مطالعه و ارزیابی کیفیت هوای محیط های داخلی

فرمت: Pdf   تعداد صفحات: 359

فهرست:

مقدمه

• 1.1 آشنایی با هوای داخلی
• 2.1 اهمیت کیفیت هوای داخل از نظر سازمان بهداشت جهانی
• 3.1 انواع آلاینده های محیط های داخلی
• 4.1 برخی از منابع آلاینده داخلی
• 5.1 اثرات عوامل مختلف در محیط داخلی بر عملکرد و سلامت ساکنان
• 6.1 تاثیر کیفیت هوای داخلی بر عملکرد دانش آموزان
• 7.1 آسم، آلرژی و آلودگی هوای داخلی
• 8.1 کیفیت هوای داخلی و گروه های حساس
• 9.1 ارتباط کیفیت هوای داخل و خارج

2- آلاینده های محیط های داخلی

• 1.2 آلاینده های مهم در محیط های داخلی
• 2.2 معرفی برخی از مهم ترین آلاینده های محیط های داخلی
• 3.2 دی اکسید کربن و هوای داخلی
• 4.2 تاثیر مصالح و سن ساختمان بر غلظت و نوع آلاینده ها

3- حدود مجاز آلاینده های محیط های داخلی در جهان

• 1.3 احتیاج به دستورالعمل ها
• 2.3 تعیین دستورالعمل ها
• 3.3 حدود مجاز آلاینده ها مطابق دستورالعمل ها
• 4.3 عوامل تاثیرگذار بر راحتی و بهره وری ساکنان

4- انتخاب آلاینده های محیط های داخلی در ایران و حدود مجاز

• 1.4 انتخاب آلاینده ها برای ایران
• 2.4 تعیین دستورالعمل برای آلاینده های انتخابی

5- مقدمه ای بر اندازه گیری پارامترهای هوای داخلی

• 1.5 پارامترها و آلاینده های مهم در محیط داخلی
• 2.5 مدت زمان اندازه گیری ها
• 3.5 تعداد نقاط اندازه گیری
• 4.5 مکان های اندازه گیری در محیط های داخلی
• 5.5 روش های اندازه گیری
• 6.5 راحتی و بهره وری
• 7.5 سلامتی و ایمنی

6- روش های رایج اندازه گیری غلظت گازها

• 1.6 فناوری های پرکاربرد برای اندازه گیری گازها

7- روش های غیرفعال اندازه گیری غلظت آلاینده ها

• 1.7 مقدمه ای بر اندازه گیری غیرفعال
• 2.7 اصول نمونه برداری غیرفعال
• 3.7 مقایسه نمونه برداری غیرفعال با روش های رایج نمونه برداری

8- روش های فعال اندازه گیری غلظت آلاینده ها

• 1.8 مقدمه ای بر روش های اندازه گیری فعال
• 2.8 کیسه های نمونه برداری هوا
• 3.8 لوله های رنگی تشخیص گازها

9- دستگاه های اندازه گیری گازها و ذرات

• 1.9 دستگاه های اندازه گیری گازها
• 2.9 دستگاه های اندازه گیری ذرات
• 3.9 دستگاه های اندازه گیری رادون
• 4.9 دستگاه های اندازه گیری باکتری و قارچ

10- دستگاه های پیشنهادی

• 1.10 انتخاب دستگاه پایش گازها
• 2.10 دستگاه پایش فرمالدهید
• 3.10 انتخاب دستگاه پایش ذرات
• 4.10 انتخاب دستگاه پایش رادون
• 5.10 انتخاب دستگاه پایش باکتری و قارچ

11- شناسایی مشکلات هوای داخلی و بهبود آنها

• 1.11 شناسایی مشکلات هوای داخلی
• 2.11 بهبود کیفیت هوای داخلی

12- طراحی و ساخت ساختمانها با توجه به کیفیت هوای داخلی

• 1.12 هدف 1: مدیریت فرآیند طراحی و ساخت به منظور رسیدن به کیفیت هوای داخلی خوب
• 2.12 هدف 2: کنترل رطوبت در ساختمان
• 3.12 هدف 3: محدود کردن ورود آلاینده ها به ساختمان
• 4.12 هدف 4: کنترل رطوبت و آلاینده های مربوط به سیستم های مکانیکی
• 5.12 هدف 5: محدود کردن آلاینده های حاصل از منابع داخل ساختمان
• 6.12 هدف 6: جمع آوری و خروج آلاینده های حاصل از تجهیزات و فعالیت های ساختمان
• 7.12 هدف 7: کاهش غلظت آلاینده ها از طریق تهویه، فیلتراسیون و پاک کننده های هوا

