شاخص ایمنی بیمارستان (Hospital Safety Index)

این شاخص محصول سازمان بهداشتی پان امریکن (Pan American Health Organization (PAHO و گروه مشورتی کاهش اثرات بلایا (Disaster Mitigation Advisory Group (DIMAG است که به منظور کمک به بیمارستان ها جهت بررسی ایمنی، اولویت بندی برنامه ریزی و پیشگیری از آسیب مراکز بهداشتی درمانی در اثر وقوع حوادث و بلایا طراحی شده است. در حقیقت شاخص ایمنی بیمارستانی معرف این احتمال است که بیمارستان می تواند در شرایط وقوع بلایا فعال بوده و وظایف خود را انجام دهد. این مجموعه ابزاری است که ۱۴۵ حوزه ی بیمارستانی شامل سازه ای، غیر سازه ای و عناصر عملیاتی بیمارستان را دربر می گیرد. پس از این که ثمرات حوزه های مختلف بیمارستان توسط متخصصین هر حوزه تعیین و وارد کامپیوتر شد، رتبه بیمارستان به دست می آید. در نهایت نمره شاخص ایمنی بیمارستانی به دست آمده وضعیت بیمارستان را در یکی از حالت های زیر مشخص می کند

سطح اول: بیمارستان می تواند از جان افرادی که درون آن هستند حفاظت کرده و قادر به ادامه ی عملکرد خود در شرایط حوادث و بلایا باشد.

سطح دوم: بیمارستان قادر به مقاومت در مقابل حوادث و بلایا هست، ولی تجهیزات و خدمات حیاتی آن در معرض خطر قرار دارند.

سطح سوم: در زمان حادثه، بیمارستان و کلیه افراد موجود در آن در معرض خطر قرار دارند.

ایمنی و آسیب پذیری بیمارستان

آسیب پذیری بیمارستان به میزان کمبودها و نقاط ضعف آن در زمان وقوع حوادث و بلایا بستگی دارد. بررسی صحیح و منظم مخاطرات و آسیب پذیری های محتمل لازمه برنامه ریزی و مدیریت مؤثر خضر بوده و برنامه ریزی باید بر مخاطرات محلی متمرکز باشد.

مخاطرات و تهدیدات محملی هستند که ممکن است در محدوده ای از زمان و در مکانی مشخص رخ دهند. این اتفاقات معمولا با مرگ و میر با صدمات شدید، تخریب و اختلال در فرایندها همراه هستند. مخاطرات ممکن است مانند زلزله، سیل و طوفان منشا طبیعی داشته با مانند انفجارات صنعتی و بلایای ترافیکی منشأ انسانی داشته باشند. گاهی نیز می توانند ترکیبی از این دو باشند.

آسیب پذیری و نقاط ضعف شناخته شده ای هستند که یک مجموعه در مقابل مخاطرهای خاص دارد. آسیب پذیری بیمارستان متأثر از سطح آمادگی آن است. به عنوان مثال آمادگی زیاد یک بیمارستان در مقابل زلزله به همان نسبت آسیب پذیری آن را در مقابل آن حادثه کم می کند.

خطر، احتمال آسیب با اختلال عملکرد ناشی از وقوع مخاطره ای خاص و مبتنی بر سطحی از آسیب پذیری نسبت به آن مخاطره در یک مکان مشخص است. خطر با ریسک محصول مخاطره و سطح آسیب پذیری، منهای ظرفیت سازگاری آن بیمارستان با مخاطره با تجربه حداقل آسیب عملکردی است

ظرفیت سازگاری (آسیب پذیری × مخاطره) = ریسک/خطر

ظرفیت بافری، یعنی زمانی که یک بیمارستان در مقابل حادثه ای با احتمال وقوع كما مانند آتشفشان آمادگی کمی دارد، ولی در همان شرایط با شناسایی نقاط ضعف و کاهش آسیب پذیری، در مقابل زلزله با احتمال وقوع زیاد آمادگی بیشتری پیدا می کند. در این شرایط بیمارستان با استفاده از منابع موجود و کاهش آسیب پذیری در مقابل زلزله آمادگی مناسبی کسب کرده است. آسیب پذیری به اشکال مختلف تقسیم می شود. در ارتباط با مراکز بهداشتی درمانی، آسیب پذیری می تواند به آسیب پذیری خارجی و داخلی تقسیم شود.

آسیب پذیری خارجی: در حقیقت آسیب پذیری نسبت به آن دسته رویدادهایی است که در خارج از بیمارستان اتفاق می افتند، ولی روی بیمارستان و توان آن جهت تأمین خدمات سلامتی تأثیر می گذارند. به عنوان مثال تأثير حوادثی چون جنگ، فعالیت آتشفشان، سونامی، زمین لرزه و طوفان، روی بیمارستان، به صورت مراجعه حجم زیادی از مصدومین و بیماران است که برای دریافت خدمات به بیمارستان سرازیر می شوند، با تخریب محمد كه مانع دسترسی بیمارستان به پرسنل و تجهیزات مورد نیاز خود می شود

آسیب پذیری داخلی: ناشی از رویدادی است که مستقیما بیمارستان را تخریب کرده با بر روند فعالیت آن اثر می گذارد. تخریب ساختمان ناشی از طوفان، زلزله، سیل با آتشفشان مثال هایی از این قبیل هستند. همچنین در رویکردی دیگر، آسیب پذیری بیمارستان را می توان به انواع سازهای غیر سازه ای و مدیریتی – سازمانی تقسیم کرد.

آسیب پذیری سازه: شامل آسیب ساختمان بیمارستان، عناصر سازه ای و ساختمانی می باشد که به انواع حمایت های فیزیکی نظیر فونداسیون، دیوارهای حمایتی و ستونها نیاز دارد. این عناصر می توانند نقطه ضعف بیمارستان در مواجهه با حوادث و بلایای مختلف مثل زلزله، سیل و طوفان باشند.

حتما بخوانید:

⇐ ارزیابی شاخص ایمنی در محیط کار

⇐ تحلیل خطر و شاخص ایمنی بیمارستانی

⇐ شاخص های ایمنی و بهداشت حرفه ای