مهندسی فاکتورهای انسانی پیشرفته

مهندسی فاکتورهای انسانی پیشرفته

فرمت: Pdf   تعداد صفحات: 244

فهرست:

• آشنایی با عوامل موثر در قابلیت های کاری
• انسان و روش های انطباق انسان با ماشین و ابزار آلات مصرفی در محیط های کار و بالعکس
• برنامه های ارگونومی و پیاده سازی آن
• کلیات مهندسی انسانی و اجزاء تشکیل دهنده آن
• مطالعه کار و نیروی انسانی در سیستم انسان و ماشین
• تجزیه و تحلیل شغل و روش های آن
• شناخت مراحل کار
• نقش طراحی صحیح ابزار در انجام کار
• خستگی
• تقسیم بندی کارهای بدنی
• آنتروپومتری
• آرایش ماشین آلات افراد در محیط کار
• غیبت های ناشی از کار و تجزیه و تحلیل آن از دیدگاه مدیریتی
• مهندسی انسانی در محیط های کار
• مقدمه ای بر مدیریت ارزیابی کنترل ریسک در ارگونومی

هدف:

در این بخش شما با اصول و مبانی مهندسی فاکتورهای انسانی آشنا خواهید شد. مباحثی مانند عوامل موثر بر قابلیت کاری آشنا خواهید شد و یاد می گیرید که چگونه شرایط محیط کار ماشین و ابزار را با انسان منطبق کنید و استرس های ناشی از آن را به حداقل برسانید همچنین یاد می گیرید که برنامه های ارگونومی در محیط کار را چگونه پیاده نمایید.

هدف ارگونومی

• کار های خسته کننده اصلاح شود و ابزار کار بهبود یابد.
• طراحی صحیح ماشین با توجه به اپراتور
• به وجود آمدن نظام در محیط های کار می شود.
• سازش دادن کار با اشخاص و کارگران

بسیاری از صنایع به دلیل بهبود ابزار و وسایل و آسان شدن کار به کارایی و بهره وری نیز افزوده سعی بر این است که کارهای خسته کننده اصلاح شود و ابزار کار بهبود یابد می گردد. به همین منظور با طراحی صحیح محیط کار تلاش بر این است که دستگاه ها ماشین آلات و نوار نقاله ها انواع درجات و دکمه ها در جای صحیح و منطقی خود و متناسب با بدن کارگر قرار داشته باشد طراحی صحیح ماشین با توجه به اپراتور. ارگونومی یک نظام نیست بلکه با استفاده از فنونی باعث به وجود آمدن نظام در محیط های کار می شود. اساس این علم سازش دادن کار با اشخاص و کارگران با استفاده از روشهای کاری می باشد.

در سیستم های انسان و ماشین هدف از ارگونومی؛ تطابق و بهینه سازی فصوم مشترک بین انسان و ماشین تعریف می شود.

حال این سئوال مطرح است که فصل مشترک چیست؟ تمامی بخش هایی که فرد با ماشین بصورت مستقیم ارتباط برقرار می کند را بعنوان فصل مشترک بیان می کنیم این ارتباط می تواند فیزیکی و یا بصورت غیر مستقیم و غیر فیزیکی باشد. برای مثال فصل مشترک یک راننده خودرو با ماشین سواری، فرمان، گاز، دنده کلاج و … می باشد که دارای ارتباط فیزیکی است همچنین راننده فصل مشترک با موتور ماشین هم دارد که آن صدای موتور است که بصورت غیر فیزیکی بوده و لازم است در سیستم انسان و ماشین مد نظر طراحان قرار گیرد.

فصول مشترک معمولا با توجه به نوع ارتباط و کاربر ماشین تعریف می شود بطوریکه تعمیر کار ماشین با موتور ارتباط فیزیکی داشته و لازم است بگونه ای طراحی شود که راحت تعمیر گردد.

در سیستم انسان و ماشین یک ماشین کامل ماشینی است که: تمام فصول مشترک برای تمامی کاربران آن درست تعریف شده و بهینه باشد.

هدف ارگونومی از نظر مهندسی ایمنی:

• افزایش تولید
• فراوری نیروی کار
• افزایش بهره وری
• کاهش هزینه های تولید
• کاهش هزینه های درمان
• طراحی فرایندها و سیستم ها
• افزایش درآمد

ارگونومی باید هم جهت با تولید باشد و بتواند با بهینه سازی فرایندها در جهت افزایش تولید گام بردارد. در صورت بهینه سازی فرایندها ارگونومی سبب افزایش بهره وری سیستم می شود. استفاده بهینه از منابع در اختیار از دیگر مواردی است ارگونومی دنبال کند می استفاده بهینه از نیروی کار و بعبارتی فراوری نیروی کار از دیگر اهداف ارگونومی است. بهره وری نیروی انسانی از اهداف خاص ارگونومی در مهندسی ایمنی می باشد ارگونومی باید سبب کاهش زمان و اتلاف ها در محیط کار شود و در نهایت سبب کاهش هزینه های تولید شود. این مفهوم با مفاهیم شش سیگما و کاربرد آن در مفهوم ایمنی نزدیک است کاهش هزینه های درمان از دیگر اهداف ارگونومی در ایمنی است که با ارتقاء سطح سلامت کاری در این مسیر قدم بر می دارد.

