کنترل ریسک

کنترل ریسک

فرمت:  PDF & PPT   تعداد صفحات: 31

تهیه و تنظیم: دکتر جواد وطنی و دکتر پروینی

تعریف: زمانی که خطرات شناسایی و ارزیابی شده‌اند، ابزارهای کنترلی مناسب می‌بایست توسعه داده شده و پیاده شوند.

فرآیند ارزیابی ریسک با شناسایی و طبقه ‌بندی ریسک‌ها سر و کار دارد. ریسک‌هایی که «کنترل شده» هستند به فعالیت‌های مضاعف و جدید نیاز ندارند. اما ریسک‌های «کنترل نشده» نیازمند اقداماتی برای رسیدن آنها به حدود کنترل هستند.

انواع کنترل ریسک

به دو روش می‌توان ابزارهای کنترل ریسک را دسته‌بندی کرد.

1. (Safe workplace controls)
2. (Safe person controls)

ابزارهای کنترلی که ایستگاه کاری را ایمن می‌سازند مطمئناً مؤثرتر از ابزارهایی هستند که پرسنل را ایمن می‌سازند کنترل‌های ایمنی ایستگاه کاری بر این باور هدف گذاری شده‌اند که ریسک مرتبط با یک خطر را برای رسیدن به یک سطح قابل قبول به وسیله تصحیح ایستگاه کاری و یا تجهیزات حذف کرده و یا کاهش دهد. در کنترل‌های ایمنی انسان، ریسک مواجهه با یک خطر از طریق کنترل های شخصی مثل آموزش، الزامات، تجهیزات ایمنی شخصی کاهش می‌یابد.

رده‌بندی ابزارهای کنترل از نظر توالی انجام کنترل

به طور کلی ابزارهای کنترلی را از نظر توالی و مؤثر بودن به 6 گروه تقسیم می‌کنند:

1- حذف خطر (Elimination): حذف کردن خطر یک راه حل ایده‌آل برای کنترل ریسک است. بنابراین در کنترل ریسک می ‌بایست در رتبه اول تا جایی که ممکن است خطرات را حذف کرد. مثال‌هایی از حذف کردن خطر: تعمیر سقف سوله، پرکردن ناهمواری‌ های کف سالن، حذف مواد پاک‌ کننده شیمیایی مثل تینر

2- جایگزینی (Substantiation): در صورتی که حذف خطر ممکن و میسر نباشد می‌بایست به دنبال کاهش وخامت آن به وسیله جایگزینی بود. تعیین ‌فرآیند جایگزین بسیار مهم است چرا که ‌فرآیند جدید ممکن است خطرات جدیدی را نیز در برداشته باشد. پس به یاد داشته باشیم ‌فرآیندهای جدید نیز باید مشمول ارزیابی ریسک قرار گیرند. مثال: استفاده از تسمه نقاله‌ ها و لیفتراک‌ها به جای حمل و نقل دستی، استفاده از پرینتر لیزری به جای پرینترهای سوزنی، جایگزینی موتورهای الکتریکی به جای موتورهای بنزینی و یا گازی در لیفتراک‌ها

3- جداسازی (Isolation): زمانی که حذف یا کاهش وخامت خطر تا حد ممکن انجام شد در صورت وجود خطر نوبت به جداسازی می‌رسد. جداسازی به منظور کاهش رخداد خطر انجام می‌گیرد.

انواع جداسازی به شرح زیر است:

• جداسازی (حصارکشی) کلی (Total enclosure)
• جداسازی جزئی (Partial enclosure)
• جداسازی افراد از خطر
• کاهش مواجهه با خطر

جداسازی کلی: در این نوع جداسازی منبع خطر به طور کلی ایزوله می‌شود. مانند مکان‌های تابش اشعه‌های رادیواکتیو.

جداسازی جزئی: در این نوع جداسازی منبع خطر به طور کلی ایزوله می‌شود اما باز هم خطر مواجهه با آن وجود دارد. مثل حفاظ‌های تابلوی برق.

جداسازی افراد از خطر: تا حد ممکن افراد را از منبع خطر دور می‌کنند.

کاهش مواجهه با خطر: محدودیت‌هایی را در این زمینه وضع می‌کنند مانند عدم ورود افراد متفرقه به محل

4- کنترل مهندسی (Engineering control): در این مرحله تعدیل و تصحیح ابزارآلات و ماشین‌ها و تسهیلات ایستگاه کاری مدنظر قرار می‌گیرد. مثال: گذاشتن حفاظ کناری برای تسمه نقاله‌ها، تغییر دادن فرم دسته ابزار

5- کنترل اداری (Administration control): این دسته از کنترل‌ها را می‌توان به سه گروه تقسیم کرد:

1. آموزش و اطلاع دهی نسبت به خطرات
2. سرپرستی، نظارت و راهنمایی
3. استفاده از سیستم های ایمنی کار و مجاز بودن به کار (قوانین و مجوزهای کاری)

مثال: استفاده از گردش کاری مخصوصاً برای کارهای کسل‌آور، تعدیل شیفت‌‌های کاری

آموزش، نظارت و سرپرستی برای حصول اطمینان از اینکه کارکنان وظایف خود را با کیفیت مطلوب و بدون دردسر انجام داده‌اند لازم می‌باشد، دارا بودن دانش و توانایی کار برای آنها الزامی است.

سیستم‌های ایمنی کار روش‌های مستند شده‌ای برای استفاده مطمئن از تجهیزات، ‌فرآیندها می‌باشند. مجوزهای کار برای کارهایی مانند جوشکاری اکسید استیلن و کار در فضاهای بسته، به دلیل کنترل کردن عملیات‌هایی که ذاتاً خطرناک هستند بکار می‌روند.

6- تجهیزات ایمنی شخصی (Personal safety equipment)

حتی زمانی که یک خطر از بین رفته است، استفاده از تجهیزات ایمنی شخصی می‌تواند ضرورت داشته باشد برای اطمینان از اینکه خطر دوباره بوجود نیاید. تجهیزات ایمنی شخصی شامل:

• لباس کار: لباس کار باید در وضعیت مناسب با کار و اندازه مناسب برای پرسنل باشد.
• کفش ایمنی: استفاده از کفش‌های ایمنی با محافظ استیل توصیه می‌شود. همچنین در جاهایی که کف سالن مرطوب است از کفش‌های لاستیکی استفاده شود.
• کلاه ایمنی: قبل از ورود به محل در مواقعی که ایجاب می‌کند باید حتماً از کلاه ایمنی استفاده کرد. همیشه مطمئن باشید که کلاه ایمنی را به همراه دارید.
• گوشی ایمنی: از متداول‌ترین خطرات می‌توان سر و صدا را نام برد. برای جلوگیری از آسیب و یا از دست دادن شنوایی در مواقع لازم باید از آن استفاده کرد.
• دستکش ایمنی: دستکش‌های ایمنی چند لایه و استاندارد، پوست را از گزند مواد شیمیایی و همچنین از دیگر آسیب‌ها مانند کوفتگی، خراش، پاره‌گی و … حفظ می‌کنند.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پاورپوینت مشاهده کنید.

این مطلب بروزرسانی شد و فایل «کنترل یا کاهش ریسک» با موضوعات زیر پیوست شد.

حتما بخوانید:

⇐ کنترل خطرات در کار با مواد شیمیایی

⇐ اصول ارزیابی ریسک

⇐ انواع مدل های ارزیابی ریسک