نگهداری ایمن مواد شیمیایی

نگهداری ایمن مواد شیمیایی

فرمت: pdf  تعداد صفحات: 38

فهرست:

• مقدمه
• روشهای جداسازی مواد شیمیایی
• سازگاری مواد شیمیایی و الزامات جداسازی آنها
• طبقه بندی مواد بر اساس خطرات و راهنمای نگهداری آنها
  • مایعات و حلال های آتشگیر و حلال های هالوژنه
  • اسیدها
  • بازها
  • اکسید کننده ها
  • مواد سمی
  • مواد شیمیایی واکنش دهنده با آب یا هوا
  • جامدات خشک
• نگهداری مواد شیمیایی در آزمایشگاه ها
  • نکات عمومی
  • کابینت های نگهداری مواد شیمیایی
  • ظروف نگهداری مواد شیمیایی
  • یخچال ها
  • بازرسی از محل نگهداری مواد شیمیایی در آزمایشگاه
• نگهداری مواد شیمیایی در ساختمانها و کارگاه ها
  • انبارهای کارگاهی
  • نگهداری مواد شیمیایی در انبارها (شرایط عمومی)
• مقررات ایمنی انبارداری مواد شیمیایی و سموم در انبارها
  • مکان و طراحی ساختمان انبار مواد شیمیایی
  • مقررات ایمنی انبارداری مواد قابل اشتعال و انفجار
  • نکات ایمنی در خصوص انبارداری مواد اکسید کننده
  • نکات ایمنی در خصوص انبارداری مواد حساس به آب
  • انبارداری سموم شیمیایی
  • جداسازی مواد در انبار
• تجهیزات ایمنی انبارهای مواد شیمیایی
• ایمنی حریق در انبارداری کالاهای خطرناک بر اساس تقسیم بندی UN
• راهنمای عملی برای کارگران و کارفرمایان

مقدمه بسیاری از مواد شیمیایی الزامات معینی در خصوص دمای محل نگهداری، طول مدت نگهداری و فاصله آنها با مواد شیمیایی دیگر دارند. برای نگهداری ایمن مواد شیمیایی باید نوع مواد شیمیایی و خطرات ذاتی مربوط به هر کدام شناسایی شود. موضوع بسیار مهم درباره مواد شیمیایی این است که مواد شیمیایی بسته به غلظت و مقدارشان دارای خطرات متفاوتی هستند. از این رو، گاهی تعیین دقیق نوع اقدام مورد نیاز برای نگهداری ایمن مواد و بهترین محل نگهداری آنها چندان روشن نیست. با این وجود مهم ترین ملاحظات مربوط به نگهداری ایمن مواد شیمیایی عبارتند از کنترل دما، کنترل شعله وری، تهویه، جداسازی و شناسایی مواد.

نگهداری نامناسب و غیر ایمن مواد شیمیایی می تواند منجر به وقوع واکنش های غیر منتظره بین مواد ناسازگار و بروز آتش سوزی، انفجار و سایر انواع خسارات و آسیب ها شود. مواد شیمیایی باید به گونه ای در محیط های مختلف نگهداری شوند که حتی در صورت شکستن ظروف و رها شدن ناگهانی مواد شیمیایی درون آنها، امکان اختلاط با سایر مواد ناسازگار را نداشته باشند. بنابراین، هدف اصلی در مبحث نگهداری ایمن مواد شیمیایی، اطمینان از وجود کنترل بر نگهداری مواد شیمیایی و مصرف آنهاست.

در یک برنامه نگهداری ایمن مواد شیمیایی باید موضوعاتی مانند وضعیت سازگاری مواد قابل اشتعال، مواد ناپایدار، مواد با واکنش پذیری بسیار زیاد و بخارات مواد بسیار سمی مورد توجه قرار گیرد. به بیان دیگر برای نگهداری ایمن مواد شیمیایی باید آنها را بر اساس ویژگی های فیزیکوشیمیایی مواد از هم جدا نمود. بدین منظور برنامه نگهداری ایمن مواد شیمیایی باید شامل تهیه فهرست مواد شیمیایی موجود، برچسب گذاری، توجه به ناسازگاری مواد و حجم مناسب ظروف و تجهیزات نگهداری مواد شیمیایی باشد. اساسا مهمترین و ایمن مواد شیمیایی عبارتند از:

1. مدیریت مؤثر مواد شیمیایی انبار شده
2. کاهش ریسک آتش سوزی
3. جلوگیری از اختلاط ناگهانی مواد شیمیایی در شرایط اضطراری
4. کاهش تماس با مواد شیمیایی خورنده و سمی
5. رعایت الزامات امنیتی مرتبط با نگهداری مواد شیمیایی

