مصاحبه با پریسا رحیمی تبار دکترای بهداشت عمومی از دانشگاه بیلفلد آلمان

مصاحبه با پریسا رحیمی تبار دکترای بهداشت عمومی از دانشگاه بیلفلد آلمان

 

در ابتدا خودتان را معرفی می فرمایید؟

با سلام خدمت شما.

پریسا رحیمی تبار متولد 1371 در تهران هستم. 6 ماه هست که دوره دکتری را در رشته بهداشت عمومی دانشگاه بیلفلد آلمان شروع کرده ام و همزمان بصورت Research Assistant مشغول به کارم. موضوع تز من هم بررسی سلامت پناهندگان افغان با توجه به نظام های سلامت دو کشور ایران و آلمان می باشد.

در ایران در چه رشته و دانشگاهی تحصیل کرده اید؟

لیسانس و فوق لیسانس مدیریت خدمات بهداشت درمانی در دانشگاه تهران بودم.

چرا خارج از کشور را انتخاب کردید؟

البته من از ابتدا و قبل شروع ارشد در ایران نیز قصد خروج از کشور را داشتم. تجربه محیط، زبان و فرهنگ جدید و از سوی دیگر تمایل به مهاجرت دائم از ایران از جمله دلایل من برای خروج از کشور بود.

چرا آلمان؟ چه کشورها، دانشگاه ها و رشته هایی مدنظرتان بود؟

من ابتدا آمریکا، کانادا و استرالیا را در نظر داشتم. آمریکا را به خاطر ریسک ویزا کنار گذاشتم. و چون ددلاین بیشتر دانشگاه های کانادا گذشته بود، ناچارا به سراغ استرالیا رفتم و دو پذیرش از این کشور و یک پذیرش از نیوزلند دریافت کردم. ولی چون راند اسکولارشیپ استرالیا هنوز در حال بررسی است، پذیرش را فعلا دیفر کرده ام. از کانادا هم تاییدی از استادی در ساسکاچوان دریافت کردم ولی با توجه به شرایط آب و هوایی از آن صرفنظر کردم. تا این مرحله من هنوز آشنایی خاصی با آلمان و شرایط آن نداشتم. ولی یکی از دوستان دانشجو در آلمان، پشنهاد این کشور را نیز به من داد. سپس با بررسی دانشگاه های آلمان و مکاتبه با اساتید این کشور متوجه شدم که سطح علمی این دانشگاه ها و نحوه رفتار و پاسخ اساتید آن بسیار مناسب است. از سوی دیگر، زبان انگلیسی نیز مورد قبول دانشگاه های این کشور بود و نیازی به دانستن زبان آلمانی نبود. سپس با توجه به پروژه ای که یکی از اساتید داشت، پیشنهاد جوین شدن به پروژه و قرارداد کاری به من داده شد. من به رشته های حوزه کاری و تحصیلی خودم فکر می کردم از جمله ,Public Health Healthcare Administration ،Health Policy که نهایتا از رشته پابلیک هلث پذیرش گرفتم.

رزومه شما شامل چه مواردی بود؟

یکی از موارد مهم رزومه من که استاد هم به آن اشاره کرد، معدل بود که نشان دهنده سخت کوشی دانشجوست. از سوی دیگر دانشگاه تهران و برخی اساتید آن، برای طرف آلمانی شناخته شده بود. نکته مهم دیگر مدرک زبان انگلیسی بود که من تافل با نمره 93 داشتم. معدل لیسانس 18.67 و ارشد 18.56 بود. ارشد را بصورت استریت (با قانون معدل ممتاز) و بدون کنکور آغاز کردم. همچنین من تجربه کار چندماهه در وزارت بهداشت و سابقه کار در شرکت تجهیزات پزشکی و کارآموزی داشتم. همچنین در تعدادی کارگاه مرتبط شرکت داشتم.