13- تصفیه کننده های هوا

• 1.13 مقدمه
• 2.13 انواع تصفیه کننده های هوا
• 3.13 تاثیر تصفیه کننده های هوا در بهبود کیفیت هوای داخلی
• 4.13 حداقل کارایی گزارش شده دستگاه های تصفیه هوا

14- معرفی دستگاه های تصفیه هوا

• 1.14 معرفی دستگاه ها
• 2.14 مقایسه دستگاه های تصفیه هوا

15- راه حل ها و اقدامات پیشگیرانه برای بهبود کیفیت هوای داخلی

• 1.15 مقدمه
• 2.15 آلاینده های بیولوژیکی
• 3.15 منوکسیدکربن و سایر محصولات احتراقی
• 4.15 دود ثانویه
• 5.15 فرمالدهید و ترکیبات آلی فرار
• 6.15 آزبست
• 7.15 رادون

16- بهبود کیفیت هوا با استفاده از گیاهان

• 1.16 مقدمه
• 2.16 نحوه بهبود کیفیت هوا توسط گیاهان
• 3.16 برخی از گیاهان مناسب برای محیط های داخلی
• 4.16 انتخاب گیاهان مناسب و تعداد آنها

17- جمع بندی و پیشنهادات

• 1.17 جمع بندی
• 2.17 پیشنهادات برای ایران

18- منابع و مراجع

پیوست الف. نقشه عملی ملی کاهش رادون (ایالات متحده آمریکا)
الف. افق نقشه کاهش رادون
ب. ایجاد پایه های نقشه کاهش رادون

بر اساس آمار سازمان بهداشت جهانی و آژانس حفاظت محیط زیست آمریکا، افراد به طور معمول بیشتر زمان عمر خود را در محیط های داخلی به سر می برند که این میزان ۹۰ درصد تخمین زده شده است؛ بنابراین کیفیت هوای محیط های داخلی می تواند تاثیر مستقیمی بر میزان سلامت و کارایی افراد داشته باشد. کیفیت پایین هوای داخلی به طور گسترده ای به عنوان یکی از مشکلات مهم بهداشتی، زیست محیطی و اقتصادی محسوب می گردد. به طور کلی تعریف معتبری برای کیفیت هوای داخلی در مجامع بین المللی وجود ندارد. نگرانی در مورد کیفیت هوای داخلی و مطالعه آن موضوع به نسبت جدیدی محسوب می گردد. سازمان بهداشت جهانی تخمین زده است که در حدود ۳۰ درصد از تمامی ساختمان های تجاری با مشکلات شدید کیفیت هوای داخلی مواجه هستند.

در این سند ابتدا به بیان اهمیت کیفیت هوای محیط های داخلی پرداخته شده است. سپس مهمترین آلاینده های محیط های داخلی نظیر منوکسید کربن دی اکسید نیتروژن، بنزن، رادون، ذرات معلق و برخی آلاینده های دیگر معرفی شده و اثرات آنها بر روی سلامتی انسان بررسی شده است. سازمان بهداشت جهانی و برخی کشورها برای بهبود کیفیت هوای محیط های داخلی دستورالعمل ها و حدود مجازی را برای هر یک از آلاینده ها بر مبنای نتایج حاصل از تحقیقات پزشکی ارائه نموده اند. رویکرد اصلی این سند ارائه دستورالعمل هایی است تا بتوان با بهبود کیفیت هوای محیط های داخلی، علاوه بر جلوگیری از بروز بیماریها، بهره وری افراد نیز در محیط های کاری افزایش پیدا کند.

