سندروم ارتعاش دست – بازو

سندروم ارتعاش دست – بازو

HAVS و سفید انگشتی ناشی از ارتعاش

شرایط ایجاد شده در اثر تماس طولانی مدت سیستم دست – بازو با ارتعاشات مکانیکی را معمولا با نام «سندرم ارتعاش دست – بازو یا HAVS می شناسند. HAVS دارای سه جزء است: عروقی، عصبی و اسکلتی عضلانی. جزء عروقی HAVS شناخته شده تر از بقیه می باشد و گاهی اوقات به عنوان سفید انگشتی ناشی از ارتعاش (VWF) شناخته میشود. گاهی اوقات به اشتباه واژه VWF به جای تمامی اجزای HAVS به کار می رود. همچنین اسامی دیگری در گذشته به جای جزء عروقی HAVS به کار گرفته میشد؛ برای مثال واژگان «پدیده رينود با مبنای شغلی» که واژه ای نسبتا دقیق می باشد انگشت مرده و انقباض آسیابان از آن جمله اند.

اختلالات عروقی می توانند به جز تماس با ارتعاش دلایل دیگری نیز داشته باشند. علائم عصبی نیز می توانند دلایل متعددی داشته باشند، هر چند که بروز دو دسته از علائم (علائم عروقی و عصبی) احتمال تماس با ارتعاش را قوت می بخشد. شواهد کمتری در خصوص ارتباط معنادار بین اختلالات اسکلتی عضلانی با دز ارتعاش وجود دارد.

اختلالات عروقی، عصبی و اسکلتی عضلانی

اختلالات عروقی HAVS شکلی از پدیده رینود می باشد. تماس با سرما باعث می شود که سیاه رگ های انگشتان منقبض شده و تأمین خون به شدت محدود شود که موجب سفید شدن انگشتان می شود. در همین زمان احساس لامسه در انگشتان کاهش می یابد. حملات ممكن است تا 30 دقیقه طول بکشند و تنها زمانی خاتمه یابند که دست مجددا گرم شود. برقراری دوباره گردش خون اغلب با درد همراه است.

در موارد غیر شدید، حملات مکرر نبوده و فقط زمانی که دستها با سرمای شدید تماس پیدا کنند اتفاق می افتند. در این گونه موارد، حملات تنها مفاصل انتهایی یک و یا دو انگشت را متأثر می سازد. با پیشرفت عارضه، تعداد حملات بیشتر شده و حتی تماس جزئی با سرما نیز موجب آن می شود. از طرفی مفاصل و انگشتان بیشتری درگیر عارضه می شوند. معمولا انگشت شست و کف دست دچار عارضه نمی شوند اما در موارد شدید عدم خون رسانی به انتهای انگشتان منجر به ایجاد زخم و یا حتی قانقاریا می شود.

واژه HAVS پس از Maurice Raynaud پزشک فرانسوی که اولین کسی بود که در قرن نوزدهم آن را مورد مطالعه قرارداد نامیده شد. او متوجه ارتباط HAVS با ارتعاش نشد. HAVS دلایل متعددی دارد که برخی از آنها همان دلایل ایجاد عارضه ای است که امروزه بیماری رینود خوانده می شود. در 10 درصد از جمعیت مردان و 5 درصد جمعیت زنان، سندرم ارتعاش دست – بازو (HAVS) بدون دلیل مشخصی ایجاد می شود (بیماری idiopathic) آسیب های معین به دست و بازو، برخی داروها و سموم و بیماری های خاصی می توانند دلایل ایجاد پدیده رینود باشند (جدول 1).

در سالهای اخیر، اختلالات عصبی مورد توجه بیشتری قرار گرفته اند. این اختلالات ممکن است حتی با شدت بیشتر از اختلالات عروقی بر توانایی کاری افراد مبتلا به HAVS و به تبع آن بر زندگی طبیعی آنها تأثیر بگذارند. تشخیص هر یک از اختلالات ساده نیست، اما تشخیص اختلالات عصبی با توجه به این حقیقت که تعداد افراد مبتلا به علت غیر مشخص زیاد نیست ساده شده است. علائم شامل کرختی پیشرونده می باشند که به مرور مفاصل بیشتری در انگشتان به آن مبتلا می شوند و ممکن است همراه با گزگز باشد. این کرختی ممکن است به طور دائم و یا در زمانهای خاصی ظاهر شود. این کرختی از کرختی ناشی از حملات اسپاسم عروق که در نتیجه اختلالات عروقی ایجاد می شود متفاوت است. کرختی و گزگز با کاهش قابلیت و کارایی وظایف حرکتی از قبیل گرفتن اجسام کوچک همراه است. افراد مبتلا ممکن است به دلیل عدم قابلیت تشخیص اجسام داغ و یا تیز دچار سوختگی و یا بریدگی شوند. مجددأ تاکید می شود که دلایل احتمالی متعددی برای علائم پدیده HAVS وجود دارد (جدول 2).

