عوامل ساختاری مؤثر در تشکیل تیم های پاسخ پزشکی در بلایا

عوامل ساختاری مؤثر در تشکیل تیم های پاسخ پزشکی در بلایا

فرمت: Word   تعداد صفحات: 16

مقدمه: شاخص‎ مهم در افزایش شانس بقای بیماران و آسیب ‎دیدگان در اولین لحظات پس از وقوع حوادث و بلایا دسترسی سریع این افراد به خدمات پزشکی مناسب می‌باشد. تشکیل تیم‎ های پاسخ پزشکی در حوادث و بلایا[1] یکی از راهکارهای افزایش ظرفیت و توانمندی[2] در زمینه پاسخ پزشکی در حوادث و بلایا[3] می ‎باشد. این مطالعه با هدف بررسی عناصر تشکیل دهنده ‎ی ساختار تیم ‎های پاسخ پزشکی در بلایا انجام شد.

روش کار: در این مطالعه از روش مطالعه مروری تطبیقی[4] استفاده شد. برای این منظور مقالات، کتب، گزارش‎ های رسمی و اطلاعات سایت‎ های موجود در رابطه با الگوی تیم ‎های پاسخ پزشکی در بلایا مورد بررسی و تحلیل قرار گرفتند. جهت دستیابی به مقالات علمی، جستجوی وسیع در چند مرحله با استفاده از کلید واژه ‎های متعدد در پایگاه ‎های داده Scopus, ProQuest, PubMed, Science Direct & Google Scholar انجام شد. پس از دسترسی به منابع و مستندات فرایند تحلیل و مقایسه الگوها انجام گردید.

یافته ‎ها: پس از جستجو در پایگاه ‎های داده و سایت‎ های مرتبط، الگوی تیم‎ های پاسخ پزشکی در حوادث و بلایای کشورهای ایالات متحده، استرالیا، ژاپن، ترکیه، نیوزیلند و کانادا به همراه الگوی تیم‎ های پزشکی اضطراری سازمان بهداشت جهانی  (WHO) توسط تیم پژوهش در فرایند مطالعه وارد شده، مورد تجزیه، تحلیل و مقایسه قرار گرفتند. در بررسی ساختار و ظرفیت الگوهای موجود دو حیطه‎ ی “سازماندهی و مدیریت” و “ایجاد ظرفیت و توانمندی[5]” با زیر طبقات متعدد استخراج گردیدند.

نتیجه گیری:

این مطالعه نشان داد که الگو و ساختار تیم ‎های پاسخ پزشکی در بلایا با عناصری مانند ساختار سامانه مدیریت بلایا، ارزیابی خطر، اثرات مخاطرات و نیازهای پزشکی منطقه متأثر، توزیع جمعیت، سطح فعالیت تیم ‎ها، و مرحله زمانی حضور تیم‎ ها پس از وقوع حادثه ارتباط مستقیم داشته و هر سازمان/کشوری جهت طراحی تیم ‎های پاسخ پزشکی در بلایا باید عناصر فوق را مد نظر داشته باشد.

واژه ‎های کلیدی: تیم‎ های پاسخ پزشکی، حوادث و بلایا، سازماندهی و مدیریت، ظرفیت و توانمندی، مطالعه تطبیقی

مقدمه

سنگ بنای بخش سلامت، مردم جامعه می‎ باشند از اینرو مردم مهمترین عنصر در فرایند مدیریت خطر بلایا بوده(1)، راهبردهای کاهش خطر بلایا و بخش سلامت بطور عمیقی با یکدیگر مرتبط می ‎باشند(2). از سویی دیگر تأثیر منفی عوارض بلایا در روند کمی و کیفی ارائه خدمات سلامت باعث شده موضوع سلامت به عنوان اولین اولویت در برنامه‎ ریزی مدیریت خطر بلایا قرار گیرد(3). دسترسی به خدمات مراقبت سلامت یکی از شاخص ‎های ویژه برای افزایش بقای بیماران و آسیب ‎دیدگان[6] در اولین لحظات پس از وقوع بلایا می‌باشد(4). به طور سنتی، نقش عمده سیستم سلامت در چرخه مدیریت خطر بلایا[7]، پاسخ به اثرات سلامت بلایا در نظر گرفته شده است که این امر در کاهش مرگ و میر، بیماری و آسیب‎ ها در دوران پس از بلایا بسیار حیاتی است. با این حال، راهبرد‎های چند جانبه کاهش خطر بلایا، سیستم سلامت را قادر می‎ 2سازد تا نقشی جامع و پیش فعالانه‎ برای کسب تاب ‎آوری[8] بیشتر در مواجهه با بلایا داشته باشد(5). در دو سند بین المللی هیوگو و سندای، “افزایش میزان آمادگی جهت ارائه پاسخ مؤثر به اثرات بلایا در تمامی سطوح محلی، منطقه‎ ای و ملی” به عنوان یکی از اولویت‎ های اساسی مطرح گردیده که تأکید بر تأمین خدمات سلامتی مؤثر پس از وقوع بلایا دارد(6). از طرفی در چارچوب سندای، از سیستم سلامت به عنوان یک مؤلفه کلیدی برای تقویت فعالیت ‎های کاهش خطر بلایا نام برده شده است(7).

