سمینار آموزشی آتش نشانی و اطفاء حریق

سمینار آموزشی آتش نشانی و اطفاء حریق

سمینار آموزشی آتش نشانی و اطفاء حریق

 فرمت: PPT       تعداد صفحات: 137 

تعریف آتش: آتش عبارت است از یكسری عملیات شیمیایی و اكسیداسیون سریع حرارت زای مواد قابل اشتعال

تعربف اتش سوزی: آتش سوزی عبارت است از وجود شعله یا دود قابل مشاهده و یا استشمام بوی حاصل از سوختن مواد.

ماهیت حریق

وقوع هر آتش نیاز به زمینه های فیزیکی و شیمیایی محل وقوع دارد.اصولا“ عوامل موثر در آتش سوزی متعدد می باشد. ولی برای ایجاد آتش وجود ۴ عامل زیر که به هرم آتش معروف است ضروری است و در صورت حذف تنها یکی از آنها ادامه حریق ممکن نیست:

• واکنش های زنجیره ای
• مواد قابل اشتعال
• حرارت
• اکسیژن

اکسیژن

حداقل تراکم اکسیژن لازم در هوا برای آتش گیری %۱۶ می باشد. بیشتر حریق ها در %۱۵ اکسیژن هم تا حدودی برقرار می باشند. برخی از مواد مانند اکسید های آلی و اسید نیتریک نیز حین حریق بخشی از اکسیژن مورد نیاز خود را تامین می کنند. برای کنترل این حریق ها اقدامات ویژه لازم است.

مواد سوختنی

تمام موادی که به نحوی قابلیت تجزیه و اکسیداسیون را دارند به عنوان ماده سوختنی قلمداد می شوند.این مواد می توانند جامد ، مایع ، گاز با منشا طبیعی یا مصنوعی باشند. سرعت سوختن یا گسترش شعله در مواد مختلف متفاوت است.

حرارت

برای شروع هر آتش سوزی لزوما“ نیاز به درجه حرارت کافی میباشد. اگر حرارت کاهش یابد،دامنه حریق محدود و بالاخره خاموش میگردد. حرارت لازم در مطالعه آتش گیری مواد با دو اصطلاح تعریف می گردد:

• نقطه شعله زنی (Flash point)
• درجه آتش گیری Ignition temperature

اصطلاحات معروف در علم حریق :

نقطه شعله زنی (Flash Point)  :

درجه حرارتی است كه در آن یك ماده سوختی مایع، یا در حال تبدیل به مایع ،به اندازه كافی بخار می گردد و به محض نزدیك شدن شعله یا جرقه به آن باعث شعله ور شدن و شروع حریق می گردد.

در مورد گازها و بخارات علاوه بر تعریف نقطه شعله زنی ، حداقل و حداكثر تراكم قابل انفجار نیز در مورد آنها تعریف شده است .در صورتیكه تراكم بخار یا گاز به آن حد برسد ، با تماس شعله یا در حرارت شعله زنی ، گاز یا بخار سریعاً آتش می گیرد و در محفظه های بسته سبب انفجار می گردد.

درجه آتش گیری (Ignition Temperature)

• كمترین درجه حرارتی است كه جهت ادامه احتراق ماده سوختی مورد نیاز می باشد.
• درجه آتش گیری برای هر سوخت درجه حرارتی است كه انرژی محركه آن اجزای متشكله ملكولهای ماده را از هم جدا می كند.

تفاوت انفجار و احتراق :

• انفجار عبارت از آزاد شدن انرژی، با سرعت زیاد است كه نتیجه اكسیداسیون سریع می باشد.
• تفاوت احتراق و انفجار به خاطر میزان انرژی حاصله نیست ، بلكه مربوط به سرعت تولید انرژی است.
• مثلاً احتراق بنزین 11500 كالری بر گرم و ماده منفجره  تی.ان.تی ، فقط 2674 كالری بر گرم انرژی تولید می كند ولی این انرژی در 00002/ ثانیه آزاد می شود.