مواد شیمیایی در محل های مختلفی نگهداری میشوند. انبارهای بزرگ مواد اولیه و محصولات شیمیایی در صنعت، انبارهای کوچک کارگاهی و آزمایشگاه های مختلف (آموزشی، پژوهشی، صنعتی) از جمله مکان هایی هستند که به طور معمول حجم زیادی از مواد شیمیایی در آنها نگهداری می شود. بنابراین در این فصل ضمن اشاره به ضوابط عمومی و کلی در نگهداری مواد شیمیایی به نکات و مسایل ویژه مربوط به انبار کردن مواد شیمیایی در انبارهای صنعتی و آزمایشگاه ها اشاره خواهد شد.

روش های جداسازی مواد شیمیایی

نحوه دور نگه داشتن مواد شیمیایی از همدیگر به ویژگی های فیزیکوشیمیایی و میزان ناسازگاری آنها با همدیگر، مقدار مواد نگهداری شده و اندازه و مقاومت بدنه ظروف حاوی مواد شیمیایی بستگی دارد. بر این اساس و به طور معمول سه سطح از جداسازی تعریف می شود. البته در برخی از استانداردها، سطوح دیگری نیز برای جداسازی مواد شیمیایی تعریف شده است. سطوح جداسازی که در زیر به آنها اشاره می شود در استانداردهای NFPA مورد استفاده قرار می گیرند (۲):

جداسازی: که به معنای ایجاد فاصله میان مواد در یک فضای مشترک نگهداری است.

تفکیک: که به معنای استفاده از موانع فیزیکی میان مواد در یک فضای مشترک نگهداری است.

ایزولاسیون: که به معنای نگهداری مواد در اتاق یا ساختمان کاملا جدا از محل نگهداری سایر مواد است.

سازگاری مواد شیمیایی و الزامات جداسازی آنها

دو ماده در شرایطی که واکنش آنها با همدیگر منجر به وقوع یکی از رویدادهای زیر نشود، ماده سازگار تشخیص داده می شوند:

1. صدمه به انسان، تجهیزات و محیط زیست
2. آتش سوزی، انفجار یا تولید گازها و بخارات سمی، آتشگیر یا خورنده
3. تسریع در سوختن سایر مواد و مایعات در هنگام آتش سوزی
4. رهایش محتویات که منجر به تخریب یا تجزیه ناگهانی بسته بندی سایر کالاهای خطرناک یا آتشگیر شود.
5. در هنگام آتش سوزی، ریزش یا نشت مواد شیمیایی با مواد مرسوم مورد استفاده برای اطفاء حریق مانند آب و کف ناسازگاری نشان دهد. برخی از مواد با آب واکنش نشان میدهند و باید دور از موادی که با آب یا کف (به عنوان مواد اطفایی) واکنش مخربی نشان نمی دهند، نگهداری شوند.

مقررات جامعی در مورد این که چه گروه هایی از مواد باید از همدیگر تفکیک شوند، وجود ندارد. به طور معمول میزان جداسازی مواد از هم به میزان ریسک آنها بستگی دارد. به همین دلیل، الزامات مربوط به نگهداری مواد شیمیایی در کنار یکدیگر یا جدا کردن آنها از هم در بسیاری از کشورهای دنیا تابع قوانین مجزا برای حمل و نقل، انبارداری و مصرف است. به بیان دیگر قوانین نگهداری مواد شیمیایی درون کانتینرهای حمل مواد، با قوانین مربوط به نگهداری آنها در انبارهای بزرگ مواد شیمیایی و قوانین نگهداری ظروف مواد شیمیایی در محل مصرف (مانند آزمایشگاه ها) متفاوت است. همچنین به طور معمول محدودیت های مربوط به حجم مواد نگهداری شده نیز در قوانین کشورها ارایه می شود.

دستورالعمل ها، قوانین و جداول زیادی برای تعیین ناسازگاری و میزان واکنش پذیری مواد و شیوه نگهداری آنها وجود دارد. برای نمونه معمولا در آزمایشگاه هایی که در آنها از مواد شیمیایی استفاده می شود، فهرست هایی ارایه می شود که در آنها نام ترکیبات شیمیایی و موادی که نباید با آنها در یکجا نگهداری شوند ذکر شده است. یک نمونه از این فهرست ها در جدول ۱ ارایه شده است.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ مدیریت ایمنی شیمیایی توسط کارفرمایان

⇐ شناسایی، طبقه بندی و برچسب گذاری مواد شیمیایی

⇐ ایمنی ظروف و بسته بندی مواد شیمیایی