در ایران کیفیت هوای محیط های داخلی تاکنون مورد توجه جدی قرار نگرفته است. به عنوان گام اول به منظور بهبود کیفیت هوای محیط های داخلی در ایران، هفت آلاینده شیمیایی مهم تر از بین آلاینده های محیط های داخلی انتخاب گردیده است. این آلاینده ها شامل منوکسید کربن دی اکسید نیتروژن، ازن، فرمالدهید، بنزن، رادون و ذرات معلق کمتر از ده و کمتر از دو و نیم میکرون می باشد. مقادیر دستورالعملی برای این هفت آلاینده در محیط های داخلی ایران در فصل چهارم ارائه گردیده است. هم چنین مقادیر دستورالعملی سه آلاینده بیولوژیکی شامل قارچ، باکتری و آلرژن های تولید شده توسط مایت های گرد و غبار خانگی نیز ارائه شده است. علاوه بر این تعیین محدوده دما و رطوبت مناسب نیز در محیط های داخلی از اهمیت بالایی برخوردار است. در این زمینه استانداردهای معتبری نظیر 55 ASHRAE توسعه داده شده اند که پارامترهای مختلفی نظیر نوع پوشش افراد و میزان فعالیت آنها را نیز برای تعیین شرایط تهویه مناسب در نظر می گیرند. اما به صورت کلی نیز می توان یک محدوده مناسب برای دما و رطوبت بر اساس فصول گرم و سرد سال انتخاب نمود. بر این اساس حدود مناسب دما تقریبا بین ۲۰ تا ۲۵ درجه سانتیگراد و حدود مناسب رطوبت نیز بین ۳۰ تا ۶۰ درصد است.

آلاینده های هوای محیط های داخلی مهم شامل منوکسید کربن دی اکسید نیتروژن، ازن، فرمالدهید، ترکیبات آلی فرار، بنزن، رادون، ذرات معلق، کپک ها و قارچ ها بایستی به طور منظم اندازه گیری شوند. با توجه به محدوده غلظت های مجاز این آلاینده ها در محیط های داخلی که بسیار کوچک می باشد، برای اندازه گیری به دستگاه های ویژه و دقیقی نیاز است. برای این منظور در این گزارش به بررسی دستگاه های مختلف مناسب در محیط های داخلی نیز پرداخته شده است.

پیش از معرفی دستگاه ها ابتدا در فصل پنجم نحوه اندازه گیری پارامترهای مربوط به تهویه به صورت مختصر بررسی شده است. سپس در فصل ششم انواع حسگرهای پرکاربرد موجود برای اندازه گیری غلظت گازها به صورت مفصل بررسی شده است که شامل حسگرهای الکتروشیمیایی، مادون قرمز و فوتو یونی می باشد. پس از آن در فصول هفتم و هشتم روش های غیر فعال و فعال اندازه گیری آلاینده ها معرفی گردیده است و در فصل نهم برای آلاینده های گازی، ذرات معلق، رادون و باکتری و قارچ، دستگاه هایی که مناسب محدوده غلظت آلاینده های محیط های داخلی هستند، معرفی شده اند. برای هر دستگاه نحوه عملکرد، پارامترهای قابل اندازه گیری، دقت دستگاه و نحوه کالیبراسیون آن به همراه روش سفارش کالا و قیمت حدودی آن توضیح داده شده است. در نهایت نیز در فصل دهم سه دستگاه از دستگاه های معرفی شده در فصل نهم به عنوان دستگاه های برتر برای خریداری معرفی شده اند.

بر اساس این گزارش دستگاه Aeroqual S500 برای اندازه گیری گازهای منوکسید کربن، دی اکسید نیتروژن، ازن و ترکیبات آلی فرار، دستگاه FMM – MD برای اندازه گیری فرمالدهید، دستگاه 831 Aerocet برای اندازه گیری غلظت ذرات معلق و دستگاه Radon Scout Plus برای اندازه گیری رادون معرفی شده اند.

پس از بررسی دستگاه های اندازه گیری غلظت آلاینده ها، در فصل های یازدهم تا شانزدهم به بررسی روش های موجود برای کاهش میزان آلاینده های هوای محیط های داخلی پرداخته شده است. به طور کلی سه روش اساسی برای بهبود کیفیت هوای داخلی وجود دارد که عبارتند از:

1. کنترل منبع آلودگی؛
2. تهویه؛ و
3. تصفیه کننده های هوا.

