طبقه بندی آتش و روش های کنترل و اطفای آن
طبقه بندی آتش و روش های کنترل و اطفای آن
طبقه بندی آتش و روش های کنترل و اطفای آن
فرمت: Pdf تعداد صفحات: 12
فهرست:
- طبقه بندی آتش سوزی ها از دیدگاه نوع مواد سوختنی
- طبقه بندی آتش سوزی ها در ایران
- روش های اطفاء یا خاموش کردن آتش
- پیشگیری و ارتقای سطح ایمنی حریق
طبقه بندی آتش سوزی ها از دیدگاه نوع مواد سوختنی
آتش سوزی ها بر اساس نوع ماده سوختنی به چند طبقه (کلاس) تقسیم می شوند. سازمان ملی حفاظت از حریق آمریکا (NFPA) آن را به ۵ طبقه و کشورهای اروپایی بر مبنای طبقه بندی کشور انگلستان (BS) آن را به ۶ گروه تقسیم بندی نموده اند (جدول ۱ و جدول ۲).
جدول ۱: طبقه بندی حریق بر اساس استاندارد BS
|
کلاس A |
مواد خشک |
| کلاس B |
مایعات سوختنی |
|
کلاس C |
گازها |
| کلاس D |
فلزهای سوختنی |
|
کلاس E |
وسایل الکتریکی |
| کلاس F |
روغن های آشپزخانه ای |
جدول ۲: طبقه بندی حریق بر اساس استاندارد NFPA
|
کلاس A |
مواد خشک |
|
کلاس B |
مایعات سوختنی و گازها |
| کلاس C |
وسایل الکتریکی |
|
کلاس D |
فلزهای سوختنی |
| کلاس K |
روغن های آشپزخانه ای |
انواع گروه های آتش سوزی بر اساس نوع ماده سوختنی عبارتند از:
آتش سوزی های مواد خشک (گروه A)
این طبقه موادی را شامل می شود که پس از سوختن از خود خاکستر به جا می گذارند مانند فرآورده های چوبی، پنبه ای، پشمی، لاستیکی و انواع مختلف پارچه های مصنوعی، حبوبات، غلات و غیره (شکل ۱). برای خاموش کردن این آتش سوزی ها، بهترین روش، سرد کردن و موثرترین وسیله آب می باشد. مشخصه بارز این مواد درون سوز بودن آنها است که بهترین مثال آن زغال و ته سیگار است.
شکل ۱: جامدات قابل اشتعال
مایعات قابل اشتعال (گروه B)
آتش سوزی مایعات قابل اشتعال بستگی مستقیم به سرعت تبخیر شدن آنها دارد. این مواد در اثر دریافت حرارت از محیط یا منبع حرارتی، بخار کافی برای تولید مخلوط قابل اشتعال یا انفجار آزاد می کنند.
الف) مایعات سریع الاشتعال: مایعات سریع الاشتعال به مایعاتی گفته میشود که نقطه تبخیر آنها پایین باشد مانند بنزین.
ب) مایعات کند اشتعال: مایعات کند اشتعال به مایعاتی گفته می شود که نقطه تبخیر آنها بالاست. مانند نفت خام، روغن های حیوانی و غیره.
مایعات قابل اشتعال همچنین از دیدگاه امکان حل شدن در آب به دو دسته تقسیم می شوند:
- مایعاتی که در آب حل می شوند مانند الکل ها (مایعات غیر چرب).
- مایعاتی که در آب حل نمی شوند مانند فرآورده های نفتی، روغنی و غیره (مایعات چرب).
در ظرف های محتوی مایعات قابل اشتعال (بشکه یا تانکرهای بنزین و نفت) هرچه ظرف فضای خالی بیشتری داشته باشد خطر انفجار به دلیل تولید بیشتر گاز افزایش می یابد. همچنین وسعت آتش سوزی نیز به وسعت سطح مایع بستگی دارد. بنابراین در آتش سوزی مایعات قابل اشتعال باید از پخش و جاری شدن مایع سوختنی جلوگیری نماییم. بهترین خاموش کننده اگر حریق در سطح کوچکی باشد پودرهای شیمیایی و اگر در سطح بزرگ تری باشد کف مکانیکی است. روش اطفاء حریق مایعات قابل اشتعال شامل قطع کردن منبع سوختی، قطع هوا به روش های مختلف، سرد نمودن مایع جهت جلوگیری از تبخیر شدن آن و یا استفاده توأمان از این روش ها است.