شوك ناشی از انفجار بر حسب سرعت انتشار خود به دو دسته تقسیم‌بندی می‌شود :

موج شوكی ناشی از انفجار را كه از نقطه شروع انفجار با سرعتی كمتر از سرعت صوت (130 فوت بر ثانیه) سرعت داشته باشد را Deflagrations گویند. اگر موج شوكی دارای سرعتی بیش از سرعت صوت باشد (‌بالای 130 فوت بر ثانیه) آن را Detonation نامند.

علل و شرایط بروز حریق

عوامل و شرایط متعددی می توانند در بروز حریق ایفای نقش نمایند که مهمترین آنها شامل موارد زیر است:

• آتش گیری مستقیم: مانند نزدیک نمودن شعله به مواد سوختنی.
• افزایش تدریجی دما: افزایش دما در مواد آلی که بتدریج دمای آنها در اثر فشار و فعل و انفعالات بالا رفته و شروع به سوختن می کند.
• واکنشهای شیمیایی: واکنشهای نظیر ترکیب آب و اسید، پتاسیم و آب، اسید نیتریک با کاغذ می تواند عامل شروع حریق گردد.
• اصطکاک: مالش بین دو جسم آتش گیر مثل برخورد دو سنگ با هم
• تمرکز پرتوهای مرئی و غیر مرئی: در این حالت بدلیل خاصیت ذره بینی تمرکز نور روی اشیاء باعث حریق می گردد.
• الکتریسیته جاری: حرارت حاصل از عبور جریان برق از یک هادی دارای مقاومت بالا می تواند سبب حرارت و آتش گردد.
• صاعقه: صاعقه دارای صدها هزار ولت اختلاف پتانسیل الکتریکی است و می تواند براحتی سبب بروز حریق گردد.
• انفجار ناشی از مواد منفجره: دینامیت یا تری نیترو تولوئن و بسیاری از مواد منفجره دیگر در حین انفجار می توانند آتش سوزیهای وسیعی را ایجاد نمایند.

ادامه مطالب زیر را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

• عمده ترین مواد سوختنی و گازها و بخارات حاصل از آنها

• فازهای حریق

• دسته بندی انواع حریق

• روشهای عمومی اطفاء حریق

  • بررسی انواع مواد اطفا حریق و مزایا و معایب انها

• تجهیزات خاموش‌‌كننده Extinguishers

  • خاموش‌‌ كننده‌‌های دستی
  • خاموش‌‌ كننده‌‌های چرخدار
  • خاموش ‌‌کننده‌‌های بزرگ خودرویی یا هوایی
  • جعبه اطفاء حریق ( شیلنگ با آب تحت فشار ) Firebox
  • شبکه ثابت خاموش‌‌كننده مبتنی بر آب (شبكه افشانه‌‌ای)، كف، CO2، پودر و تركیبات هالوژنه Sprinkler
  • شیرهای برداشت آب آتش نشانی (ایستاده و دریچه دار) Hydrant

• انواع آشكار ساز

حتما بخوانید:

⇐  اطفاء حریق سیستم های برقی

⇐ دانلود کتاب اطفاء حریق چاه های نفت و گاز

⇐  مدیریت اطفاء حریق در بهداشت حرفه ای

⇐ سیستم های اطفاء حریق مخازن

⇐ طراحی و محاسبات سیستم های اطفاء حریق اسپرینکلر

Sirvan Sheikhi

متولد آذر 1369. کارشناس بهداشت حرفه اي ناپیوسته از دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه می باشم. باتوجه به پراکندگی موضوعات تصمیم به راه اندازی این سایت گرفته ام و در این راستا به یاری همه مهندسین نیازمندم. انشا... بتوانیم به کمک همه، سایت پر محتوایی برای همکاران داشته باشیم.