نور و رنگ در کلاس درس
نور و رنگ در کلاس درس
نور و رنگ در کلاس درس
تامين نور طبيعي در كلاس هاي درس قدرت يادگيري و بازدهي تحصيلي دانش آموزان را بالامي برد. نور ضعيف چراغ، دانش آموزان را ناراحت كرده و مي تواند باعث بي توجهي و حتي ابتلاي ايشان به افسردگي گردد.
امروزه بسياري از كلاس هاي مدارس ما از روشنايي مستقيم برخوردارند، اما بعضا كلاس هاي پشتي و فضاهاي كار به ندرت پنجره اي روبه بيرون دارند. بيشتر مدارسي كه درگذشته شتابزده و بدون رعايت اصول مدرسه سازي ساخته شده اند (و يا ساختماني هايي مسكوني كه از آنها به عنوان مدرسه استفاده شده)، بيشتر شبيه زندان هستند؛ محلي كه منظور اصلي از طراحي آن اداره شمار زيادي افراد با عده كمي نگهبان است.
اگر نمي خواهيم مدارس ما فضايي همچون زندان داشته باشند، بايد بين طرحي كه تنبيه مي كند با طرحي كه تربيت مي كند تفاوت قائل شويم. شايسته است كه ساختمان ها و فضاهايي كه در آينده به آموزش و پرورش كودكان اختصاص مي يابند از اصول اوليه معماري براي تناسب نور و رنگ فضاها با كاركرد آموزشي بهره مند باشند. از آنجا كه ممكن است طراحي دوباره و بازسازي مدارس موجود به صورت ريشه اي مقدور نباشد شايد بهترين نقطه آغاز براي بهسازي فضاهاي آموزشي، بازنگري در برخي باورهاي غلط درباره نور و رنگ در مدارس است. عمده اين باورها از اين قرارند كه در اينجا به آنها خواهيم پرداخت.
ميزان روشنايي در اتاق بايد يكنواخت باشد :تامين حداقل روشنايي براي فضاهاي آموزشي ضروري است؛ اما هيچگاه براي ميزان متفاوت نور در اين فضاها معياري تعريف نشده است. شايد براي خط توليد يك كارگاه، روشنايي يكنواخت منطقي به نظر برسد، ولي زمان اين طرز فكر براي مدارس به سرآمده است. در اينجا بهترين روش، تامين روشنايي زياد در مركز اتاق است. چراغهاي آويزان از سقف مي تواند بخشي از نور را به بالاو بخشي ديگر را به پايين بتاباند. اين چراغها نور متعادل و يكدستي را از سقف بازتاب مي كنند كه نور پايين بيشتر روي سطح كار تابيده مي شود. ضمن آنكه نور مستقيم روي تخته سياه يا سفيد از نظر بصري محيط يادگيري را پوياتر مي كند.
پنجره هايي با چشم اندازي به بيرون حواس دانش آموز را پرت مي كند: بسياري از آموزگاران قديمي بر اين باورند كه پنجره، دانش آموز را از توجه به آموزگار باز مي دارد. آنها كلاس هايي با پنجره در ارتفاع بالاتر، پنجره سقفي، پنجره هاي پرده دار و يا كلاس هاي بدون پنجره همچون زمان هاي گذشته را ترجيح مي دهند. اما براي بسياري از دانش آموزان فضاهايي كه با بيرون ارتباط بصري نداشته باشد حس زنداني شدن را پديد مي آورد. اين حس موجب افزايش اضطراب شده فضاي مدرسه را براي دانش آموز نگران كننده و غيرقابل تحمل مي سازد. در چنين مدارسي كودكان بيشتر به فكر گريز از مدرسه هستند تا يادگيري دروس.
رنگ هاي اصلي براي محيط هاي آموزشي كودكان مناسب ترند: بيشتر مردم و حتي آموزگاران بر اين باورند كه اتاق هاي رنگ آميزي شده با رنگ هاي اصلي محيط يادگيري بهتري را براي دانش آموزان فراهم مي كند، ولي بايد گفت در مورد اين طرز فكر هيچ پژوهش و بررسي معتبري انجام نگرفته است. آنچه ما مي دانيم اين است كه كودكان به طور شگفت انگيزي حساس اند و به تفاوت هاي جزيي رنگ و نور پاسخ مي دهند.
وقتي قرار باشد از يك جعبه مدادرنگي كه 100 مداد رنگي دارد، رنگي را انتخاب كنند، بچه ها بيشتر به رنگ هاي طبيعت و رنگ هايي كه به درجات رنگ پوست انسان نزديك اند، توجه نشان مي دهند و اين در حالي است كه درجات مختلف رنگ پوست انسان كاملا از دايره رنگ هاي اصلي خارج است.
رنگ هاي اصلي ممكن است تند و پررنگ به نظر برسند ولي بهتر است در محيط هاي آموزشي به مقدار كم از آنها استفاده شود.
رنگ قرمز محرك خشم و رنگ سبز آرامش بخش است: پژوهش ها نشان مي دهد اين نظريه كه رنگ قرمز محرك پرخاشگري، رنگ سبز باعث آرامش و رنگ زرد محرك هوش است، ساده انگارانه و از مد افتاده است. در سال هاي مياني قرن بيستم صدها مدرسه، بيمارستان و زندان با اين تصور كه رنگ سبز آرامش بخش است، به رنگ سبز روشن رنگ شدند، ولي در سال هاي 1980 و 1990 به اين تصور و طرز فكر خدشه جدي وارد شد. وقتي طيف هاي گوناگون رنگي با آگاهي و كاربرد درست مورد استفاده قرار گيرد تمام رنگ ها براي همه دانش آموزان در هر سني مي تواند مناسب باشد.
رنگ هاي خنثي بهترند: بيشتر مردم به نادرست براين باورند كه رنگ هاي خنثي مناسب ترين رنگ ها براي فضاهاي آموزشي اند، چرا كه اين رنگ ها امكان تمركز بيشتر دانش آموزان و آموزگاران را فراهم مي سازد. پژوهش ها نشان مي دهد براي يادگيري بهتر، استفاده دقيق از محرك هاي محيطي قوي سودمندتر است، تا رنگ آميزي با رنگ هاي خاكستري، بژ، سفيد يا استخواني. در معماري محيط هاي آموزشي، دلايل كمي براي كاربرد رنگ هاي كاملاخنثي وجود دارد.
بهتر است از رنگ هاي روشن استفاده شود چون اتاق ها بزرگ تر به نظر مي آيند: بهتر است از بيشترين سطح هاي سقف و ديوار براي دستيابي به بالاترين ميزان بازتاب نور استفاده شود.
مي توان با طراحي مناسب نور و استفاده از بازتاب سطح هاي مجاور تا 25 درصد از شمار چراغها كم كرد. اين درست است كه رنگ هاي روشن مي توانند اتاق را بزرگ تر نشان دهند اما دستيابي به بازدهي نور و داشتن فضايي كه بزرگ تر به نظر برسد دليل محكمي براي استفاده هميشگي از رنگ روشن به شمار نمي رود. كاربرد رنگ هاي تيره در محل هاي مناسب و حساب شده مي تواند به تنوع بيشتر و خلق فضاي جذاب كمك كند. ديوارهاي رنگي در انتهاي كلاس، دانش آموزان را به درون فضا فرا مي خواند. مي توان با طراحي مناسب نور و رنگ، در فضاهاي آموزشي، حس پويايي و حركت پديد آورد.
http://www.magiran.com
حتما بخوانید:
دیدگاهتان را بنویسید
می خواهید در گفت و گو شرکت کنید؟خیالتان راحت باشد :)