گاز فریون
گاز فریون
گاز فریون
فریون در حقیقت یک نام تجاری برای گروهی از مواد شیمیایی است (شناخته شده به عنوان کلروفلوئوروکربن ها یا (CFC ها) است که به عنوان یک مبرد یا خنک کننده در سیستم تهویه هوا استفاده می کنند.گاز فریون بی رنگ میباشد.و در دمای اتاق حالت گازی دارد و در صورت سرد شدن به مایع تبدیل می شود. گاز فریون گازی بدون رنگ و بو است، البته برخی از محصولات آن دارای بوی اتری می باشند.
اولین بار در سال 1980 خنک کننده های CFC ساخته شدند. اما آن ها بسیار خطرناک و قابل اشتعال بودند. تا اینکه در سال 1930 گاز فریون که گازی غیر سمی و غیر قابل اشتعال است ساخته شد.گاز فریون یک گاز بی رنگ است که اغلب با عنوان گاز R22 هم شناخته می شود. زیرا گاز R22 یکی از پرکاربردترین گازهای فریون است. گاز فریون برای سال های زیادی در یخچال فریزرها و سیستم های خنک کننده استفاده می شد. تا اینکه در سال 1987پروتوکل مونترال (سازمان بین المللی حفاظت از محیط زیست) استفاده از گاز فریون را ممنوع اعلام کرد.
گاز فریون نه تنها خودش منجر به تخریب لایه اوزون می شود بلکه تولید گاز فریون هم محصول جانبی دیگری را در اتمسفر آزاد می کند که اثر گلخانه ای داشته و منجر به گرم شدن زمین می شود. اگرچه امروزه استفاده از گاز فریون به شدت محدود شده است اما وسایل قدیمی تر همچنان گاز فریون را به اتمسفر آزاد می کنند.
گاز فریون تنها در سیستم های تهویه هوا و کولرها استفاده نمی شود بلکه در یخچال فریزهای ایستاده و قفسه ای هم استفاده می شود و مهم تر از این ها در بسیاری از لوازم خنک کننده صنعتی و تجاری، حمل و نقل و سردخانه مواد غذایی کاربرد دارد. حتی رطوبت گیرها هم از گاز R22 استفاده می کنند.
سیستمی از سیم پیچ ها و کمپرسور در دستگاه تهویه وجود دارد. دستگاه تهویه هوا گاز R22 را فشرده کرده و آن را بسیار داغ می کند. زمانی که این گاز در سیم پیچ ها به حرکت در می آید سرد و مایع می شود. در این حالت R22 سرد شده گرما را از هوای اطراف جذب کرده و هوای سرد را به بیرون می دهد. این سیکل ورود هوای گرم و خروج هوای سرد در دستگاه ثابت است و با این عمل هوای خنک و مطبوعی در محیط ایجاد می شود.
پرکاربردترین گازهای فریون موجود در بازار گاز R134 (در اتومبیل ها ) و گاز R22 (در سیستم های تهویه هوا) هستند. البته کاربرد گاز فریون در دستگاه های تهویه هوا و سرد کننده ها بعد از سال 2003 و به طور جدی تر بعد از سال 2010 به دلیل مشکلات مربوط به تخریب لایه اوزون و گرمایش زمین در آمریکا و اروپا ممنوع شد ولی به دلیل قیمت پایین آن در کشورهای در حال توسعه و از جمله ایران همچنان کاربرد دارد.
گاز فریون 22 پر مصرف ترین گاز فریون در ایران است. یکی از کاربردهای معمول گاز R22 در سیستم های تهویه هوا، اسپیلیت ها، پکیج ها و یخچال فریزها است. گاز R22 گازی غیر سمی و غیر قابل اشتعال است و نسبت به گاز R11 که جایگزین آن شده است قابلیت تخریب لایه اوزون بسیار کمتری دارد.
گاز R134 هم یک گاز خنثی است که به عنوان جایگزینی برای گاز R12 که یک گاز بسیار مضر برای لایه اوزون محسوب می شود معرفی شد. مضرات تخریب لایه اوزون و قابلیت گرم کردن زمین گاز R134 بسیار کمتر از گاز R12 است. گاز R134 به عنوان یک سردکننده دما بالا در سیستم های تهویه اتومبیل ها و به عنوان گاز یخچال و گاز کولر در کولرها، اسپیلیت ها و یخچال فریزرهای خانگی و یخچال سوپرمارکت ها استفاده می شود. همچنین برای سرد کردن کامپیوترها و به عنوان پیشرانه سوخت در برخی سلاح های پنوماتیک کاربرد دارد.
