هزینه های و عوارض حوادث جاده ای
هزینه های و عوارض حوادث جاده ای
هزینه های و عوارض حوادث جاده ای
دکتر غلامرضا پور یعقوب متخصص طب کار و بیماریهای شغلی، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران
تغییر شرایط زندگی و ایجاد نیازهای جدید موجب نیاز وافر بشری به جابجایی و حمل و نقل بیشتر، در مسافت های طولانی تر و با سرعت بیشتر شده است. افزایش تعداد و مسافت این جابجایی ها به خودی خود موجب افزایش میزان خام تصادفات و حوادث جاده ای شده ولی در کشور ما علاوه بر این عامل، عوامل دیگری هزینه ها و عوارض ناشی از حوادث جاده ای را تا حد بحرانی افزایش داده اند. در ایران شرایط عمومی استفاده از تکنولوژی های جدید و پاسخگویی به نیازهای جدید، از قبیل زیرساختهای صنعت حمل و نقل و فرهنگ استفاده از امکانات جدید، به تناسب نیازها و افزایش سرعت و میزان جابجایی های جاده ای رشد نکرده است. این امر موجب گردیده علاوه بر افزایش میزان خام عوارض و هزینه های جاده ای، به دنبال افزایش بار ترافیکی، شاهد افزایش مضاعف این عوارض و هزینه ها باشیم. بطوری که میزان مرگ و میر ناشی از حوادث جاده ای در کشور دو برابر میانگین جهانی این میزان می باشد. البته باید در نظر داشت افزایش عوارض و هزینه های ناشی از تصادفات جاده ای خاص کشور ما نبوده و بنا به دلایلی که ذکر شد در حال حاضر یکی از مشکلات جهانی بوده و یکی از موانع قابل توجه در مقابل روند توسعه کشورهای در حال توسعه می باشد.
تصادفات ترافیکی سالانه موجب قریب به یک میلیون و دویست هزار مورد مرگ و ۲۰ الی ۵۰ میلیون جراحت یا ناتوانی می گردد. این حوادث در مجموع علت بیش از ٪۲ مرگ و میر ها می باشد. تخمین زده می شود تا سال ۲۰۲۰ میزان مرگ و میر ناشی از حوادث ترافیکی ۶۵% افزایش یابد و این افزایش در کشورهای کم درآمد و یا با درآمد پایین حدود ۸۰٪ خواهد بود. در حالی که بر اساس این تخمین این میزان در کشورهای توسعه یافته و با درآمد بالا کاهش خواهد داشت.
بر اساس همین اطلاعات بصورت میانگین حدود ۲-۱٪ GNP کشورها بواسطه حوادث ترافیکی هزینه می گردد. لازم به ذکر است این برآورد فقط شامل هزینه های مستقیم حوادث بوده و هزینه های غیر مستقیم حوادث را که بار زیادی را بر اقتصاد هر کشور تحمیل می کند در بر نمی گیرد. اصولا در ارزیابی هزینه های ناشی از هر نوع حادثه ای جهت درک بهتر هزینه ها و پیدا کردن رهنمودی جهت تصمیم گیریهای مدیریتی صحیح تقسیم بندیهای متفاوتی وجود دارد:
- هزینه های مستقیم – هزینه های غیرمستقیم
- هزینه های داخلی – هزینه های خارجی
- هزینه های متغیر – هزینه های ثابت
- هزینه های بیمه شده – هزینه های بیمه نشده
- هزینه های اقتصادی – هزینه های غیر اقتصادی
در برآوردی که از هزینه های حوادث ترافیکی توسط مراجع مختلف در کشور به عمل می آید عمدتا هزینه های تخریب وسایل نقلیه، بار، مرگ و میر و هزینه های درمان افراد بیشتر مد نظر قرار می گیرند، که به تعبیری همان جزء هزینه های مستقیم این حوادث می باشند. لذا بهتر است در برآورد هزینه واقعی تصادفات جاده ای از تقسیم بندی هزینه ها به هزینه های مستقیم و غیر مستقیم استفاده نماییم.
بر اساس آمارهای رسمی یا غیر رسمی ارائه شده توسط مراجع معتبر میزان مرگ و میر ناشی از تصادفات جادهای کشور ۲۷ هزار نفر و تعداد مجروحین ۲۴۵ هزار نفر در سال می باشد. این میزان هفت برابر معادل آن در کشور ترکیه بوده و در برابر آمار جهانی می باشد. بر اساس آمار پزشکی قانونی کشور در نیمه اول سال میزان این کشته شدگان بالغ بر ۱۵ هزار نفر بوده و بیش از ۶% رشد نسبت به مدت مشابه خود در سال قبل دارد. بر اساس همین گزارش قریب به ۵۰٪ کشته شدگان در محل حادثه جان خود را از دست می دهند. میزان عمر کم شده و بواسطه این مرگ و میر سالانه حدود یک میلیون و سیصد هزار سال می باشد. بر اساس آمار ارائه شده از طرف پلیس راه کشور ۹ درصد مجروحان صحنه حوادث رانندگی فوت می نمایند.
بر اساس اظهارات مقامات رسمی هر سال افزودن بر دو درصد در آمد ناخالص ملی به سبب بروز تصادفات رانندگی هدر می رود. بنابر این با توجه به مطالب مطروحه فوق توجه به جزء غیر مستقیم هزینه های حوادث جاده ای که معمولا کمتر به چشم آمده و مورد توجه قرار نمی گیرند اگر پر اهمیت تر از هزینه های مستقیم نباشند کم اهمیت تر نیستند. بدلیل اینکه پرداخت مستقیمی بابت هزینه های غیر مستقیم حوادث صورت می گیرد در اغلب موارد برآورد دقیق آنها مشکل و گاهی غیر ممکن می باشد. برای مثال برآورد هزینه های هنگفتی که باید جهت تامین پتانسیل های توان پاسخگویی پلیس و سیستم درمانی کشور به حوادث صرف گردد به سادگی ممکن می باشد. یا بالا بودن میزان حوادث جاده ای و نا امنی نسبی آنها موجب از دست رفتن فرصت های بسیار از کشور می شود. درد و رنج ناشی از جراحات ناشی از حوادث به راحتی قابل تبدیل به هزینه های مادی نمی باشد.
عوارض اجتماعی و اقتصادی ناشی از مرگ و میر و ناتوانی افرادی که عمدتا تامین کننده نیازهای مادی خانواده محسوب می شوند برای خانواده ها به راحتی قابل محاسبه نیست ولی حتما به عنوان هزینه های تصادفات ترافیکی بر پیکره اجتماع سنگینی می کند. با وجود اینکه ارائه برآورد دقیق از هزینه های غیر مستقیم غیر ممکن به نظر می رسد، باید در نظر داشته باشیم بسته به شرایط اجتماعی و نوع روابط اقتصادی حاکم بر جامعه این برآورد می تواند حداقل از یک تا بیش از بیست برابر هزینه های مستقیم متفاوت باشد. ولی در حداقل ترین میزان آن نیز درصد بسیار قابل توجهی از تولید ناخالص ملی کشور را می بلعد. لذا با توجه به هزینه های حوادث ناشی از تصادفات جاده ای برنامه ریزی جهت کاهش بروز و عوارض آن امری ضروری به نظر می رسد.
حتما بخوانید:
⇐ بررسی میزان نقش فاکتورهای انسانی در بروز حوادث جاده ای
دیدگاهتان را بنویسید
می خواهید در گفت و گو شرکت کنید؟خیالتان راحت باشد :)