سمینار آموزشی آتش نشانی و اطفاء حریق

سمینار آموزشی آتش نشانی و اطفاء حریق

 فرمت: PPT       تعداد صفحات: 137 

تعریف آتش: آتش عبارت است از يكسري عمليات شيميايي و اكسيداسيون سريع حرارت زاي مواد قابل اشتعال

تعربف اتش سوزی: آتش سوزي عبارت است از وجود شعله يا دود قابل مشاهده و يا استشمام بوي حاصل از سوختن مواد.

ماهیت حریق

وقوع هر آتش نیاز به زمینه های فیزیکی و شیمیایی محل وقوع دارد.اصولا“ عوامل موثر در آتش سوزی متعدد می باشد. ولی برای ایجاد آتش وجود ۴ عامل زیر که به هرم آتش معروف است ضروری است و در صورت حذف تنها یکی از آنها ادامه حریق ممکن نیست:

• واکنش های زنجیره ای
• مواد قابل اشتعال
• حرارت
• اکسیژن

اکسیژن

حداقل تراکم اکسیژن لازم در هوا برای آتش گیری %۱۶ می باشد. بیشتر حریق ها در %۱۵ اکسیژن هم تا حدودی برقرار می باشند. برخی از مواد مانند اکسید های آلی و اسید نیتریک نیز حین حریق بخشی از اکسیژن مورد نیاز خود را تامین می کنند. برای کنترل این حریق ها اقدامات ویژه لازم است.

مواد سوختنی

تمام موادی که به نحوی قابلیت تجزیه و اکسیداسیون را دارند به عنوان ماده سوختنی قلمداد می شوند.این مواد می توانند جامد ، مایع ، گاز با منشا طبیعی یا مصنوعی باشند. سرعت سوختن یا گسترش شعله در مواد مختلف متفاوت است.

حرارت

برای شروع هر آتش سوزی لزوما“ نیاز به درجه حرارت کافی میباشد. اگر حرارت کاهش یابد،دامنه حریق محدود و بالاخره خاموش میگردد. حرارت لازم در مطالعه آتش گیری مواد با دو اصطلاح تعریف می گردد:

• نقطه شعله زنی (Flash point)
• درجه آتش گیری Ignition temperature

اصطلاحات معروف در علم حريق :

نقطه شعله زني (Flash Point)  :

درجه حرارتي است كه در آن يك ماده سوختي مايع، يا در حال تبديل به مايع ،به اندازه كافي بخار مي گردد و به محض نزديك شدن شعله يا جرقه به آن باعث شعله ور شدن و شروع حريق مي گردد.

در مورد گازها و بخارات علاوه بر تعريف نقطه شعله زني ، حداقل و حداكثر تراكم قابل انفجار نيز در مورد آنها تعريف شده است .در صورتيكه تراكم بخار يا گاز به آن حد برسد ، با تماس شعله يا در حرارت شعله زني ، گاز يا بخار سريعاً آتش مي گيرد و در محفظه هاي بسته سبب انفجار مي گردد.

درجه آتش گيري (Ignition Temperature)

• كمترين درجه حرارتي است كه جهت ادامه احتراق ماده سوختي مورد نياز مي باشد.
• درجه آتش گيري براي هر سوخت درجه حرارتي است كه انرژي محركه آن اجزاي متشكله ملكولهاي ماده را از هم جدا مي كند.

تفاوت انفجار و احتراق :

• انفجار عبارت از آزاد شدن انرژي، با سرعت زياد است كه نتيجه اكسيداسيون سريع مي باشد.
• تفاوت احتراق و انفجار به خاطر ميزان انرژي حاصله نيست ، بلكه مربوط به سرعت توليد انرژي است.
• مثلاً احتراق بنزين 11500 كالري بر گرم و ماده منفجره  تي.ان.تي ، فقط 2674 كالري بر گرم انرژي توليد مي كند ولي اين انرژي در 00002/ ثانيه آزاد مي شود.

شوك ناشي از انفجار بر حسب سرعت انتشار خود به دو دسته تقسيم‌بندي مي‌شود :

موج شوكي ناشي از انفجار را كه از نقطه شروع انفجار با سرعتي كمتر از سرعت صوت (130 فوت بر ثانيه) سرعت داشته باشد را Deflagrations گويند. اگر موج شوكي داراي سرعتي بيش از سرعت صوت باشد (‌بالاي 130 فوت بر ثانيه) آن را Detonation نامند.

علل و شرایط بروز حریق

عوامل و شرایط متعددی می توانند در بروز حریق ایفای نقش نمایند که مهمترین آنها شامل موارد زیر است:

• آتش گیری مستقیم: مانند نزدیک نمودن شعله به مواد سوختنی.
• افزایش تدریجی دما: افزایش دما در مواد آلی که بتدریج دمای آنها در اثر فشار و فعل و انفعالات بالا رفته و شروع به سوختن می کند.
• واکنشهای شیمیایی: واکنشهای نظیر ترکیب آب و اسید، پتاسیم و آب، اسید نیتریک با کاغذ می تواند عامل شروع حریق گردد.
• اصطکاک: مالش بین دو جسم آتش گیر مثل برخورد دو سنگ با هم
• تمرکز پرتوهای مرئی و غیر مرئی: در این حالت بدلیل خاصیت ذره بینی تمرکز نور روی اشیاء باعث حریق می گردد.
• الکتریسیته جاری: حرارت حاصل از عبور جریان برق از یک هادی دارای مقاومت بالا می تواند سبب حرارت و آتش گردد.
• صاعقه: صاعقه دارای صدها هزار ولت اختلاف پتانسیل الکتریکی است و می تواند براحتی سبب بروز حریق گردد.
• انفجار ناشی از مواد منفجره: دینامیت یا تری نیترو تولوئن و بسیاری از مواد منفجره دیگر در حین انفجار می توانند آتش سوزیهای وسیعی را ایجاد نمایند.

ادامه مطالب زیر را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

• عمده ترين مواد سوختنی و گازها و بخارات حاصل از آنها

• فازهای حریق

• دسته بندی انواع حریق

• روشهای عمومی اطفاء حریق

  • بررسی انواع مواد اطفا حریق و مزایا و معایب انها

• تجهيزات خاموش‌‌كننده Extinguishers

  • خاموش‌‌ كننده‌‌هاي دستي
  • خاموش‌‌ كننده‌‌هاي چرخدار
  • خاموش ‌‌کننده‌‌های بزرگ خودرویی یا هوایی
  • جعبه اطفاء حریق ( شیلنگ با آب تحت فشار ) Firebox
  • شبکه ثابت خاموش‌‌كننده مبتنی بر آب (شبكه افشانه‌‌اي)، كف، CO2، پودر و تركيبات هالوژنه Sprinkler
  • شیرهای برداشت آب آتش نشانی (ایستاده و دریچه دار) Hydrant

• انواع آشكار ساز

حتما بخوانید:

⇐  اطفاء حریق سیستم های برقی

⇐ دانلود کتاب اطفاء حریق چاه های نفت و گاز

⇐  مدیریت اطفاء حریق در بهداشت حرفه ای

⇐ سیستم های اطفاء حریق مخازن

⇐ طراحی و محاسبات سیستم های اطفاء حریق اسپرینکلر