گاز R22 و گاز R134 را به عنوان گاز کولر و گاز یخچال هم می شناسند.
ضرر گاز فریون
فریون چه ضرری برای محیط زیست دارد و جایگزین آن در یخچال ها چه چیزی می تواند باشد
لایه ازن در استراتوسفر زمین که انسان را از خطرات ناشی از تابش تشعشات فرابنفش خورشید مصون می دارد، بوسیله مواد شیمیایی ساخته دست بشر سریعتر از آنچه که دانشمندان پیش بینی کرده است، در حال نابودی است . بنابراین ، خطر در انتظار آیندة بشر نیست بلکه هم اکنون در حال وقوع است . پژوهش های انجام شده در اتمسفر ، وجود غلظت های بسیار زیادی از منواکسید کربن (CO) را تایید کرده است .
این ماده شیمیایی یک محصول فرعی کلروفلوئوروکربن ها ( فرئونها= CFCS ) است که مهمترین عامل تخریب ازن شناخته شده است فرئونها در یخچالها ،دستگاه های تهویه هوا ، به عنوان حلالهای تمیز کننده در کارخانجات و به عنوان مواد پف کننده در تولید نوعی اسنفنج پلاستیکی به کار می روند . بعد از تأیید سوراخ لایه ازن درسر تا سر قطب جنوب ( در سال 1985 ) بسیاری از کشورها به توافق رسیدند که اقداماتی در این مورد انجام دهند. به همین منظور ، در سال 1987 پروتکل مونترال به تصویب بیش از 70 کشور جهان رسید که هدف آن کاهش 50 درصد تولید فرئون تا سال 1999 بود . برخی از کشورها بر قطع کامل تولید فرئون مصمم شدند. گاز حیات بخشی (ازن ) که از بین میرود ، شکلی از اکسیژن است که مولکول های آن به جای دو اتم معمولی دارای سه اتم اکسیژن است، این ساختمان ساده ازن قادر است اشعه ماورای بنفش را جذب کرده و اثرات منفی آن بر روی انسان را زایل سازد، این اشعه علاوه بر تاثیر بر عدسیهای چشم، موجب تغییر در DNA و نهایتاً سرطانهای پوستی می شود . ثابت شده است که به ازای 10 درصد کاهش در ازن موجود ،26 درصد به سرطانهای پوستی افزوده می شود .
گفته میشود با تخریب لایه ازن ، تغییر آب و هوایی در کرده زمین اجتناب ناپذیر است . آنچه که دانشمندان را به وحشت انداخته است ،این حقیقت است که فرئونها تا دهها سال پس از ورود به فضا، در اتمسفر باقی می مانند ، لذا اگر امروز تولید فرئون ها متوقف گردد، میزان کلراستراتوسفر همچنان در حال افزایش خواهد بود و حداقل تا یک قرن به مقدار طبیعی برنخواهد گشت. اگر لحظه ای به میلیونها یخچال و تهویه هوا ،کوهی از اسفنج ، بالش ولایی مبلمان و تارو پود قالی ،رودخانه ای از حلال های صنعتی و مواد پاک کننده که همگی حاوی ماده خنک کننده فرئون هستند ، فکر کنید مطمئناً عمق فاجعه را بیشتر حس خواهید کرد. اما آنچه که بنظر میرسد این است که کشورهای صنعتی و تولید کننده فرئونها باید به فکر ابداع سیستم های بازیابی مجدد مواد مورد استفاده کنونی باشند و هزینه زیادی را در این مورد متقبل شوند . البته باید خاطر نشان کرد که مصرف فرئون ها در کشورهای عضو پروتکل مونترال به شدت کاهش یافته است .
جمهوری اسلامی ایران در سال 1990 (1369) به عضویت کنواسیون وین در آمده و یکی از اعضای امضا کننده پروتکل مونترال میباشد لذا از حدود 12 سال پیش اجرای مفاد این پروتکل در کشور ما لازمالاجرا بوده است .
