مدیریت کیفیت جامع TQM و ارگونومی

مدیریت کیفیت جامع TQM و ارگونومی

محققان: مهندس سعید علی نیا و محمد طاهر چاوشی ثانی

فرمت: Pdf   تعداد صفحات: 8

چکیده :

TQM تاثیر سینرژیک در تامین اهداف سازمان دارد و مبتنی بر سه اصل «مشارکت فراگير، بهبود فرایند و تمرکز روی مشتری داخلی و خارجی» می باشد. به منظور اجرای موفق TQM در یک سازمان می بایست در ابتدا بستر پذیرش آن را آماده ساخت. نگارندگان این مقاله معتقدند یکی از بهترین عواملی که می تواند در این مورد نقش بسزایی ایفا نماید، ارگونومی می باشد.

کلمات کلیدی: TQM، ارگونومی، میکروارگونومی، ماکروارگونومی، ارگونومی مشارکتی، انتقال تکنولوژی، سمینار کارگاهی آینده

مقدمه:

«دمینگ ,کرازبی و و ژوران» از پیشگامان نهضت مدیریت کیفیت فراگیر Total Quality Management TQM می باشند. نکته قابل ذکر در سیستم TQM، نوع نگرش آن به نیروی کار است. این سیستم آمیزه ای از خود کنترلی و اختیار با آرمان نهایی رضایت مشتری است که در نهایت موجب می شود سازمان در یک جهت مشترک همسو شوند. TQM یک رویکرد برای توسعه مداوم کیفیت کالا و خدمات ارایه شده از طریق مشارکت تمام سطوح و وظایف سازمانی می باشد.

TQM در اجرا نیاز به یک بستر مناسبی از فرهنگ سازمانی دارد که عوامل متعدد اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و … نیز در آن دخیل هستند. از آنجایی که مدیران ارشد ، طراحان سازمان ها هستند لذا نقش آنان در تغییر و ایجاد فرهنگ سازمانی، نقش برجسته ای است. یکی از عوامل بسیار مهمی که می تواند نقش مؤثری در پذیرش و اجرای TQM داشته باشد، ارگونومی است. در کشورهای توسعه یافته به فاکتورهای ارگونومی (در سطح میکرو و ماکرو) که روی سلامت کارکنان و سازمان اثر می گذارند توجه بسیار می شود. ضمنا جنبه های فصل مشترک انسان – ماشین و انسان – سازمان ارگونومی بطور مستقیم و صریح در قلمرو TQM قابل استفاده است.

اهداف :

با توجه به اینکه در دهه های گذشته نقش حیاتی ارگونومی در بهبود کیفیت، بهره وری، ایمنی و بهداشت، بهبود کیفیت زندگی کاری و … اثبات گشته. این مقاله قصد دارد تا بیان نماید ارگونومی و رویکردهای آن می تواند یکی از بسترهای مناسب برای اجرا موفق TQM در سازمان ها باشد.

بحث:

ارگونومی از دهه ۱۹۵۰ آغاز شد و امروزه با عنوان مهندسی فاکتورهای انسانی مطرح می شود. ارگونومی یک فعالیت چند منظوره می باشد که ویژگی انسانی و ملاحظات مربوط به طراحی مشاغل و تجهیزات را بیان می دارد. همچنین ارگونومی یا فاکتورهای انسانی در ارتباط با توسعه بهره وری، ایمنی، بهداشت، آسایش مردم، تاثیر متقابل بین انسان و تکنولوژی را که از آن استفاده می کند و محیطی را که باید هر دو در آن کار کنند، می باشد. ارگونومی به دو شاخه تقسیم می شود:

• ارگونومی Microergonomics که بر روی سیستم انسان – ماشین تمرکز دارد و شامل : مطالعه انجام کار، فیزیولوژی کار، دریافت بینایی، فرآیند کسب اطلاعات، مهارتهای روانی و … غیره می باشد
• ارگونومی کلان Macroergonomics که بر روی سیستم انسان – تکنولوژی و سازمان تمرکز دارد و شامل: مطالعه ساختار گروه های اپراتورها و عملکرد آنها، طراحی سازمان و کار، سیستم های کنترل و مدیریتی، ویژگی های اجتماعی – روانی استفاده کننده نهایی از یک خدمت یا کالا و … می باشد. خلاصه اینکه ارگونومی عبارت از کشف و به کارگیری اطلاعات در خصوص رفتار انسانی ، توانایی ها و محدودیت ها می باشد.

