شناسایی آزبست بالک و الیاف هوابرد و کمی سازی نتایج

شناسایی آزبست بالک و الیاف هوابرد و کمی سازی نتایج

فرمت: pdf   تعداد صفحات: 22

 مقدمه

در مطالعه کانی های لیفی شکل و همچنین الیاف هوابرد این کانی ها، شناسایی و تعیین نوع الياف بسیار حائز اهمیت است. روش های مختلفی که هم اکنون در مطالعات مواد ليفي شكل به کار می رود مبتنی بر خصوصیات فیزیکی، رفتار نوری و ویژگی های شیمیایی (ترکیب و نسبت عناصر تشکیل دهنده الياف) می باشد. در این فصل تلاش گردیده است تا ضمن ارائه برخی نتایج مربوط به مطالعات میدانی، ارزیابی کمی و کیفی نمونه های هوابرد الیاف و همچنین نمونه های بالک مورد توجه قرار گیرد.

مطالعه الياف هوابرد به روش میکروسکوپی فاز کنتراست

تمامی روش های مطالعه الياف هوابرد به کمک میکروسکوپ فاز کنتراست (و همچنین میکروسکوپ نوری معمولی) که از سوی سازمانهای ملی و یا بین المللی ارائه گردیده اند تنها قادر به شمارش الیاف در نمونه های هوابرد محیط کار (و با در نظر گرفتن برخی ملاحظات نمونه های هوای آزاد) می باشند. به بیان دیگر با استفاده از این روش ها صرفا غلظت الیاف کلی هوابرد قابل محاسبه بوده و تعیین نوع الیاف، خارج از قابلیت های منتسب به این روشها می باشد. به همین دلیل روش نایوش ۷۴۰۰ (و یا سایر روش های مشابه) به عنوان روش مطالعه الياف آزبست و سایر الیاف به کمک میکروسکوپ فاز کنتراست شناخته شده اند. با این وجود به دلایل متعددی از جمله آسان و ارزان بودن، سال هاست که این روش ها مورد توجه بوده و نتایج حاصل از آن نیز مورد استناد قرار می گیرد. برخی معتقدند که می توان با تفسیر ساختار ظاهری و مورفولوژی الیاف، نوع الياف قابل مشاهده توسط این روش میکروسکوپی را تعیین نمود، که این موضوع فاقد وجاهت علمی است.

یکی از نکات بسیار حائز اهمیت در روش های میکروسکوپی فاز کنتراست کالیبره بودن میدان گراتیکول والتون بكت می باشد. بهتر است پس از خریداری میکروسکوپ مناسب، ابتدا به کمک یک گراتیکول موجود، مشخصات گراتیكول والتون بكت مناسب را محاسبه و سپس سفارش خرید داده شود (در روش نایوش ۷۴۰۰ چگونگی انجام این کار ارائه گردیده است). پس از نصب گراتیکول نیز به کمک برخی نرم افزارهای موجود می توان قطر و مساحت میدان گراتیکول مورد استفاده را محاسبه نمود(شکل ۱).

شکل ۱: میدان گراتیکول والتون بکت، اندازه گیری قطر، شعاع و مساحت میدان

همانگونه که ذکر گردید تعیین نوع الياف مورد شمارش در این روش تقریبا غیر ممکن است. در شکل ۵ تعدادی الياف در نمونه های هوابرد یک صنعت تولید لنت ترمز و کلاچ خودرو قابل مشاهده بوده و در نظر اول ممکن است متخصصی که اقدام به مطالعه این نمونه ها می نماید با توجه به مکان جمع آوری نمونه، آزبستی بودن آن را تایید نماید. از طرفی با توجه به شکل سوزنی الیاف این احتمال وجود خواهد داشت که حضور الياف آمفيبولی در نمونه ها گزارش شود. اما در حقیقت چنین تفسیری با خطای فاحشی همراه است که در صفحات بعد به آن پرداخته خواهد شد.

مطالعه الياف هوابرد به روش میکروسکوپی الکترونی روبشی

بهره گیری از میکروسکوپ الکترونی در ارزیابی کمی و کیفی الیاف هوابرد محیط کار و هوای آزاد، مورد توجه بوده و روش های مختلف مبتنی بر میکروسکوپ های الکترونی عبوری و رویشی توسعه یافته و هم اکنون مورد استناد می باشد. هر یک از این روش ها دارای قابلیت ها و محدودیت های خاص خود بوده و لازم است محققین با توجه به ضرورت های مورد انتظار و همچنین امکانات و بودجه ای که در اختیار دارند آنها را به کار گیرند.

مطالعه کمی و کیفی الیاف به کمک میکروسکوپ الکترونی روبشی که در روش ایزو ۱۴۹۶۶ مورد تأکید قرار گرفته است روشی نسبتا آسان بوده و آماده سازی نمونه ها نیز در این روش از پیچیدگی چندانی برخوردار نیست. در این روش تصاویر مناسبی از ساختار سطحی و مورفولوژی نمونه در اختیار قرار می گیرد که می تواند مبنای قضاوت متخصصین قرار گیرد. در شکل ۲ سطح یک فیلتر مخلوط سلولز استر پس از پوشش دهی با لایه نازکی از طلا (لایه ای به ضخامت چند نانومتر) در بزرگنمایی ۲۰۰۰ و ۵۰۰۰ دیده می شود. همچنین در شکل ۵۵ تصویر دیگری از سطح فیلتر MCE که فاقد پوشش طلا است در بزرگنمایی ۲۰۰۰ مشاهده می گردد که در آن تمامی بخش های فیلتر از شفافیت یکسانی برخوردار نیست. مقایسه این دو تصویر به وضوح اهمیت و ضرورت پوشش دهی نمونه ها را در مطالعات میکروسکوپی الكترونی روشی نشان میدهد.

شکل ۲: فیلتر MCE تمیز با پوشش دهی طلا، میکروسکوپ الکترونی روبشی

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ روش های مطالعه الیاف هوابرد و بالک آزبست

⇐ روش های میکروسکوپی در مطالعات آزبست

⇐ آزبست از دیدگاه بهداشت عمومی