قوانین (راهکارهای ) ملی و بین المللی مربوط به حفاظت از محیط زیست
بنا به اهمیت موضوع حفاظت از محیط زیست ، اصل 50 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و برنامه های توسعه همگی تاکید بر جلوگیری از اختلالات زیست محیطی شهری و روستایی دارند . علاوه بر آن ، قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست (مصوب 28/3/1353 و اصلاحیه 24/8/1371)در 21 ماده و چندین تبصره، راهکارهایی را برای کنترل محیط و جلوگیری از تخریب آن ارائه داده است و این مهم را از وظایف سازمان حفاظت محیط زیست دانسته است . این قانون در ماده نهم تاکید دارد براین که « اقدام به هر عملی که موجبات آلودگی محیط زیست » را فراهم نماید ممنوع است . منظور از آلوده ساختن محیط زیست عبارتست از پخش یا آمیختن مواد خارجی به آب یا هوا یا زمین به میزانی که زیان آور به حال انسان یا سایر موجودات زنده و یا گیاهان و … می باشد .
آنچه که در این قانون ( ماده 15 ) پیش بینی شده ، این است که مامورین سازمان حفاظت محیط زیست ضابطین دادگستری محسوب می شوند، که نشاندهندة اهمیت موضوع است .
تشدید مشکلات زیست محیطی از سال 1970 میلادی ،متخصصین سازمان ملل متحد را وادار کرد که فعالیت گسترده ای را با ابعاد سیاسی ، فرهنگی ،اقتصادی ،اجتماعی و فنی انجام دهند ، بطوریکه ابتدا در سال 1972 کنفرانسی با عنوان « انسان و محیط زیست » در استکهلم سوئد و بعد در سال 1992 در ریودوژانیرو برزیل با عنوان « سران زمین » برپا گردید . اولین اصل بیانیه ریو چنین بود : « انسان محور اصلی توسعه پایدار و شایسته برخورداری از زندگی سالم ،پربار و هماهنگ با طبیعت است » و اصل 25 این بیانیه به صراحت چنین می گوید : « صلح ،توسعه و حفاظت از محیط زیست لازم و ملزوم یکدیگرند
در راستای کمک به حفظ محیط زیست کنوانسیون های متعدد بین المللی از جمله کنوانسیون وین در مورد حفاظت از لایه ازن ، کنوانسیون تغییرات آب و هوا و کنوانسیون بین المللی آمادگی، مقابله همکاری در برابر آلودگی نفتی . … به اعضای اکثر ممالک دنیا رسیده است که تقریباً در تمامی آنها جمهوری اسلامی ایران عضویت دارد
با همه این ضوابط بین المللی و تلاشهای دفتر برنامه ریزی محیط زیست ملل متحد (UNEP) ،جهان نه تنها قادر به کاهش اثرات مخرب انسانی بر محیط زیست در چند سال گذشته نبوده است بلکه مسائل حاد جدیدی مانند آلودگی شدید جو، کاهش تنوع زیستی ،تخریب لایه ازن، پدیده گلخانه ای گرم شدن کره زمین و بروز تغییرات جدی در سیستم های اقلیمی نیز به مشکلات پیشین افزوده شده است .
اطلاعاتی درباره سردکننده ها
فرئون و برخی دیگر از سرد کننده ها که دارای فرئون هستند به لایه اوزن صدمه میزنند . برخی دارای کمی فرئون هستند که با قانون آمریکا به تدریج آنها هم در سال های آتی به طور تجارتی تولید نخواهند شد . اما سرد کننده های دیگری به جای آن طراحی کرده اند که با حرف انگلیسی R به همراه یک عدد نامگذاری شده که هر یک فرمول های مختلفی دارد و در جا های مختلف کاربرد دارد سرد کننده ها در هواپیما با سرد کننده کولر گازی منزل یکی نیست به این سایت نگاهی بیندازید و با کلیک روی R12 و R13 و تعدادی دیگر خواص شیمیایی و خواص دیگر آنها را مطالعه کنید. فرمول این گازها هم در آن موجود است.
دیدگاهتان را بنویسید
می خواهید در گفت و گو شرکت کنید؟خیالتان راحت باشد :)