ضرورت ارزیابی ایمنی و ارتقا سطح آن در محیط های شغلی

ضرورت ارزیابی ایمنی و ارتقا سطح آن در محیط های شغلی

فرمت: pdf   تعداد صفحات: 10

فهرست:

• مقدمه
• جایگاه ایمنی و فرهنگ ایمنی در محیط های شغلی
• نگرش سنتی به ایمنی
• نگرش نوین به ایمنی
• ضرورت داشتن برنامه ایمنی در محیط های شغلی
• راهکارهایی جهت ارتقاء موفق ایمنی در محیط کار
• ارزیابی عملکرد ایمنی
• دیدگاه های سنتی و نوین در ارزیابی عملکرد
• فرآیند ارزیابی عملکرد
• شاخص های عملکرد ایمنی

مقدمه

هدف اصلی ایمنی، نگهداری و ارتقاء سلامتی نیروی انسانی شاغل در محیط کار است. ابزار دستیابی به هدف ایمنی، کاربرد قوانین و مقررات ایمنی و حفاظت فنی ابزار، می باشد؛ از طرفی در ابعاد فنی، ایمنی تجهیزات و ماشین آلات نیز باید در نظر گرفته شود؛ زیرا همه عوامل تولید باید سالم باشند و بدون عیب و ایراد با هم و به طور هماهنگ کار کنند. همچنین دور شدن تأسیسات و منابع از خطر و یا دور شدن خطر از آنها، در حیطه کاربرد ایمنی قرار می گیرد.

ایمنی در طراحی، نصب، راه اندازی، سرویس و نگهداری، بهره برداری، بهینه سازی و در مجموع در تمامی فعالیت ها، نقش کاهنده خطر و افزایش دهنده راحتی، آسایش و اطمینان را به عهده دارد. ایمنی یکی از مشخصه های کیفیت محصول و یکی از مشخصه های ارزشی کالا و خدمات است و بدون گنجاندن ایمنی در محصول (کالا و خدمات) از زمان شروع به طراحی، نمی توان سخنی از تضمین کیفیت و ضمانت محصول به میان آورد. ایمنی و کیفیت، در حقیقت دو بال هستند که به محصول قدرت پرواز در آسمان بازاریابی را می دهند تا خود را به بازار هدف رسانده و ارزشمندی خود را ارائه کند.

شرکت های تولیدکننده در حال حاضر با نگرش به ابعاد مختلف برای تولید محصول، یکپارچگی عوامل را تحت یک مدیریت واحد و کار آمد مدنظر دارند و آن را به عنوان یکی از استراتژی های مهم خود تلقی، اعلام و اجرا می کنند. به هر صورت اجرای مقررات ایمنی در همه فعالیت ها ضرورت قانونی دارد. برای فعالیت های عادی روزمره، مسائل ایمنی عمومی که عموم مردم با آنها سروکار دارند، باید رعایت شود و در کارهای تخصصی تر، صنعتی و مخاطره آمیز باید مقررات ایمنی تخصصی و فنی رعایت گردد. امروزه اهمیت مدیریت ایمنی در دستیابی به کارایی سازمان به طور فزاینده ای مورد توجه قرار گرفته است. کیفیت و اثر بخشی سیستم های ایمنی، عامل حیاتی و مهم در تحقق اهداف آنها اسـت. بـالا بـودن هزینه های موردنیاز برای ارائـه خـدمات و محصولات گوناگون و پایین بودن اثر بخشی سیستم، باعث تمرکز بر روی فعالیت هایی برای ارتقاء عملکرد سیستم شده است. به منظور آگاهی از وضعیت موجود سیستم های ایمنی و اطلاع از پیشرفت و یـا افت عملکرد آنها بایستی پایش مداومی از عملکرد این سیستم ها داشت.

جایگاه ایمنی و فرهنگ ایمنی در محیط های شغلی

ایمنی شرایطی است که منابع انسانی را از عوامل مضری که می تواند سلامتی آنان را به خطر اندازد، مصون می دارد. مسئولیت عمده ایمن سازی محیط کار به عهده مسئولین سطوح بالای سازمان به ویژه مدیران است. البته اهمیت همکاری کلیه کارکنان را در محیط امن نمی توان نادیده گرفت.فرهنگ ایمنی محصول ارزش ها، گرایش ها، ادراکات، صلاحیت ها و الگوهای رفتاری فردی و گروهی کارکنان است که به وسیله آن میزان تبعیت کارکنان از سبک و شیوه مدیریت ایمنی و بهداشت سازمان مشخص می گردد. در واقع فرهنگ ایمنی، جنبه هایی از فرهنگ سازمانی است که بر نگرش ها و رفتارهایی که منجر به کاهش یا افزایش ریسک ها می شوند، تأثیر می گذارد. عبارت فرهنگ ایمنی، پس از حادثه چرنوبیل در سال ۱۹۸۶ رواج یافت.

