مدیریت ریسک در سیستم راه آهن شهری (مترو)
مدیریت ریسک در سیستم راه آهن شهری (مترو)
مدیریت ریسک در سیستم راه آهن شهری (مترو)
فرمت: Word تعداد صفحات: 21
مقدمه
در هر جامعه ای اعم از کوچک یا بزرگ، پیشرفته یا در حال توسعه، انجام هرگونه اقدام و عملی همراه با ریسک است؛ به عبارت دیگر انجام هیچ کاری بدون ریسک نمی باشد.
بطور کلی ریسک حاصل عدم اطمینان یا عدم قطعیت در هر عملی است. مخاطرات و عدم قطعیت از عوامل اصلی ایجاد ریسک هستند. بدیهی است عدم قطعیت در انجام پروژه های بزرگ و فعالیت گسترده مانند ساخت خطوط ریلی و مترو در هر جامعه ای بیشتر می باشد. در پروژه های عمرانی مانند: تونل ها، احداث ایستگاه ها، خطوط ریلی شهری و بین شهری، مجتمع های مسکونی و تجاری در قلب این خطوط، موضوع ریسک جدی است و لازم است مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد.
ریسک بیان کننده احتمال از دست دادن یا بدست آوردن صرفه اقتصادی، وقوع خطر فیزیکی، خسارت یا تعلل در انجام کاری به عنوان نتیجه منطقی عدم قطعیت مرتبط با یکسری اعمال خاص است. بطور مثال پروژه های ساخت و ساز خطوط حمل و نقل ریلی بویژه مترو در دستیابی به اهداف زمانی، هزینه ای و کیفی مورد نظر با مشکلات و شکست ها و ریسک های خاص خود مواجه بوده اند. سیستم حمل و نقل شهری (که شبکه حمل و نقل ریلی به عنوان زیرشاخه ای از آن محسوب می گردد)، از اجزای مختلف تشکیل شده است که یک جزء آن می تواند بر دیگر اجزا و انسان ها تاثیرگذار باشد. تمام این اجزا دارای ریسک هستند که بعضی از این ریسک ها مستقل و برخی دیگر وابسته اند. مدیریت حمل و نقل شهری، مدیریتی است که تکنیک اجزای ریسک های مربوطه را بشناسد و آنها را مدیریت نماید.
بنابراین شناخت انواع ریسک، کسب اطلاعات درمورد آنها، ارزیابی اطلاعات در خصوص دست یافتن به پیامدهای آنها، تصمیم سازی و تصمیم گیری در واقع همان مدیریت ریسک است.
کلیات
بحران های ناشی از بلایای طبیعی، حوادث غیر مترقبه و صنعتی در حال افزایش می باشند و شکل آنها روز به روز تغییر می کند. سیستم های حمل و نقل ریلی درون شهری (مترو) بدلیل شرایط خاصی که دارند همواره تحت تاثیر منابع جدید، در معرض ریسک قرار خواهند داشت.
موارد و مثال های زیر نشانگر وجود عوامل جدید تهدیدکننده و خطرزا برای جوامع انسانی در سیستم های حمل و نقل ریلی می باشند:
- پیدایش سلاح های جدید بیولوژیکی، هسته ای و میکروبی بر ضد جوامع انسانی، حتی در زمان صلح نیز جوامع انسانی را تهدید می کند. حملات تروریستی بیولوژیکی در سیستم های راه آهن شهری، با توجه به انبوه مسافران، باعث مرگ و میر هزاران انسان بی گناه می گردد؛ نظیر حمله تروریستی به متروی توکیو با گاز اعصاب.
- بروز فاجعه هایی با تبعات چند جانبه – مانند بلایای طبیعی- منجر به وقوع بحران های ثانویه در سیستم های مترو می گردد. زلزله، ترکیدن لوله های گاز و آتش سوزی و ورود گازهای و پسماندهای خطرناک فاضلاب به داخل تونل های مترو، نشت قنات ها و بروز سیلاب های حجیم و خارج شدن حالت طبیعی مسیر ریلی (اعوجاج) و از خط خارج شدن قطارها، نمونه هایی از این موارد هستند.
- پیچیدگی، تنوع و وابستگی سیستم های شهری سبب ایجاد مسایل جدید در کنترل و مدیریت بحران شهری و حتی ملی می شود. غفلت در تعمیر و نگهداری شبکه های آب، برق، گاز یا تلفن و در مجموع قطع یا وارد آمدن خسارت به یک شبکه خدمات شهری، ممکن است سبب قطع و یا خسارت دیدن سایر خدمات شهری گردد. برای مثال قطع برق سال ۹۸ شهر مونترال کانادا منجر به قطع برق مترو گردید.
- افزایش حوادث ناشی از سهل انگاری مسافرین در سیستم های حمل و نقل ریلی می تواند بنابه دلایلی نظیر: عدم آگاهی مسافرین از تجهیزات مترو، عدم رعایت نکات ایمنی توسط مسافرین، تعجیل مسافران در سوار شدن به قطار یا نیت خرابکارانه مسافر رخ دهد. همه اینها می تواند باعث بروز حادثه هایی نظیر گیر کردن دست لای درب قطار، سقوط از پله برقی، ورود به حریم ریلی، خودکشی، اعمال خرابکارانه، نزاع و اغتشاش، گروگانگیری، سرقت و… گردد که هر کدام زمینه ساز بروز بحران و مختل شدن سیستم مترو هستند.
