مطالعه کار و ارگونومی

مطالعه کار و ارگونومی

تهیه و تنظیم: دکتر وثوقی

فرمت: PDF   تعداد صفحات: 94

موضوعات:

• اصول اقتصادی حرکت
• تربلیگ ها (Therbligs) و تجزیه و تحلیل آن
• اندازه گیری کار یا زمان سنجی
• روش May Tag
• روش آماری – توزیع نرمال
• تجربیات گروه ILO در رابطه با زمان سنجی
• سیستم وستینگ هاوس
• و …

اصول اقتصادی حرکت

این اصول پایه یا مجموعه ای از قوانین می باشند که در صورت به کارگیری آنها توسط یک فرد آموزش دیده در زمینه تکنیک مطالعه حرکت و فرآیند، امکان افزایش برونداد کار دستی با حداقل خستگی فراهم می شود.

اصول اقتصادی حرکت ناشی از بررسی علمی یا تحقیقاتی نمی باشند. این اصول حاصل سال ها تجربه بوده و از نظر ماهیت تجربی میباشند. اصول اقتصادی حرکت می توانند در طراحی کار سودمند باشند.

دسته بندی اصول اقتصادی حرکت

• اصول اقتصادی حرکت در رابطه با بدن انسان
• اصول اقتصادی حرکت در رابطه با طرح محل کار
• اصول اقتصادی حرکت در رابطه با طرح ابزار و تجهیزات

اصول اقتصادی حرکت در رابطه با بدن انسان

هر دو دست می باید کار را با هم شروع کرده و با هم نیز تمام کنند و جز در طول ایام استراحت نباید بیکار باشند. حرکتی که توسط دست ها انجام می پذیرد باید هنگام دور شدن از (نزدیک شدن به مرکز بدن) پیوسته و متقارن باشد.

• تا جایی که امکان دارد از اندازه حرکت باید در جهت کمک به کارگر استفاده کرد و در مواقعی که جهت غلبه بر آن تلاش عضلانی لازم باشد باید جهت حداقل کردن آن تلاش نمود.
• حرکات قوس دار و پیوسته نسبت به حرکات خط مستقیم یا شکسته ارجح می باشد.
• کمترین تعداد از بخش های مختلف دست باید مورد استفاده قرار گیرد و این امر را باید محدود به پایین ترین طبقه هر عضو نمود. طبقه بندی عضوهای دست به ترتیب صعودی از نظر زمان، خستگی و نیرو در زیر آورده شده است:
  • حرکات انگشت
  • حرکات انگشت و مچ
  • حرکات انگشت، مچ و ساعد
  • حرکات انگشت، مچ، ساعد و بازو
  • حرکات انگشت، مچ، ساعد، بازو و بدن
• اگر کاری توسط پا قابل انجام است می باید به نحوی تنظیم شود که همزمان با عملیات دستی صورت گیرد البته باید خاطر نشان شود که حرکات همزمان دست و پا مشکل می باشد.
• انگشت وسط و شست قوی ترین انگشتان می باشند. انگشت چهارم ، نشانه و کوچک قابلیت حمل بار سنگین را برای مدت طولانی ندارند.
• هنگامی که اپراتورها در وضعیت ایستاده به کار مشغول میباشند نمی توانند به نحو موثری از پدال های پایی استفاده کنند.
• حرکاتی که مستلزم پیچاندن و جابجا کردن دستی می باشند باید به نحوی صورت گیرد که آرنج ها خم باشند.
• باید بخشی از انگشتان که نزدیک کف دست می باشند جهت گرفتن ابزار، مورد استفاده قرار گیرد.

اصول اقتصادی حرکت درباره طرح محل کار:

• نور، تهویه و درجه حرارت محل کار باید مناسب باشد.
• منطقه کاری باید به نحوی باشد که نگاه ثابت به قطعه حداقل شود.
• برای اینکه یک عملیات به طور اتوماتیک و روان انجام شود وجود ریتم ضروری است. در نتیجه کار باید به نحوی تنظیم شود که امکان وجود ریتم طبیعی و ساده ای برای بدن فراهم باشد.

اصول اقتصادی حرکت در رابطه با طرح ابزار و تجهیزات:

• حتی المقدور ابزار باید در هم ادغام شده و بتوانند به طور همزمان چند عمل را انجام دهند.
• تمامی اهرم ها، دستگیره ها، فلکه ها و سایر ابزار کنترل باید در دسترس اپراتور باشد و به نحوی طراحی شده باشند که بهترین مزیت مکانیکی ممکن را فراهم نمایند و قویترین گروه عضلات در دسترس به کار گرفته شوند.
• قطعات باید توسط فیکسچرها نگه داشته شوند.
• در صورت امکان باید از ابزار نیمه اتوماتیک و برقی استفاده شود.

چند تذکر در رابطه با طراحی منطقه کاری:

• چنانچه دست ها کار یکسانی را انجام می دهند می باید برای هر کدام از آنها منابع یا قطعات جداگانه ای را تامین نمود.
• چنانچه به کمک چشم ها انتخاب مواد صورت می گیرد تا حد امکان مواد باید در منطقه ای قرار داشته باشند که چشم ها بدون نیاز به حرکت سر قادر به تشخیص محل آنها باشند.
• منطقه کاری را با توجه به اصول مهندسی فاکتورهای انسانی طراحی کنید.
• برداشتن ابزار دستی می باید حداقل اخلال را در ریتم و تقارن حرکت ها ایجاد کند.
• ابزار باید به راحتی برداشته شده و مجددا در محل خود قرار داده شوند.

قطعات تکمیل شده باید:

• در سوراخ یا شوت انداخته شوند.
• هنگامی که دست اولین حرکت سیکل بعدی را آغاز می کند در درون یک شوت انداخته شود.
• در جعبه ای که موجب حداقل جابجایی های دست می شود قرار داده شود.
• چنانچه عملیات تکمیل نشده است قطعه در ظرفی قرار داده شود که کارگر بعدی قادر باشد به سهولت آن را بردارد.
• همواره کاربری پدال ها یا اهرم هایی که به وسیله زانو کار می کنند را در نظر داشته باشید.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ ارگونومی و فلسفه؛ دیدگاهی نو به علم ارگونومی

⇐ طراحی پست کار (شناخت اصول طراحی ایستگاه های کار در محیط های شغلی)

⇐ اهداف، تاریخچه و کاربرد ارگونومی