واژه شناسی مدیریت خطر حوادث و بلایا

واژه شناسی مدیریت خطر حوادث و بلایا

فرمت: PDF   تعداد صفحات: 76

گردآوری و تألیف: دکتر حمیدرضا خانکه و یوسف اکبری شهرستانکی

با همکاری دکتر زهره قمیان، دکتر سید حسام سیدین، دکتر مریم نخعی، کیومرث اله بخشی، مهدی بیرامی جم، سید حسین حسینی، محمد حیدری، امیر سالاری، دکتر احمد سلطانی، خسرو شاکری، سیمین تاج شریفی فر، سکینه شریفیان، حسن قدسی، دکتر محمد جواد مرادیان، دکتر مهدی نجفی، دکتر علی نصیری و عطيه مبینی

ویراستار علمی و ادبی: دکتر مهدی نجفی و یوسف اکبری شهرستانکی

مقدمه معاون وزیر و رئیس سازمان مدیریت بحران

حوادث و بلایای طبیعی و انسان ساخت در هر شکل و با هر علتی که رخ بدهند، تهدیدهایی جدی برای حیات انسانها، زیرساخت ها، محیط زیست، توسعه اقتصادی و تکامل جوامع بشری را به همراه دارند. مخاطرات می توانند سلامت انسانها، اموال و دارایی ها و محیط زندگی را تخریب نموده و فرآیند توسعه منطقه یا یک کشور را متوقف و حتی معکوس نمایند. کشور عزیزمان یکی از کشورهای پر حادثه ی دنیا در مقابل این مخاطرات می باشد. نظام جمهوری اسلامی ایران با تشکیل سازمان مدیریت بحران و کارگروه های تخصصی سعی در پیشگیری از وقوع برخی مخاطرات، ارتقای میزان آمادگی ملی برای پاسخ مناسب و کاهش خطر حوادث و بلایا نموده است.

در همین راستا و همسو با جامعه بین المللی لازم می باشد که بر اساس نقشه های راه ملی و بین المللی گام برداریم. یکی از این نقشه های راه “سند سندای” میباشد که نتیجه تشکیل کنفرانس جهانی سندای در سال ۲۰۱۵ می باشد. این سند که در فرآیند تدوین و تهیه آن اساتید و دانشمندان متعهد کشور عزیزمان هم حضور داشتند، نقشه راهی ۱۵ ساله (۲۰۳۰-۲۰۱۵) در راستای کاهش خطر حوادث و بلایا برای کشورهای جهان را مشخص نموده است. برای رسیدن به نتیجه نهایی مورد انتظار در سند سندای که دستیابی به؛ “کاهش پایدار خطر حوادث و بلایا و میزان آسیب به حیات، معیشت و سلامت انسانها دارایی های اقتصادی، ساختارهای فیزیکی، اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی، کسب و کار، جوامع و کشورها می باشد، چهار اولویت در نظر گرفته شده است.

اولین اولویت مد نظر عبارت است از؛ شناخت خطر حوادث و بلایا در سطوح محلی، منطقه ای، ملی و جهانی. یکی از راهکارهای مهم در شناخت خطر حوادث و بلایا در تمامی سطوح، رسیدن به ادبیاتی مشترک بین کلیه سازمانهای امدادی، متخصصین ، صاحبین فرایند مدیریت خطر و کارگروه های چهارده گانه سازمان مدیریت بحران کشور (که مسئول مدیریت خطر بلایا در حوزه های مختلف و تأمین پاسخ مؤثر با زمان بندی مناسب در زمان وقوع حوادث و بلایا هستند)، می باشد. باید اشاره کرد که اولین گام در مسیر دستیابی به ادبیات مشترک، استفاده از تعاریف مناسب برای مفاهیم موجود در فرآیند مدیریت خطر حوادث و بلایا می باشد.