روند کلی اپلای برای آلمان به چه صورتی هست؟ به مانند کانادا و امریکا و.. باید با استاد مکاتبه کرد؟ یا منتظر پوزیشن بود؟

در امریکا، کانادا، استرالیا و نیوزلند، مکاتبه با استاد و روند کمیته و اخذ فاند وجود دارد. در آلمان، اساتید قدرت عمل بیشتری دارند و همچنین درگیر پروژه ها و موسسات تحقیقاتی مختلف هستند. در سفارت نیز، درصورت تایید استاد، نیازی به تحویل مدرک زبان انگلیسی وجود ندارد. بنابراین اخذ تایید استاد، مهمترین مرحله اخذ پذیرش از آلمان است. البته اینها محدود به دوره دکتری است. در مقاطع پایینتر در اکثر دوره ها نیاز به مدرک زبان آلمانی است.

در رابطه با قسمت دوم سوال نیز، شما باید هم جستجوی پوزیشن و هم مکاتبه با اساتید را جداگانه با هم جلو ببرید. پوزیشن ها بسیار رقابتی هستند و در بسیاری از آنها دانشجو از قبل انتخاب شده است و آگهی جنبه رعایت اصول آموزشی دانشگاه را دارد. البته پروسه اپلای پستی و بلندی زیاد و روندی فرسایشی دارد و نباید در این مسیر ناامید شد.

پذیرش در دانشگاه های این کشور، کمیته محور است یا استاد محور؟

در آمریکا، کانادا، استرالیا و نیوزلند، اول با استاد مکاتبه می شود سپس رزومه شما در کمیته برای پذیرش و تخصیص فاند بررسی می شود. ولی در آلمان نظر استاد شما کافی است و نیازی به کمیته و سایر موارد وجود ندارد.

آیا اخذ پذیرش از آلمان رقابتی و دشوارتر از سایر کشورهای مقصد تحصیلی است؟

نمی توان با اطمینان صحبت کرد. در هر صورت، پروسه اپلای در آلمان کوتاهتر از کشورهای دیگر است. چون نیازی به طی روند کمیته و فاند و … ندارد. ولی از سوی دیگر شاید تا حدی اپلای آلمان از سایر کشورها راحتتر باشد.

نحوه جستجوی اساتید و یا پوزیشن ها در دانشگاه های این کشور چگونه است؟

برای پوزیشن که یک سایت های مشخصی وجود دارد که فرصت های مربوط به دانشگاه های مختلف را آگهی می کنند. برای جستجوی اساتید، به سایت دانشگاه مورد نظرتان رجوع می کنید و سپس از لینک دانشکده مربوطه، اسامی اساتید را یافته و مکاتبه را آغاز می کنید. البته باید با اساتید زیادی مکاتبه کرد تا به نتیجه رسید.

زمان مناسب جهت اپلای برای آلمان چه فصلی است؟ آیا ددلاین مشخصی وجود دارد؟

به نظرم زمان خاصی وجود ندارد. البته اگر پروگرم در ماه خاصی شروع می شود باید پیش بینی زمان مورد نیاز برای اخذ ویزا و … را تا قبل از شروع پروگرم در نظر گرفت.

نحوه اخذ فاند و اسکولارشیپ در دانشگاه های آلمان چگونه است؟

در هنگام مکاتبه با استاد باید بحث فاند را مطرح کرد که ممکن است استاد از محل پروژه خاصی، فاند را برای شما اختصاص دهد. برنامه اسکولارشیپ DAAD آلمان روند متفاوتی را طی می کنند.

همانطور که شما نیز اشاره کردید، یکی از برنامه های معروف بورسیه آلمان، دآآد می باشد. توضیحی در رابطه با این برنامه میدهید؟

این برنامه، فاندهای مختلفی برای دوره های کوتاه مدت (چند ماهه) یا بلندمدت (چندساله) ارائه می دهد. ددلاین آن، پایان آگوست هر سال است. سپس برای مصاحبه در ایران به دفتر آن در تهران مراجعه می کنید. البته این برنامه بسیار رقابتی است. مقدار فاند نیز از حدود 800 تا 1200 یورو (بسته به ارشد یا دکتری) می باشد.