جدول 1: مثال های علت های غیر ارتعاشی پدیده رینود

اختلالات اسکلتی – عضلانی شامل گستره متفاوتی از شرایطی است که بر روی استخوان ها و مفاصل تأثير میگذارند (جدول 3). هیچ یک از این شرایط تنها به دلیل تماس با ارتعاش بوجود نمی آیند. در افراد در معرض ارتعاش دست – بازو، این شرایط شیوع بیشتری دارند اما در اغلب موارد نمی توان گفت که ارتعاش دلیل ایجاد آن است. کار فیزیکی سنگین احتمالا دلیل ایجاد عوارض در اکثر موارد می باشد. ارتعاش احتمالا نسبت به بقیه عوامل موثر بیشترین تاثیر را در ایجاد عارضه دارد. امکان پیش بینی برای کمی ارتباط بین تماس با ارتعاش و تشدید اختلالات اسکلتی – عضلانی عملا وجود ندارد.

فرآیندهای فیزیولوژیکی مؤثر بر گسترش HAVS به خوبی شناخته نشده اند. یک تئوری آن است که به سیستم عصبی آسیب کلی وارد می آید که در نتیجه آن پاسخ طبیعی به سرما مختل می شود. به جای کاهش تدریجی جریان خون به منظور حفظ گرمای بدن در اندام های انتهایی بدن، این امر به صورت حاد اتفاق می افتد. تعدادی دیگر بر مبنای آسیب به عروق انگشتان بنا شده است. مطابق این تئوری، هنگامی که دست در معرض سرما قرار می گیرد. سیگنال های عصبی طبیعی را دریافت می کند اما قادر به دادن پاسخ های طبیعی به آنها نیست. هیچ یک از این مکانیسم ها به تنهایی قادر به توصیف همه خصوصیات سندرم HAVS نیست و می توان رویکرد سومی را فرض نمود که اختلالات عروقی و عصبی هر یک مستقلا پیشرفت می کنند، اگر چه در زمان حملات اسپاسم عروق با یکدیگر تعامل دارند.

جدول 2- مثال هایی از علت های غیرارتعاشی علائم عصبی مشابه با علائم مرتبط با  HAVS

جدول 3- برخی اختلالات اسکلتی عضلانی مرتبط با ارتعاش دست – بازو

تشخیص بیماری

علیرغم این حقیقت که چندین آزمایش عینی برای تشخیص بیماری HAVS وجود دارد اما تشخیص آن به راحتی ممکن نیست. سفید شدن انگشتان در حین حملات اسپاسم عروق بسیار مشهود است اما معمولا این حملات در صبح های زمستان اتفاق می افتد و بنابراین احتمال مشاهده آن توسط پزشک محتمل نیست. ایجاد مصنوعی حملات (سفید شدن انگشتان) مشکل می باشد، هر چند که به طور کلی انجام این کار خوشایند نیست. گزارش افراد مبتلا به HAVS از تکرار و شدت حملات منبع اصلی اطلاعات می باشد. کرختی انگشتان عمدتا به وسیله مصاحبه با افراد مبتلا درباره علائم آنها مورد ارزیابی قرار می گیرد. تست هایی برای تعیین شدت کرختی وجود دارند اما انجام آنها منوط به همکاری افراد مبتلا و پاسخ صادقانه آنها می باشد. تست های موجود برای تعیین و ارزیابی اختلالات عروقی، صرفأ مخصوص بیماری HAVS نمی باشند.

ادامه مطالب زیر را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید

• آزمایشات تشخیصی  HAVS
• درمان بیماری های ناشی از ارتعاش دست و بازو
• ارتباط بین دز ارتعاش و HAVS

حتما بخوانید:

⇐ ایمنی در ارتعاش

⇐ کاهش خطرات ارتعاش دست – بازو

⇐ نرم افزار محاسبه ارتعاش دست بازو و تمام بدن

⇐ دستگاه های اندازه گیری پاسخ انسان به ارتعاش