لازمه دست یابی به این امر، وجود منبع علمی مناسب در زمینه تعاریف واژگان و مفاهیم فوق است که به لطف خداوند با مشارکت متخصصین و اندیشمندان، اساتید و تلاش جوانان دانشگاهی و متعهد ایران اسلامی این امر محقق گردیده است. ضمن تشکر و قدردانی از تمامی اساتید و دانشجویان محترم مرکز تحقیقات سلامت در حوادث و بلایای دانشگاه علوم بهزیستی که نقش محوری در انجام این مهم را به عهده داشت و همچنین همکاری مؤثر دانشگاههای علوم پزشکی تهران، شهید بهشتی و ایران که ذیل راهنمایی های علمی استاد ارجمند جناب آقای دکتر حمیدرضا خانکه، در راستای پرداختن به اولین اولویت سند سندای و افزایش میزان شناخت خطر حوادث و بلایا اقدام به تهیه مجموعه اصطلاح شناسی حوادث و بلایا نموده اند، مطالعه این کتاب و کاربرد همه جانبه این مجموعه قابل استناد را به کلیه دست اندرکاران، کارگروه های چهارده گانه و زیر مجموعه های ایشان توصیه می کنم. امید است در آینده نزدیک شاهد روند تکاملی این مجموعه ارزشمند باشیم.

مقدمه رئیس مرکز مدیریت حوادث و فوریت های پزشکی کشور

سیر تحول تاریخ زندگی بشر بر روی کره‌ی زمین و فراوانی حوادث و بلایا حاکی از آن است که افزایش میزان احتمال وقوع حوادث و بلایا کماکان اجتناب ناپذیر بوده و با ایجاد تغییرات، دستکاری های محیطی، جمعیتی، و تغییرات اقلیمی رو به افزایش، جوامع به صورت فزاینده ای در معرض خطر بلایا قرار دارند. در زمان وقوع مخاطرات زیرساخت های اقتصادی، سیاسی و فرهنگی جوامع در معرض تهدید می باشند که لازم است بیشتر نهادها و سازمانهای مسئول، همکار و پشتیبان با تمامی تجهیزات و امکانات موجود خود برای پاسخ به نیازهای بوجود آمده در جامعه بسیج شوند. برای حصول نتیجه مطلوب در مدیریت اثرات مخاطرات، وجود هماهنگی و همکاری در میان بخشهای دولتی، خصوصی و تمامی سازمانها (در سطوح محلی، استانی، ملی و حتی بین المللی امری لازم و حیاتی است به منظور دستیابی به اهداف کاهش خطر بلایا که هدف مدنظر سازمانهای بین المللی و مهم ترین رکن مدیریت خطر بلایا میباشد، حوزه جدیدی تحت عنوان مدیریت سلامت در حوادث و بلایا در جهان و کشور ما پدیدار گشته که به ارائه رویکردهای جدیدی جهت بهینه سازی مدیریت حوادث و بلایا می پردازد.

با این حال، بسیاری از اطلاعات مورد نیاز برای ایجاد پایه و اساس این تخصص در حال رشد، بطور هدفمند و عینی توصیف نشده و یا در میان منابع مختلف پراکنده شده است. به نظر می رسد برای رسیدن به رویکردهای علمی و عملیاتی مناسب مدیریت سلامت در حوادث و بلایا نیازمند ایجاد فهم مشترک بین تمامی زیر مجموعه های حوزه سلامت، می باشیم. در این راستا اولین اقدام دستیابی به اشتراک نظر در تعاریف واژه ها می باشد. از تلاش های همه جانبه دبیرخانه کارگروه سلامت در حوادث و بلایا در توسعه مدیریت خطر سلامت و تدوین این مجموعه که به همت اساتید و دانشجویان گروه سلامت در حوادث و بلایای دانشگاه های علوم پزشکی با محوریت مرکز تحقیقات سلامت در حوادث و بلایای دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، اقدام به گردآوری مجموعه اصطلاح شناسی حوادث و بلایا نموده اند تشکر می نمایم. وجود این مجموعه جامع ضمن ایجاد ادبیات مشترک در کلیه متخصصین و مدیران این حوزه زمینه مناسب برای انجام مطالعات و تحقیقات مرتبط را بر اساس ادبیات واحد ایجاد می نماید. در انتها ضمن تقدیر از مولفین این مجموعه مطالعه و کاربرد تعاریف موجود در این مجموعه را به تمامی واحدهای علمی و عملیاتی دخیل در مدیریت سلامت در حوادث و بلایا، توصیه می نمایم.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ استانداردهای اعتباربخشی مدیریت خطر حوادث و بلایا

⇐ ارتباطات ریسک در حوادث و بلایا

⇐ مبانی مدیریت و کاهش خطر بلایا