در کارگاه ماشین افزار PPT

⇐ آیین نامه ایمنی ماشین های افزار

⇐ چک لیست ایمنی ماشین های ابزار