طراحی فرایندها و سیستم ها با استفاده از اصول ارگونومی از دیگر اهداف ارگونومی در مهندسی ایمنی است. در نهایت تمام این موارد سبب افزایش درآمد در سازمان می شود.

کار و انرژی در ارگونومی

• کار در صنعت
• از دیدگاه مهندسی صنایع
• کار از دیدگاه ارگونومی
• فیزیولوژی کار

کار در صنعت عبارت است از انجام وظیفه در یک سیستم بوسیله تاثیرات مشترک انسان بر مواد و قطعات کار و ایجاد یک محصول کار از دیدگاه مهندسی صنایع عبارت است از انجام فعالیتی که در راستای اهداف سازمان بوده و نتیجه آن سبب افزایش بهره وری در سازمان شود.

کار از دیدگاه ارگونومی کار عبارت است از مجموعه انرژی و اطلاعاتی که برای تحقق یافتن یک وظیفه کاری، توسط انسان تجزیه و تحلیل شده و بکار گرفته می شود این تعاریف کار دو مفهوم استاتیکی و دینامیکی را در بر می گیرد که بعدا به آن خواهیم پرداخت یکی از شاخه های علم مهندسی فاکتورهای انسانی فیزیولوژی کار است که در آن به اثرات کار روی عملکردها فیزئولوژیک در بدن انسان می پردازد، نظیر ارزیابی ظرفیت انجام کار فیزیکی، اثرات خستگی روی کارایی و غیره.

کار و مصرف انرژی

• ظرفیت کار فیزیکی
• میزان مصرف انرژی

ظرفیت کار فیزیکی به توانایی و ظرفیت کارگر برای تولید انرژی اطلاق می شود این ظرفیت بستگی زیادی به انرژی در دسترس کارگر به شکل مواد غذایی و اکسیژن و مجموع انرژی فراهم شده به کمک فرآیندهای وابسته به اکسیژن و مستقل از اکسیژن دارد. میزان مصرف انرژی در طول کار مجموعی از مصرف انرژی پایه و مصرف انرژی کار است. برای کار مداوم با شدت متوسط ، معمولا فرآیندهای وابسته به اکسیژن نقش اصلی را در تولید انرژی دارند.
به ازاء مصرف هر لیتر اکسیژن، حدوداً ۴٫۸ کیلوکالری (Kcal) انرژی آزاد می شود. ظرفیت انجام کار بستگی به توانایی دریافت اکسیژن و تحویل آن به سلول ها جهت استفاده در اکسیداسیون مواد غذایی دارد توانایی انجام کار زیاد (سرعت بالا) منوط به دریافت اکسیژن زیاد است.

فیزیولوژی کار

موضوعاتی که در فیزیولوژی کار مطرح می شود عبارتند از:

• انرژی حاصل از سوخت و ساز مواد مغذی
• متابولیسم
• محدودیت های انرژی در کار
• خستگی
• انواع کار ماهیچه ای
• تغییرات سیستم های قلب عروقی و تنفسی در حین کار و فعالیت
• زمانبندی کار

فیزیولوژی علم چگونکی کارکرد اندام ها و دستگاه های مختلف بدن است. فیزیولوژی به ما می گوید که چگونه یک عضو از بدن کار می کند برای مثال چه اتفاقی در بدن می افتد که دست ما حرکت می کند.

فیزیولوژی کار بخشی از علم فیزیولوژی است که به مباحثی مانند انرژی و چگونگی و تولید انرژی در بدن بحث می کند همچنین فیزیولوژی کار متابولیسم در بدن را مورد بحث قرار می دهد و به نحوه سوخت و ساز می پردازد محدودیت های مصرف انرژی و عوامل موثر بر مصرف انرژی را مورد بحث قرار می دهد.

خستگی را تحلیل کرده و فرایند خستگی را مورد بحث قرار می دهد. در فیزیولوژی کار می گوید چگونه خستگی جسمی در فرد ایجاد می شود.
انواع کارهای ماهیچه ای را مرور کرده و به نحوه کار ماهیچه ای می پردازد بدن یک سیستم کامل و یکپارچه است لذا در انجام کار فقط ماهیچه ها نقش ندارد. لذا به چگونگی تغییرات در سیستم قلب و عروق و تنفس در زمان انجام فعالیت می پردازد. در نهایت با جمع بندی کلیه اطلاعات به زمانبندی کار و یا تعیین زمان کار و استراحت می پردازد.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ مهندسی فاکتورهای انسانی (ارگونومی)

⇐ مهندسی فاکتورهای انسانی (ارگونومی) و ایمنی سیستم

⇐ مقدمه ای بر روش های فاکتورهای انسانی

⇐ خلاصه کتاب مهندسی عوامل انسانی در صنعت و تولید چوبینه