آتش سوزی گازها (گروه C)
هر گازی میتواند خطرناک باشد حتی هوای فشرده داخل سیلندرها، زیرا اگر حرارت به سیلندر برسد فشار داخل آن بالا رفته و ممکن است آن را منفجر نماید (شکل ۳).
گازها براساس خواص شیمیایی به دو دسته تقسیم می شوند:
- گازهای قابل اشتعال (متان، اتان، بوتان، پروپان، استیلن، هیدروژن).
- گازهای غیر قابل اشتعال (نیتروژن، آرگون، هلیوم، دی اکسید کربن).
گازهای قابل اشتعال از نظر وزن مخصوص نیز به دو دسته تقسیم می شوند:
- گازهای سبک تر از هوا (هیدروژن، گاز متان، استیلن).
- گازهای سنگین تر از هوا (گاز بوتان و پروپان ترکیبی، هیدروژن سولفوره).
در صورت اختلاط گازهای قابل اشتعال با هوا با نسبت های معین، با شعله کبریت، جرقه کلید برق، جرقه حاصل از کنتاکت یخچال برقی یا جرقه هر وسیله برقی دیگر مشتعل و منفجر شده و باعث وارد آمدن زیانهای جانی و مالی می شود.
شکل ۳. گازهای قابل اشتعال
آتش سوزی فلزات قابل اشتعال (گروه D)
این نوع آتش سوزی مربوط به فلزاتی مانند لیتیم، پتاسیم، سدیم، منیزیم، زیرکانیم است (شکل ۴). مواد اطفاء حریق که دارای آب باشند برای این آتش سوزی ها خطرناک هستند. به علت آنکه با مولکول های آب واکنش انجام داده و گاز هیدروژن همراه گرما تولید می نمایند. گاز هیدروژن خود گازی قابل اشتعال است که می تواند حریق را گسترش دهد. همچنین به کار بردن گاز کربنیک و پودرهای شیمیایی (بی کربنات ها) ممکن است بی اثر باشد. در غالب آتش سوزی های مربوط به این فلزات، به کار بردن پودر گرافیت، پودر تالک، سنگ آهک و ماسه خشک معمولا مطلوب خواهد بود.
آتش سوزی وسایل الکتریکی (گروه E)
آتش سوزی وسایل برقی ممکن است به دلایل زیر به وجود آید:
خراب شدن عایق: عایق سیم ممکن است در اثر حرارت، خسارت مکانیکی، عوامل محیطی و … آسیب ببیند. کشیدن بار اضافی و انواع اتصالات (فاز به فاز، فاز به نول و …) غیراستاندارد بودن وسیله شل بودن اتصالات و استفاده از کلید و پریز نامناسب
در اطفاء حریق وسایل برقی ابتدا باید قطع برق را انجام داد و سپس روش کاهش درصد اکسیژن همراه با سرد کردن را به کار گرفت. بهترین خاموش کننده برای این گروه از آتش سوزی ها خاموش کننده ,CO است که هر دو عمل را انجام داده و چون اثری از خود به جا نمی گذارد خسارت بیشتری به دستگاه وارد نمی کند. همچنین به علت این که رسانای جریان الکتریسیته نیست خطر برق گرفتگی نیز شخص را تهدید نمی کند. آب به دلیل رسانا بودن نباید استفاده شود ولی بعد از قطع جریان برق و اطمینان از نبود جریان ذخیره کاربرد آن مانعی ندارد.
اطفا حریق سیستم های برقی
حریق برق
ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.
ورود یا ثبـــت نــــام + فعال کردن اکانت VIP
مزایای اشتراک ویژه : دسترسی به آرشیو هزاران مقالات تخصصی، درخواست مقالات فارسی و انگلیسی، مشاوره رایگان، تخفیف ویژه محصولات سایت و ...
حتما بخوانید:
⇐ بررسی انواع سیستم های اطفاء حریق اتوماتیک
دیدگاهتان را بنویسید
می خواهید در گفت و گو شرکت کنید؟خیالتان راحت باشد :)