حادثه ای که به علت وجود یک فرهنگ ایمنی ضعیف و خطاها و تخلفاتی رخ داد که باعث اختلال در فرآیندهای عملیاتی و در نهایت آن فاجعه بزرگ گردید. از مجموعه تعاریف ارائه شده در این باب چنین بر می آید که فرهنگ ایمنی، بخشی از فرهنگ کلی حاکم بر سازمان است که بر رفتارها و نگرش های اعضا در مورد ایمنی تأثیر می گذارد و به آن جهت میدهد. ردپای نقص در فرهنگ ایمنی را در حوادث و فجایع بزرگ دیگری همچون پایپر آلفا نیز می توان یافت. فرهنگ سازمانی به معنی ارزش ها و تفاهم همگانی در میان افراد سازمان می باشد که عامل انگیزشی آن پندارهای غیر رسمی مطابق با ویژگیهای خاص جغرافیایی، قومی، تاریخی و سطح رشد اجتماعی است و حتی از آن به عنوان قانون نانوشته سازمان نیز یاد می کنند. از جمله مسائلی که در فرهنگ هر سازمان جای گرفته است، دیدگاه افراد سازمان نسبت به ایمنی است که از آن به عنوان فرهنگ ایمنی یاد می کنند. فرهنگ ایمنی، تعریف کلی سطحی از جامعه است که اعضای آن ارزشهای سازمانی مشترکی دارند. فرهنگ ایمنی درباره موضوعات رسمی ایمنی در یک سازمان صحبت می کند و عمیقاً در رابطه با مدیریت و نظارت سیستم هاست، اما محدود به آنها نیست.

• فرهنگ ایمنی، بخش مشترک افکار گروه در سازمان با هر سطحی میباشد.
• فرهنگ ایمنی، حوزه اثرگذار در رفتار ایمن کارکنان در محیط کار است.
• فرهنگ ایمنی، در ارتباط میان سیستم تشویقی و عملکرد ایمنی بازتاب می شود.
• فرهنگ ایمنی، در تمایلات سازمانی، فراگیری از خطاها و پیامدها و تصادفات و گسترش این یافته ها در سازمان دیده می شود.
• فرهنگ ایمنی، نسبتا قابلیت تحمل و ایستادگی و پایداری در مقابل تغییرات است.

در مؤسسات تولیدی، رعایت مقررات ایمنی از انجام کلیه فعالیت ها مهمتر بوده و پیشگیری و تحت کنترل در آوردن حوادث قبل از هرگونه اقدام دیگری، خود نوعی ایجاد و ترویج فرهنگ ایمنی است. ایمن کار کردن یک نگرش انسانی و فرهنگی است؛ زمانی فرهنگ ایمنی در یک سازمان به نحو مطلوب گسترش می یابد که نگرش کارکنان سازمان نسبت به لزوم رعایت اصول ایمنی به سمت ایده آل سوق یابد. ضعیف بودن فرهنگ ایمنی صنعتی در سازمانها، هزینه و خسارات مالی و انسانی بسیار زیادی را به بار می آورد.

برخی از ویژگی های فرهنگ ایمنی که برگرفته از ویژگی های عمومی فرهنگ به شمار می روند، به شرح ذیل می باشند:

• فرهنگ ایمنی، آموختنی است؛ از این رو می توان گفت که یکی از علل عمده نامناسب بودن فرهنگ ایمنی، پایین بودن سطح آگاهی افراد است؛ بر این اساس یکی از راهکارهای ارتقاء آن بالا بردن آگاهی ها از طریق انواع آموزش ها می باشد.
• فرهنگ ایمنی، شامل قواعدی است که تجزیه و تحلیل آن را به روش علمی امکان پذیر می کند.
• فرهنگ ایمنی، ساختاری است و به جنبه های گوناگونی قابل تقسیم می باشد؛ با تحلیل ضعف و قوت های موجود در هریک از جنبه ها، می توان راهکارهای بهینه را برای ارتقاء فرهنگ ایمنی تدوین نمود.
• فرهنگ ایمنی، پویا، تغییرپذیر است؛ می توان جنبه های نامناسب فرهنگ ایمنی را به مرور تغییر داد.
• فرهنگ ایمنی، ابزاری برای ابراز خلاقیت افراد در زمینه ایمنی و ارتقای آن است و ایجاد بستر مشارکتی گامی مؤثر در ارتقای فرهنگ ایمنی است.
• فرهنگ ایمنی، اجتماعی است؛ به عبارت دیگر عادت های فرهنگی ریشه های اجتماعی دارند و کارکنان سازمان در آن شریکاند. عادت های گروهی که فرهنگ از آنها پدید می آید به صورت هنجارها يا الگوهای رفتاری در می آیند.
• فرهنگ ایمنی، با رفتار افراد سازگاری می یابد؛ دگرگون می شود و دگرگونی آن همواره با تطبیق و سازگاری همراه است.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ ارتقا فرهنگ ایمنی، بهداشت و محیط زیست (HSE)

⇐ ارزیابی وضعیت ایمنی در سازمان

⇐ روش اجرایی ارزیابی و مدیریت ریسک

⇐ ممیزی ایمنی