طراحی نرم افزار HSEE و نقش آن در ادغام سیستم های بهداشت، ایمنی و محیط زیست و ارگونومی

فرمت: PDF تعداد صفحات: 10

تنظیم: محمد علی آزاده

چکیده: امروزه بسیاری از سازمانها به نقش سیستم در هدایت و هماهنگ سازی فعالیت ها در جهت اهداف سازمان پی برده اند. از طرف دیگر در هر سیستمی (سیستم های ایمنی، بهداشت، کیفیت، محیط زیست، ارگونومی، منابع انسانی و غیره) تنها یکی از ابعاد سازمان مورد توجه قرار گرفته و سیاست ها و اهدافی که تعریف می شوند در جهت آن جنبه از فعالیت های سازمان می باشد. به همین دلیل هر چند که امروزه هیچ شکی در نقش سیستم در هدایت و هماهنگ کردن فعالیت ها در جهت اهداف سازمان وجود ندارد. تعدد سیستم ها می تواند باعث بروز مشکلات فراوانی گردد. در همین راستا ادغام سیستم های مختلف در سازمان امری الزامی می باشد.

هدف مقاله ارائه مدل نرم افزار HSE بعلاوه ارگونومی می باشد که در این مقاله به HSEE تعریف شده است. مقوله HSE به ادغام سیستم های بهداشت، ایمنی، محیط زیست در راستای ارتقاء سطح بهره وری کارکنان و ایمنی سازمان می پردازد. نرم افزار ارائه شده برای یک پالایشگاه گاز در ایران طراحی گردیده است که در کنار موضوع ارگونومی را نیز در بر می گیرد. در حیطه ارگونومی عوامل مرتبط با انسان، ماشین آلات، ابزارها و محیط مورد بحث قرار می گیرد. بنابراین HSEE قادر خواهد بود که بهره وری نیروی انسانی و سازمان را نیز ارزیابی و بصورت مستمر ارتقاء بخشد. مدل ارائه شده برای اولین بار در سطح جهان مطرح می گردد.

واژه های کلیدی: سیستم یکپارچه، نرم افزار، HSEE

مقدمه: هر چند معضلات آلودگی های محیط زیست در نیم قرن اخیر انسان و تنها کره مسکونی را بطور تحت الشعاع قرار داده است وليكن در دهه اخیر با معرفی انرژی های تجدیدپذیر و بکارگیری تکنولوژی های پاک و تولیدات پاکتر بطور جدی مطرح گردیده است. وقوع انقلاب صنعتی اول و رده های بین بخشی این پدیده مشتمل بر شناسایی انرژی بخار و موتورهای انفجاری، انرژی برق و تجهیزات الکتریکی, انرژی هسته ای و تجهیزات الکترونیکی و عصر اطلاعات در کنار فراهم آوردن آسایش و رفاه نسبی برای نسل بشریت، پیام دیگری نیز به همراه داشت و آن اینکه معرفی انرژی های نو هر چند می تواند در بعضی از عرصه ها آسایش و رفاه به ارمغان بیاورد ولی از جهت دیگر ممکن است با بخطر انداختن عناصر و بخشهای محیط زیست، ماهیت وجودی انسان را بصورت اثرات جدی به مخاطره افکند. در این راستا شناسایی و کاهش تاثیرات یاد شده ایمنی و امنیت انسان و محیط زیست را تضمین خواهد کرد.

با توجه به مطالب یاد شده و نظر به اهمیت استراتژیک صنعت نفت و گاز در ایران، گستره وسیع صنعت، بروز حوادث متعدد با پیامدهای مختلف در صنایع یاد شده و همچنین حرکت شتابان کشورمان در زمینه توسعه و صنعتی شدن توجه به نکات زیر حائز اهمیت است:

1. پالایشگاه های نفت و گاز با توجه به کمیت و کیفیت مواد خام، بینابینی و محصولات جانبی و نهایی از دیدگاه ایمنی جزء سه صنعت بحرانی محسوب شده و بروز یک حادثه در آن می تواند از جنبه های انسانی، زیست محیطی و اقتصادی فاجعه بار باشد. بدین لحاظ بحث HSE و HSE&Q در دنیا و همچنین ایران از این صنعت شروع و در حال بسط می باشد.
2. استفاده از فلسفه پیشگیرنده در کنترل ریسک خطرات منجمله خطرات منتهی به آلودگی های حاد زیست محیطی.
3. بکارگیری رویکرد سیستمی، بدین مفهوم که بر اساس تئوری های جدید هر حادثه ای در اثر جمع شدن عوامل مختلفی شکل می گیرد که محدود شدن بر روی دسته ای از علل و غفلت از گروهی دیگر می تواند به پیامدهای فاجعه بار منتهی شود.
4. انسان محوری، با وجود اینکه در دهه های اخیر معرفی فناوری مکانیزاسیون و اتوماسیون توانسته است از کمیت نیروی انسانی در محیط های خطرناک بکاهد ولی از دو جنبه دیگر انسان را در معرض معضلات جدید تری قرار داده است. اول اینکه فناوری های یاد شده با سپردن است حجم عظیمی از وظایف کنترلی به انسان باعث شده است که بروز یک اشتباه جزئی از طرف راهبران سیستم گاها فاجعه بار باشد و از اینرو طراحی اجزاء مختلف سیستم به نحوی که تعامل انسان – ماشین به بهترین نحو ممکن صورت گیرد امری اجتناب ناپذیر است و در این راستا نقطه تمرکز در صنایعی نظیر پالایشگاه های گاز اتاقهای کنترل خواهد بود، جایی که بروز خطاهای انسانی در آن می تواند به شروع زنجیره ای از رویدادهای ناخواسته منجر شود که پیامدهای آن ممکن است بسیار بحرانی باشد. (اصول میکرو و ماکرو ارگونومی) و دوم اینکه فناوری های امروزی شاغلین را در معرض انواع عامل متعدد تهدید کننده سلامتی قرار داده است که شناسایی و کنترل آنها به منظور حفظ و ارتقاء سطح توانمندی کارکنان امری الزامی است (بهداشت).
5. استفاده از سیستم های مدیریت یکپارچه (IMS)، پس از معرفی نظریه سیستم ها و نتایج موفقیت آمیز بکارگیری این رویکرد، امروزه بسیاری از سازمانها به نقش سیستم در هدایت و هماهنگ سازی فعالیت ها در جهت اهداف سازمان پی برده اند. از طرف دیگر در هر سیستمی (سیستم های ایمنی، بهداشت، کیفیت، محیط زیست، ارگونومی، منابع انسانی و غیره) تنها یکی از ابعاد سازمان مورد توجه قرار گرفته و سیاست ها و اهدافی که تعریف می شوند در جهت آن جنبه از فعالیت های سازمان می باشد. به همین دلیل هر چند که امروزه هیچ شکی در نقش سیستم در هدایت و هماهنگ کردن فعالیت ها در جهت اهداف سازمان وجود ندارد (علوی، ۱۳۷۹). تعدد سیستم ها می تواند باعث پیچیدگی و سردرگمی سازمان به هدر رفتن منابع و دوباره کاریها, ایجاد تضاد بین سیاست ها و اهداف تعریف شده و … گردد. در همین راستا ادغام سیستم های مختلف در سازمان امری الزامی می باشد.

یکی از حوزه های مرتبط با دانش مدیریت نوین و هدایت سیستم ها حوزه فناوری اطلاعات می باشد. قرن بیست و یکم را عصر فناوری اطلاعات (IT) نامیده اند زیرا نقش اساسی این قرن بر عهده اطلاعات می باشد. در قرن حاضر سیستم مدیریتی موفق است که شناخت کافی از اطلاعات مربوط به حوزه کاری خود داشته باشد، فنون جدید بکارگیری این اطلاعات را بشناسد و با بهره گیری از آخرین پدیده های علمی شناخته شده در حوزه کاری خود اثربخشی و بهره وری بالاتری را ارائه نماید. به منظور دستیابی به اهداف فوق در مطالعه حاضر پس از انجام بررسیهای لازم نرم افزار HSEE طراحی و برای تست و تعيين اعتبار در پالایشگاه گاز قشم و سرخون بکار گرفته شد.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ نرم افزار طراحی تهویه موضعی

⇐ نرم افزار مدیریت حوادث شیمیایی در محیط کار wiser