TQM عبارت است از اقدام هوشمندانه, آرام و مستمر که تاثیر سینرژیک در تامین اهداف سازمان داشته, موجب پیدایش خود کنترلی در سازمان شده و در نهایت به رضایت مشتری (داخلی و خارجی) ، افزایش کار آیی و ارتقای سطح در بازار ختم می گردد. بطور کلی TQM یک روش برنامه ریزی است که به برنامه ریزی هوشین نیز معروف بوده و سازمان را در یک جهت مشترک همسو می کند و بر زمینه هایی که به ارتقای قابل توجه نیاز دارند متمرکز می شود.

مدیریت کیفیت فراگیر مبتنی بر سه اصل اساسی مشارکت، بهبود فرایند و تمرکز روی مشتری داخلی و خارجی بوده و عوامل پشتیبانی کننده آن عبارتند از: «رهبری، تحصیلات و آموزش، ارتباطات، اندازه گیری و ارزشیابی» می باشد.

موانع موجود در اجرای TQM عبارتند از: ناتوانی در شناخت و درک TQM به عنوان یک دگرگونی فرهنگی، ناتوانی مدیریت ارشد سازمان در داشتن یک دید بلند مدت، ترس مدیریت ارشد برای از دست دادن کنترل، نگرانی مدیریت ارشد در مورد کارآیی متدولوژی TQM، نبود ایمان به تاثیرات فرآیند کار تیمی و مشارکت از عوامل مهمی هستند که رویکرد مدیریت کیفیت فراگیر را حمایت می کند. بدیهی است به منظور اجرای TQM در یک سازمان می بایست ابتدا بستر فعالیت آنرا آماده ساخت و موانع موجود را حذف نمود.

در سازمانی که بطور سنتی اداره می گردد و آرام آرام پیش می رود پیاده کردن TQM و یا کلا هر نوع انتقال تکنولوژی نتیجه ای جز ایجاد استرس در سازمان و ظهور مجدد توقعات ارضا نشده کارکنان نخواهد داشت . در چنین حالتی رضایت موانع موجود در اجرای TQM and ISO 14000, Arora K . C , 1998 ) TQM)

• ناتوانی در شناخت و درک TQM
• ناتوانی مدیریت ارشد برای دید بلندمدت
• ترس مدیریت درباره از دست رفتن کنترل
• نگرانی مدیریت از کارآیی TQM
• نبود ایمان به تاثیرات فرآیند

کارکنان به دست نخواهد آمد و در پی آن نیز رضایت مشتری حاصل نمی گردد. در حال حاضر شاهد آن هستیم که TQM به صورت یک کالای لوکس با نما و بسته بندی زیبا و تبلیغات زیاد وارد سازمان های ما که سیستم های پیچیده سنتی هستند و شاید بتوان گفت قابلیت انعطاف پذیری و دگرگونی خود را از دست داده اند، می شود. بدون آنکه قبلا فکر شده باشد که آیا بستر پذیرش و اجرای آن آماده می باشد؟ آیا به (QWL) که یک عنصر اساسی از دیدگاه TQM بوده و یک شاخص معتبرتر از GNP است توجه داشته ایم و اینکه چطور می خواهیم آنرا برای کارکنان سازمان خود تامین نمائیم. TQM از دیدگاه ژاپنی با TQM از آمریکایی و اروپایی مقداری تفاوت دارند که عمدتا این تفاوت از فرهنگ آنان ناشی می شود.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ ارتباط بین مدیریت کیفیت جامع و ایمنی

⇐ استانداردها و سیستم های مدیریت کیفیت

⇐ آشنایی با الزامات سیستم مدیریت یکپارچه (IMS)