بیشتر افرادی که برای آلمان اقدام می کنند، از چه نوع فاندی استفاده می کنند؟ رنج حقوق قراردادهای کاری چقدر است؟

اکثرا بصورت سلف فاند می آیند. چون تحصیل در آلمان شهریه ندارد. و هر 6 ماه یکبار 300 یورو به دانشگاه پرداخت می شود که البته شامل هزینه استفاده از سیستم حمل و نقل عمومی در سرتاسر ایالت نیز می شود. باقی افراد که دارای فاند هستند اغلب بصورت قرارداد کاری هستند که یا پوزیشن بوده و یا از محل پروژه دانشگاهی هستند. بورسیه DAAD هم رقابتی بوده و نفرات معدودی از این روش توانسته اند بورسیه بگیرند. فاند DAAD در واقع کف حقوق دکتری (1200 یورو ماهانه) محسوب می شود. قراردادهای کاری که بصورت research assistant می باشد از گروه 13 است و دارای پوزیشن های با درصدهای متفاوتی است. حقوق 100 درصد قبل از مالیات، 3000 یورو می باشد که البته با کسر بیمه، مالیات، حدود 1800 یورو باقی می ماند. بسته به میزان کاهش درصد پوزیشن، حقوق هم کمتر می شود. مثلا برای 65%، بعد از کسر مالیات و بیمه و بازنشستگی، حدود 1500 یورو باقی می ماند. البته میزان مالیات هم برای مجردها بیشتر، و برای افراد متاهل و به ازای تعداد فرزند، از آن کاسته می شود. که این هم ناشی از سیاست های جمعیتی آلمان با توجه به جامعه پیر آن می باشد.

میزان فاند در رشته های فنی مهندسی با علوم پزشکی تفاوتی دارد؟

بنظرم نمی شود مقایسه کرد. چون تعداد دانشجوهای علوم پزشکی بسیار محدودترند و آماری در این زمینه ندارم. گرچه در رشته های مهندسی پوزیشن های با 100% هم با توجه به رزومه های خوب، نصیب فارغ التحصیلان ایران شده است.

به نظرتان رزومه مورد نیاز برای دانشگاه های آلمان باید چه حداقل هایی را شامل شود؟

تفاوتی که در ایران و آلمان وجود دارد، بحث تجربه است. در ایران بیشتر بحث پاس کردن دروس است و مطالعه و تجربه در آن کمتر است. ولی در اینجا نالج بیشتر است و دانشجویان سطح علمی و زبانی بالاتری دارند. در حالت کلی، معدل، سطح دانشگاه قبلی شما، سابقه کاری، توصیه نامه های اساتید معتبر، مدرک زبان، مقالات (به جز مقالات داخلی) جزو حداقل های آلمان است. البته شاید در دانشگاه های با رتبه ضعیفتر، بتوان با رزومه های پایینتر، پذیرش گرفت. این را هم در نظر بگیرید، گرچه دکتری به زبان انگلیسی است، ولی دوره های تکمیلی دیگری که برگزار می شود، نیاز به دانش زبان آلمانی دارد.

آیا بک گراند پژوهشی در ایران، دقیقا باید منطبق بر علایق پژوهشی سوپروایزر باشد؟

در واقعیت، خیر. برای مثال، تز ارشد من حاکمیت نظام سلامت بود. ولی بکگراند استاد من، بیشتر اپیدمیولوژی است و پروژه ایشان بررسی سلامت فیزیکی و روانی پناهنده ها و جنبه های اجتماعی و فرهنگی آن می باشد. چون با توجه موضوع پناهنده های سوری، موضوع بروزی در آلمان محسوب می شود. البته بحث تفاوت زمینه کاری قبلی شما با زمینه جدید، ترس ندارد و می توان با مطالعه روی مبحث جدید، این موضوع را مدیریت کرد.

مقالات علمی پژوهشی داخلی ارزشی هنگام اپلای دارند؟

شاید مقالات چاپ شده در دانشگاه های معتبر داخلی ارزش داشته باشند ولی در حالت کلی، مقالات انگلیسی و ISI مطرح هستند.