وقوع یک بلیه‎ ی ناگهانی[9] ممکن است به دلیل افزایش ناگهانی نیازهای پیچیده در زمینه سلامت و از دست رفتن ظرفیت‎ های موجود در اثر تخریب زیرساخت ‎ها موجب عدم تعادل بین افزایش نیازهای پزشکی و افزایش ظرفیت در یک بازه زمانی کوتاه بشود(8). این عدم تعادل می ‎تواند ثبات موجود در ارائه خدمات سلامت را از بین برده، باعث بروز بحران[10] در فرایند ارائه پاسخ پزشکی گردد(9, 10). با استناد به نتایج مطالعات و درس آموخته ‎ها، تقویت ظرفیت پاسخ در سطح محلی، برنامه‎ ریزی جهت آمادگی، تمرین و یادگیری از اشتباهات، باعث افزایش تاب‎ آوری و اطمینان از پاسخ بهتر می ‎شود(11).

در اغلب کشورها، سیستم ملی پزشکی در بلایا  به عنوان یکی از اجزای سیستم ملی مدیریت خطر بلایا با تأمین و ارائه خدمات پزشکی نقش مهمی در حفظ جان انسان ‎ها، کاهش بیماریها و آسیب‎ ها ایفا می‎ کند(12). یکی از زیر مجموعه ‎های این سیستم، تیم‎ های کمک ‎رسان پزشکی در بلایا[11] می ‎باشد که در سطوح محلی، منطقه ‎ای و ملی تشکیل می‎ شوند(13). مراقبت مبتنی بر تیم بخش مهمی از پاسخ پزشکی در بلایا می ‎باشد. این تیم‎ ها بر اساس سیاست کشورها و با توجه به اهداف و تخصص افراد دارای ساختارهای متفاوت می ‎با‎شند. معمولاً  اولین پاسخگویان[12] در بلایا کارکنان سیستم فوریت‎ های پزشکی[13] محلی، منطقه ‎ای یا تیم ‎های کمک‎  رسان پزشکی محلی[14] می‎ باشند(14). بیشتر کشورها و سازمان‎ های جهانی با در نظر گرفتن عناصر مختلفی مانند ساختار سیستم مدیریت خطر بلایا، نتایج ارزیابی خطر، اثرات مخاطرات و نیازهای پزشکی منطقه متأثر، سطح فعالیت تیم ‎ها، و مرحله زمانی حضور تیم ‎ها پس از وقوع حادثه، ویژگی‎ های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، و پراکندگی جمعیت اقدام به تشکیل تیم‎ های پاسخ پزشکی در حوادث و بلایا نموده ‎اند(15).

پیتر آیتکین[15] در سال 2005 مطالعه ‎ای مروری با عنوان تیم‎ های کمک ‎رسان پزشکی در بلایا انجام داده که در آن ساختارهای تعدادی از تیم‎ های کمک ‎رسان پزشکی در بلایا را مورد بررسی قرار داده است(16). همچنین آکیرا فوس[16] نیز در مطالعه ‎ای تیم‎ های کمک‎ رسان پزشکی در بلایای کشور ژاپن و ایالات متحده را مقایسه نموده و دلایل تفاوت ساختاری این دو تیم را بیان کرده است(17). مطالعه حاضر در راستای اجرای پژوهشی جامع‎ جهت ارائه مدل ملی تیم‎ های پاسخ پزشکی در حوادث و بلایا انجام شد. با توجه به لزوم آگاهی از تجارب بین ‎المللی در رابطه با تیم‎ های پاسخ پزشکی، این مطالعه با هدف بررسی عناصر تشکیل دهنده‎ ی ساختار تیم‎ های پاسخ پزشکی در حوادث و بلایای کشورهای مختلف انجام شد تا پس از شناسایی عناصر و ابعاد مد نظر کشورها/ سازمان‎ ها در تشکیل تیم‎ ها، از تجارب آنان‎ در فرایند انجام پژوهش فوق استفاده شود.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ استانداردهای اعتباربخشی مدیریت خطر حوادث و بلایا

⇐ دسته بندی معتبر حوادث و بلایا و معرفی سایت معتبر بروز

⇐ واژه شناسی مدیریت خطر حوادث و بلایا

⇐ ساختارهای مدیریت و کاهش خطر بلایا در ایران