مفهوم ارتقا سلامت در محیط کار

مفهوم ارتقا سلامت در محیط کار

مقدمه

پیشرفت تکنولوژی و سرعت جهانی شدن روی وضعیت کاری همه ی ما تأثیر بسزایی گذاشته است. در بعضی موارد با کنترل عوامل خطر بسیاری از خطرات کم و یا به طور طرف شده اند در حالیکه در بعضی دیگر عوامل خطر جدیدی به وجود آمده اند.

یا عوامل خطر موجود افزایش یافته اند در نتیجه سازمانها تأکید زیادی بر پیشگیری از حوادث شغلی و ناخوشی در نظام مدیریتی ایمنی و سلامت خود قرار داده اند. اجرای این طرح ها در جهان بیش از ده سال نشانگر این است که اطمینان از ایمنی و استانداردهای سلامت بر بهره وری کیفیت نیروی کاری تأثیر مثبت دارد.

در میان خطرهای پر اهمیت در محیط کار خطرهای روانی اجتماعی و پیامد آنها از جمله اضطراب های کاری عصبانیت، ناگهانی ازدحام و شلوغی و صورت های دیگر خشونت، سوء مصرف الکل و مواد مخدر در حال حاضر به عنوان مسائل تأثیر برانگیز بر تمام کشورها شغل ها و کارمندان شناخته شدهاند و تأثیر بسزایی بر سلامت کارمندان غیبت از کار و عملکرد کاری می گذارد.

مدیریت خطر در یک نظام جامع مدیریت ایمنی و سلامت در سازمان ها باید خطرهای روانی اجتماعی را نیز مانند سایر خطرهای سلامتی و امنیتی با استفاده از پیشرفت در پیشگیری و اقدامات ارتقای سلامت در بر گیرد.

با این وجود روند تازه و راه های ابتکاری جدیدی لازم است تا با خطرها و پی آمدهای روانی اجتماعی و اضطراب های کاری مقابله کرد. برای مطابقت هر چه بیشتر کار با توانایی های کارمند و سلامت جسم و روانشان علاوه بر افزایش بهره وری باید موارد مربوط به خطرهای روانی اجتماعی از جمله موارد فردی و سازمانی و تأثیر آنها بر هم ارتباط کاری و اجتماعی و نیاز سازمان در نظر گرفته شود.

عبارت ارتقای سلامت در محیط کار توسط ذی نفعان (سهام داران) مختلف محیط کار، سازمانها شرکت ها به طور متفاوتی برداشت می شود بعضی سازمان ها / شرکت ها بدون آنکه متوجه باشند فعالیت هایی در زمینه ی ارتقای سلامت انجام می دهند. بعضی دیگر ممکن است اقدامات ارتقای سلامت از جمله ارتقای عادتهای سلامت را در اولویت بالاتری قرار دهند تا ایمنی شغلی و آداب سلامت در سال های اخیر، برنامه های ارتقای سلامت در محیط های کار سعی بر این دارند که به کارمندان کمک کنند تا وضعیت مزمن خود را مدیریت کنند و در مراقبت از سلامت خود پویا باشند این برنامه ها با توجه به بالا رفتن سن نیروی کاری و افزایش بار مشکلات سلامتی مزمن بر نظام سلامت و اقتصاد ملی رشد و توسعه می یابند.

برای سازمان جهانی کار برنامه ی مؤثر ارتقای سلامت در محیط کار عبارتنداز:

1. امنیت شغلی و اقدامات سلامت را تکمیل میکند و همچنین درون نظام مدیریتی ایمنی و سلامت سازمان قرار می گیرد. از این طریق بوجود آوردن و نگهداری یک محیط کاری امن و سالم برای بهبود کیفیت زندگی کاری و بهبود سلامت فیزیکی و ذهنی در کار.
2. به کارمندان توانایی مقابله ی بهتر با خطرهای روانی اجتماعی و مشکلات کاری، خانوادگی و یا فردی از جمله اضطراب، خشونت و یا سوء مصرف الکل و مواد مخدر که بهزیستی و عملکرد کاری آنها تأثیر می گذارد را بدهد.
3. اینگونه برنامه ها باید به کارمندان کمک کنند تا مهارت بیشتری در مدیریت وضعیت موجود و مقاوم به تغییر خود پیدا کنند و در مراقبت از سلامت خود پویا باشند تا روش زندگی کیفیت رژیم غذایی و خواب و وضعیت فیزیکی خود را ارتقا دهند.

الگوی بوم شناسی در محیط کار

همانند خطرهای روانی اجتماعی خیلی از حوزه های ارتقای سلامت تنها مربوط به مسئولیت فردی کارمندان نمی شوند در الگوی بوم شناختی مشخص شده است که عوامل زیادی بر پی آمدهای سلامت تأثیر می گذارند به طور مثال آیا فرد سیگار می کشد و اینکه میزان مصرفش چقدر است یا افراد رژیم غذایی خود را چطور تنظیم می کنند. و یا

چطور رویدادهای به ظاهر مشابه عواقب کاملا متفاوتی برای افراد مختلف دارند. رفتار انسان توسط عوامل برگرفته از جنبه های مختلف زندگی که تأثیر متقابل بر یکدیگر دارند تعیین می شود به این معنی که هر چه که فرد انجام میدهد بر محیط تأثیر می گذارد و همچنین محیط نیز طی یک سری تعاملات پیچیده بر فرد تأثیر متقابل می گذارد.

مدل بوم شناختی (برگرفته از MacLeroy et al، 1988)

عوامل زیر این تعاملات پیچیده را نشان میدهند.

عوامل میان فردی:

خصوصیات فردی که قابل تغییر هستند مانند علم دانش فنی نگرش، مهارت ها و تبحر حرفه ای و یا اقداماتی که ممکن است توقعات اجتماعی را پاسخگو باشند یا خیر.

روابط میان فردی:

روابط با خانواده دوستان همسایه ها همکاران و آشنایان که می تواند تأثیـر بـه سـزایی بر رفتار مردم در خصوص سلامت خود داشته باشد. این روابط فرد را با خانواده محیط اجتماعی شغل و اجتماعی که در آن زندگی می کنند پیوند می دهند.

عوامل سازمانی

سازمان ها مانند محیط کار گروه های محلی یا حرفه ای مدرسه و یا گروه های مذهبی می توانند اثر مثبت یا منفی بر سلامت داشته باشند آنها هم می توانند به عنوان الگوهای نامناسب با اطلاعات غلط در مورد سلامت عمل کنند و هم می توانند منابع مناسبی برای ارتقای سلامت و کمک به سلامت افراد باشند. برای تغییرات طولانی مدت در رفتار افراد حمایت سازمان ها از جمله محل کار ضروری است.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ نظام جامع آموزش و ارتقای سلامت در محل کار

⇐ نقش و جایگاه کارگران در ارتقاء سطح ایمنی

⇐ ضرورت ارزیابی ایمنی و ارتقا سطح آن در محیط های شغلی