نام و رتبه دانشگاهی که در ایران تحصیل کرده ایم، چقدر در اخذ پذیرش تاثیر دارد؟

شاید دانشگاه های ضعیف خارجی، تفاوتی بین دانشگاه های داخلی قائل نشوند و مثلا بین دانشگاه تهران و آزاد اختلافی نبینند. ولی در دانشگاه های دیگر اینطور نیست. استاد بنده کاملا با دانشگاه علوم پزشکی تهران و سطح آن آشنایی داشت.

کورس های دانشگاه های آلمان در مقاطع تحصیلات تکمیلی بیشتر به زبان انگلیسی است یا آلمانی؟

در دکتری، کورس به آن معنا وجود ندارد و تحصیلات با کار روی تز شروع می شود. توضیح تکمیلی اینکه دکتری در اینجا دو حالت دارد: individual و program. در حالت اول شما یک پروژه را شروع و به پیش می برید و سوپروایزر به شما کمک می کند. در حالت دیگر که من در آن شرکت کرده ام، حالت پروگرم است که در آن، ماهانه کورس هایی تحت عنوان phd block برگزار شده و روی قسمت های مختلف پروژه و پیشرفت آن بحث و بررسی انجام می گیرد که البته این موارد اکثرا به زبان آلمانی است.

جایگاه رشته های حوزه بهداشت در جامعه و محیط آکادمیک این کشور چگونه است؟

تفاوت محیط آکادمیک و جامعه به مانند ایران نیست که افراد دانشگاهی جایگاه اجتماعی بالاتری نسبت به سایر افراد جامعه داشته باشند. از سوی دیگر عوام جامعه با سطوح مختلف دانشگاهی آشنایی ندارند. مثلا مردم با عنوان دانشجوی دکتری که در اینجا research assistant محسوب می شود، شاید زیاد آشنایی نداشته باشند. ولی در حالت کلی، علوم پزشکی در آلمان از علوم پیشرو است و پروژه های سطح بالایی در آن انجام می شود و بنابراین این علوم جایگاه خوبی در کشور را دارد.

در مقایسه با کشور توسعه یافته ای به نام آلمان، به نظرتان مشکلات اصلی حوزه بهداشت در ایران شامل چه مواردی است؟

به نظرم کشور توسعه یافته و در حال توسعه را نمی توان مقایسه کرد. یک مثال آن، عملکرد مناسب آلمان در مدیریت بیماری کرونا، و آمار این کشور در نسبت تلفات به کل مبتلایان است. دلیل آن میتینگ های علمی بسیار متعدد، فراهم کردن امکانات بهداشتی درمانی و برنامه ریزی های گسترده قبل از شروع بیماری در کشور بوده است.

در کدام یک از گرایش های بهداشت، در این کشور بیشتر کار می شود؟

به نظرم بیشتر Public health ،Global health و Epidemiology کار می شود.

تفاوتهای سطح تدریس و تحقیق و جو عمومی دانشگاه های آلمان چه تفاوتی با ایران دارد؟

میتینگ و نحوه برگزاری آن (سطح یکسان استاد و دانشجو، انتقاد پذیری، اشتراک گذاری گسترده تجربه و …) یکی از تفاوت های مهم است. البته شاید امکانات تفاوت چندانی نداشته باشد. مثلا وجود آفیس، رایانه و منابع تحقیق و … . اما تفاوت دیگر سمینارهای مرتب هفتگی و دعوت از اساتید از دانشگاه های مختلف و بحث و گفتگو درباره موضوعات روز می باشد.

آلمان، چه بازار کاری را برای فارغ التحصیلان بهداشت فراهم کرده است؟

(از نظر تعداد فرصت های شغلی و حقوق و ….) اینجا باید تمایز قائل شد. فارغ التحصیلان HSE، بهداشت حرفه ای و محیط بازار کالی عالی و درآمد خوبی دارند، چون آلمان یک کشور صنعتی با صنایع زیاد است. فارغ التحصیلان Public health هم در محیط های آکادمیک و تحقیقاتی و شاید بیمارستانی مشغول به کار شوند. نکته مهم این است که برای کار در آلمان باید مدرک زبان آلمانی داشته باشید و زبان انگلیسی کافی نیست.