- وقوع حوادث ناشی از سهل انگاری کارکنان در سیستم های حمل و نقل ریلی ناشی از دلایلی مانند یکنواختی و خستگی ناشی از کار، عدم توجه به کنترل و هدایت مسافرین، عدم توجه به مسایل ایمنی و یا نبود آموزش کافی و تخصصی در پست کاری محول شده می باشد. چنین مواردی می تواند باعث بروز حوادثی مانند برخورد قطارها با یکدیگر، از خط خارج شدن قطار، عدم توجه به چراغ های سیگنال و له کردن سوزن های مسیر و بروز حریق بر اثر استفاده نادرست از تجهیزات شوند.
- بروز حوادث ناشی از نقص تجهیزات در سیستم های حمل و نقل باعث بحران می گردند. بطور مثال کامل نبودن سیستم حفاظت اتوماتیک قطار باعث برخورد قطارها با یکدیگر می شود؛ و یا نقص فنی تجهیزات قطار باعث توقف قطار و مسدود شدن مسیر می شود.
خطرات جدید و متغیر تهدید کننده سیستم حمل و نقل ریلی شهری، مدیریت نوین شرایط اضطراری و بحران را ضروری می سازد. این مدیریت نوین باید شامل روش های مناسب و ابزار جدید برای شناخت، قبول، کاهش و مقابله با این خطرات باشد. با مدیریت ریسک در صنایع ریلی درون شهری می توان توانایی کمک به جوامع انسانی و قدرت کنترل حوادث ایجاد شده در مترو که زمینه ساز بحران های منطقه ای و شهری هستند را افزایش داد.
ریسک و تعاریف مرتبط با آن
- ریسک: احتمال وقوع حادثه ای که اثراتی بر محیط خواهد داشت. ریسک بر حسب پیامدها (نتایج) و احتمالات اندازه گیری می شود. فرمول آن عبارت است از:
- مخاطره: هر ماده، پدیده یا شرایطی بالقوه که بتواند به مردم، اموال، سیستم های خدماتی یا محیط آسیب وارد کند.
- آسیب پذیری: مجموع ویژگی های هر جامعه که باعث می شود وقوع یک مخاطره اولا دارای پیامد (اثرات نامطلوب پس از وقوع یک مخاطره در جامعه) بوده و ثانیا این پیامد شدید باشد.
- آمادگی مقابله: مجموع قابلیت یک سازمان یا جامعه برای واکنش سریع و مناسب در برابر بروز یک مخاطره و پیامدهای آن است. این متغیر کارآمدی، بهره وری، ظرفیت و توانایی را در جهت مقابله با بحران در یک سیستم یا سازمان می سنجد.
- مقبولیت ریسک: یک تصمیم گیری آگاهانه برای قبول احتمالی پیامدهای یک ریسک معین است.
- تجزیه و تحلیل ریسک: استفاده نظام مند از اطلاعات موجود جهت تعیین اینکه حوادث مشخص هرچند وقت یکبار ممکن است روی دهند و شدت پیامدهای احتمالی آنها چقدر است.
- ارزیابی ریسک: فرآیندی است که برای تعیین اولویت های مدیریت ریسک و مقایسه سطح ریسک در مقابل استانداردهای از پیش تعیین شده یا سایر معیارها بکار گرفته می شود.
- اطلاع رسانی ریسک: فرآیندی است متقابل برای تبادل اطلاعات و نظرات میان افراد، گروه ها و موسسات شامل تبادل پیام ها درباره طبیعت، فرم، شدت و مقبولیت ریسک یعنی از یک طرف به مردم از مقدار ریسک موجود در جامعه و پیامدها و نحوه مقابله با آن اطلاع داده می شود و از سوی دیگر به نیازها، مسایل و مشکلات آنها رسیدگی می شود. در نهایت این اطلاعات در تجزیه و تحلیل و برآورد ریسک مورد استفاده قرار می گیرد.
- شناسایی ریسک: فرآیندی مهم برای تعیین اینکه چه حادثه ای می تواند روی دهد، چرا و چگونه.
- مدیریت ریسک: فرایند بررسی عوامل اجتماعی، اقتصادی و سیاسی موثر در تجزیه و تحلیل ریسک، تعیین میزان مقبولیت شهروندان از خساراتی که می تواند منتج از یک حادثه باشد؛ و تعیین اقداماتی که لازم است برای به حداقل رساندن خسارات و اختلالات احتمالی انجام شود.
- کاهش ریسک: کاربرد فنون مناسب و اصول مدیریت بمنظور کاهش احتمال وقوع یک حادثه یا پیامدهای آن و یا هر دوی آنها.
ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.
ورود یا ثبـــت نــــام + فعال کردن اکانت VIP
مزایای اشتراک ویژه : دسترسی به آرشیو هزاران مقالات تخصصی، درخواست مقالات فارسی و انگلیسی، مشاوره رایگان، تخفیف ویژه محصولات سایت و ...
حتما بخوانید:
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.