تحقیقات نشان داده است که بهترین روش، کنترل منبع آلودگی است. کنترل منبع آلودگی علاوه بر کارایی بسیار بالا، نسبت به سایر روش ها نظیر استفاده از تهویه، مصرف انرژی کمتر و در نتیجه هزینه کمتری خواهد داشت. به طور مثال بایستی از کشیدن سیگار در محیط داخلی خودداری کرده و یا لوازم احتراقی نظیر اجاق گاز به خوبی تنظیم شوند.

روش دیگر استفاده از تهویه برای خروج هوای آلوده و جایگزین کردن آن با هوای تازه است. ورود و خروج هوا به ساختمان می تواند از طریق سه مکانیزم نفوذ، تهویه طبیعی و یا تهویه مکانیکی صورت پذیرد. در صورتی که تهویه مناسب باشد، از تجمع آلاینده ها داخل فضاهای بسته جلوگیری به عمل می آید.

سومین روش بهبود کیفیت هوا استفاده از دستگاههای تصفیه هوا می باشد. دستگاه های تصفیه هوا به تنهایی قادر به بهبود کیفیت هوا نمی باشند و بایستی به طور همزمان با دو روش اصلی یعنی کنترل منبع آلودگی و تهویه استفاده گردند. در حال حاضر دستگاه های تصفیه هوایی که در دسترس هستند، توانایی کافی برای حذف آلاینده های گازی را ندارند و بیشتر کاربرد آنها در حذف ذرات معلق کوچک و برخی از آلاینده های بیولوژیکی می باشد. دستگاه های تصفیه هوا در دو نوع کلی شامل دستگاه های تصفیه هوای تمام خانه و دستگاه های تصفیه قابل حمل عرضه می گردند.

گاز رادیواکتیو رادون به دلیل واکنش هایی که در خاک اتفاق می افتد حاصل می گردد. این گاز می تواند از طریق خاک زیر ساختمان وارد خانه شده و بر روی سلامتی افراد ساکن تاثیر منفی بر جای گذارد. برای جلوگیری از ورود گاز رادون به ساختمانها، روشی به نام «سازه جدید مقاوم در برابر رادون» یا روش RRNC وجود دارد که در فصل شانزدهم توضیح داده شده است. در این روش گاز رادون تولید شده در زیر ساختمان با استفاده از تجهیزات خاصی به بیرون ساختمان هدایت می شود. رادون به عنوان دومین عامل سرطان ریه در آمریکا به شدت مورد توجه قرار گرفته و یک نقشه ملی رادون برای کاهش این گاز رادیواکتیو در آمریکا و جلوگیری از مرگ و میر ناشی از سرطان ریه تدوین شده است. هدف کوتاه مدت این نقشه تا سال ۲۰۲۰ کاهش ۳۲۰۰ مرگ ناشی از رادون در ایالات متحده آمریکا می باشد.

استفاده از گیاهان برای تصفیه هوا در دهه ۱۹۸۰ میلادی توسط ناسا مورد توجه قرار گرفت. نتایج تحقیقات در این زمینه ثابت کرده است که برخی از گیاهان خانگی نظیر آلوئه ورا، برگ قاشقی، عنکبوتی و پیچک انگلیسی می توانند در حذف ترکیبات آلی فرار نظیر فرمالدهید و بنزن کارایی بالایی داشته باشند.

هم چنین برخی از گیاهان توانایی حذف منوکسید کربن و افزایش رطوبت نسبی اتاق را نیز دارا هستند. در مجموع این طور به نظر می رسد که استفاده از گیاهان برای افزایش سلامتی و آرامش اعضای یک محیط داخلی می تواند مفید واقع شود. بر اساس نتایج حاصل از این گزارش، در فصل هفدهم راهکارهایی برای بهبود کیفیت هوای داخلی در ایران داده شده است.

سرفصل ها را به صورت مستقیم از لینک زیر دانلود کنید.

حتما بخوانید:

⇐ دستورالعمل ارزیابی کیفیت هوای داخلی ساختمان در صنعت پتروشیمی

⇐ مدیریت و کنترل دود در ساختمان

⇐ کپکها و آلودگی هوای داخل ساختمان

⇐ اهمیت سیستم های تهویه در بیمارستان و برخی ضوابط طراحی