نحوه اخذ ویزای تحصیلی آلمان بصورت کلی چگونه است؟

در مقاطع لیسانس و ارشد باید از ماهها قبل وقت سفارت گرفت و تا آن زمان، باید مدارک زبان و … را آماده کرد. ولی در مقطع دکتری و پستداک می توان وقت اضطراری گرفت بدین صورت که پس از تایید استاد می توان این وقت را گرفت و سپس با ترجمه آلمانی مدارک برای اخذ ویزا اقدام کرد که زمان دریافت آن متفاوت است و ممکن است از یک یا چندماه طول کشیده و یا حتی ریجکت گردد.

بحث ارائه تمکن مالی در رابطه با دانشجویان فول فاند این کشور وجود دارد؟

اگر شما مدرکی دال بر دریافت حقوق از دانشگاه دارید، نیازی به تمکن نیست. توضیح تکمیلی اینکه، مدارک کلی مورد نیاز برای سفارت شامل موارد زیر است:

• نامه تایید استاد مبنی بر سوپروایز شما، که بسته به زبان تز، نیاز به ارائه مدرک زبان است که البته آن هم با تایید استاد، معاف می شود.
• مدرک بعدی، hosting agreement می باشد که دانشگاه ارائه داده و در آن اظهار می کند که دانشجو می تواند از تاریخ مشخص تا تاریخ دیگری در آلمان حضور داشته باشد.
• مدرک بعدی درفت قرارداد کاری است که نشاندهنده میزان فاند شماست.

با ارائه این مدارک نیازی به ارائه تمکن نیست و صرفا مبلغ ناچیزی کمتر از 100 یورو برای درخواست ویزا باید پرداخت گردد.

وضعیت اقامت پس از تحصیل در این کشور به چه نحوی است؟

قبلا ویزای تحصیلی سه یا چهار ساله بوده است. الان با توجه به عدم اعتماد دولت آلمان نسبت به ادامه تحصیل واقعی دانشجویان در این کشور، ویزا به صورت یک ساله صادر شده و با تایید استاد مبنی بر پیشرفت شما، ویزا تمدید می شود. این ویزا تا حدود 4 سال قابل تمدید است.

اگر حقوق شما از عدد معینی بیشتر باشد، می توانید بلوکارت دریافت کنید و با اخذ مدرک آلمانی نسبت به دریافت شهروندی اقدام کنید. در غیر این صورت هم پس از پایان تحصیل و یافتن شغل، ویزا قابلیت اکستند دارد.

بحث اورکوالیفای شدن با مدرک دکترا در آلمان چقدر جدی است؟

این بحث در همه کشورها وجود دارد. فرصت های شغلی با دکتری کمتر و محدود به محیط دانشگاهی خواهد بود. بنابراین برخی افراد اقدام به تحصیل در ارشد مجدد می کنند.

گفته می شود افزایش مهاجرت پناهندگان از خاورمیانه، باعث تغییر منفی دیدگاه مردم و جامعه کشورهای اروپایی به اتباع خارجی شده است؟ این مورد تا چه حد در آلمان صدق می کند؟

در شرق آلمان، تعداد پناهنده ها کمتر بوده و مردم تفکرات بسته تری دارند و ممکن است ضد مهاجر هم باشند. ولی در ایالتی که من هستم، مهاجر زیاد است به طوری که من در ایتدای ورود شوکه شدم. بنابراین در اینجا تفکرات منفی وجود ندارد. در حالت کلی شاید اینطور هم نباشد که اصلا نگاه منفی نباشد مانند نگاه ما به مهاجران افغان در ایران. البته قسمتی از این ماجرا شاید به دلیل عملکرد منفی مهاجران در آلمان بوده باشد. ولی در هر صورت وقتی شما برای تحصیل دکتری وارد می شوید و برای آنها کار می کنید، نگاه مثبتی به شما وجود دارد. همچنین در حالت کلی اگر قوانین این کشور را بخوبی رعایت کنید به دیده منفی به شما نگریسته نمی شود.

نظرتان در رابطه با ادامه تحصیل و زندگی در خارج از ایران چیست؟

در مقطع ارشد، فشار بر دانشجو بیشتر است. چون زبان آلمانی است و پروژه ها سنگین است. در دکتری هم باید علاقه به تحصیل وجود داشته باشد تا انتظارات را برآورده کنید چون شما به عنوان کارمند دانشگاه از آن حقوق می گیرید. در هر صورت فشار در ابتدا زیاد است جون به تازگی از کشورتان مهاجرت کرده اید و انواع مشکلات از جمله دوری از خانواده، بحث مکان زندگی، زبان و … بر سختی های تحصیل (مطالعه، دیسکاشن، میتینگ و …) می افزاید که باید با مدیریت درست بر آنها فائق آیید.

از طرف دیگر شما نماینده ایران در آن کشور هم هستید که می توانید با کار کردن درست تصویر مناسبی از کشور ارائه دهید. برای نمونه در یکی از مکاتبه هایی که با استادی از دانشگاه آلبرتا کانادا داشتم، اظهار داشتند که رزومه خوبی دارم ولی ایشان دانشجوهایی از ایران داشته اند که عملکرد مناسبی نداشته اند و بنابراین تجربه خوبی از همکاری با ایرانیها نداشته اند. پس عملکرد نامناسب ما آینده خود و سایر هموطنان را نیز تحت تاثیر قرار می دهد.

خروج از ایران با هدف تجربه مکان جدید و تحصیل خوب است. البته باید قبل از انتخاب کشور و شهر، باید اطلاعات کاملی از آنجا از جمله آب و هوا، امکانات و شرایط داشته باشید. و همچنین تمام نکات مثبت و منفی را ارزیابی کنید تا پس از ورود دچار سرخوردگی، افسردگی و سایر مشکلات نشوید. از سوی دیگر آمادگی تجربه مسائل و سختیهای تحصیل را هم داشته باشید. بدانید که اپلای و ویزا تازه ابتدای کار است نه انتها. پس با یک هدف مشخص، دید باز و روشن و در نظر گرفتن همه جنبه ها و اطلاعات کافی مهاجرت کنید.

دیدگاه شما قبل از خروج از کشور با الان چه تفاوتی کرده است؟

تفاوتی نکرده است. چون من قبل از خروج از ایران، تمام مسائل و نکات مثبت و منفی را ارزیابی کرده بودم. شاید تا حدی منفی تر هم به این موضوع نگاه کرده بودم.

در انتها چه توصیه هایی برای ما دارید؟

برای شروع دکترا باید علاقه اراده پشتکار داشته باشید و همه اطلاعات لازم را کسب کنید و با یک نکته و مسئله منفی جا نزنید و متوجه باشید که در پروسه اپلای با داوطلبانی از کل جهان رقابت می کنید و این دشوار است. روند فرسایشی است و ممکن است فکر کنید استاد کاملا اوکی داده است ولی برعکس بوده است. البته در مقابل هم ممکن است که یک استاد کاملا شناخته شده و سرشناس به شما تاییدیه بدهد. در کل شاید حداقل 6 ماه درگیر اپلای باشید. در هر صورت هدفتان را فراموش نکنید و درگیر مسائل حاشیه ای نشوید.

اگر چیزی را نمیدانید بگویید نمیدانم. ندانستن عیب نیست. همچنین اگر جواب و یا روش چیزی را خودتان می توانید پیدا کنید، نپرسید. در این صورت قدرت طراحی و پیشبرد مطالعه تان را افزایش میدهید و خودتان را بروز نگه می دارید.

کم کاری نکنید بطوریکه فارغ التحصیل دکتری باشید بدون اینکه مقاله ای منتشر کرده باشید. حداقل در دانشگاه ما اینطور است که باید 4 مقاله چاپ کرده باشید.

بسیار متشکر از فرصتی که در اختیار ما و مخاطبانمان قرار دادید

با آرزوی توفیق روزافزون

 

حتما بخوانید:

⇐ مصاحبه با دکتر شمسی شکاری سلیمانلو (دکترای بهداشت حرفه ای)

⇐ مصاحبه با خانم مهندس فریبا گوهری از دانشگاه تورنتو کانادا

⇐ مصاحبه با اساتید مهندسی بهداشت حرفه ای