روش های کنترل آلودگی صوتی در صنایع

فرمت: PDF تعداد صفحات: 13

فهرست:

• چکیده
• مقدمه
• صدا چیست؟
• موسسات و انستیتوهای ناظر بر استانداردهای نویز
• انواع منابع صوت و انتشار صوت
• روش های مواجهه با نویز
• بررسی انواع روش های کنترل آلودگی صوتی در صنایع
• اتاق کنترل آکوستیک
• بافل های جاذب نویز
• سایلنسورها (خفه کن های صوتی)
• منابع

چکیده

نویز (آلودگی صوتی) به عنوان صوت ناخواسته ای است در زمان و مکان نامطلوبی منتشر می شود و عوارض روانی و فیزیولوژیکی ناخوشایندی برای انسان به همراه دارد. از این رو موسسات و مجامع بین المللی اقدام به تدوین استانداردها و آئین نامه هایی در زمینه کنترل آلودگی صوتی نموده اند. مهندسین و طراحان نیز با بکارگیری روش های کنترل نویز به دو صورت فعال (active) و غیر فعال (passive) به کاهش نویز های سازه برد و هوابرد پرداخته اند که از جمله کاربرد رویکردهای مهندسی که بصورت غیرفعال به کنترل نویز در صنایع می پردازند به موارد زیر می توان اشاره کرد :

• محصور کردن ماشین در یک محیط (انکلوژر)
• جلوگیری از انتقال ارتعاشات ناشی از ماشین آلات
• خفه کن های صوتی (سایلنسور)
• اتاق های ایزوله کننده صوت: استفاده از جاذب ها
• دیواره های صوتی

کلمات کلیدی: آلودگی صوتی، کنترل نویز، enclosure ،barrier ،silencer

مقدمه

صدا ریشه در کلمه یونانی فون به معنی ارتعاش داشته و از دیر باز همواره مورد توجه جوامع گوناگون قرار گرفته است و محققین و دانشمندان نیز در مطالعات خود به این مقوله پرداخته اند که از جمله آنها می توان به کتاب قانون در طب بوعلی سینا اشاره کرد. آلودگی صوتی در محیط کار و عوارض ناشی از آن معضلی است که با صنعتی شدن شهرها شکل جدی تری به خود گرفته است. جهت جلوگیری و کنترل آلودگی موجود در صنایع روش های متنوعی وجود دارد که بسته به نوع منبع ، شرایط فیزیکی و محیطی که نویز در آن منتشر می شود و همچنین نحوه و هدف از کنترل شخص مورد اصابت نویز استفاده می گردند. در این مقاله سعی بر آن است که به تشریح انواع رویکردهای مهندسی جهت کنترل آلودگی صوتی پرداخته شود.

صدا چیست؟

صدا به عنوان اولین وسیله ارتباطی انسانها با یکدیگر و همچنین محیط اطراف می باشد که به عنوان شاخه ای از عمل فیزیک تحت عنوان آکوستیک مورد بحث و بررسی قرار می گیرد. نحوه پیدایش صوت در اثر تغییرات فشار ناشی از انبساط و انقباض لایه های محیطی الاستیک می باشد که به شکل یک موج مکانیکی طولی و یا عرضی ظاهر می شود به نحوی که با دور شدن از منبع بوجود آورنده این موج صوتی، تغییرات فشار آن و همچنین انرژی موج صوتی کاهش می یابد.

در اثر برخورد این موج صوتی با پرده گوش و ارتعاش آن احساس شنوایی بوجود می آید. واحد اندازه گیری صوت دسی بل نامیده می شود که اگر شدت صوتی با فرکانس ۱۰۰۰ هرتز را در نظر بگیریم برابر با یک دسی بل می شود. صوت یا سروصدا نیز صدایی ناخواسته و ناخوشایند است که در زمان و مکانی نامناسب به گوش می رسد به نحوی که سبب بروز آسیب های جسمی و روانی در انسان می گردد. آلودگی صوتی (نویز) به عنوان یکی از مهمترین آلاینده های زیست محیطی در نواحی شهری می باشد که محصول توسعه و پیشرفت تکنولوژی مدرن می باشد که در محیط کارگاهها و مراکز صنعتی بیشتر به گوش می رسد.

اثرات مخرب آلودگی صوتی و پیامدهای زیانبار آن بر روی سلامت انسان به صورت مستقیم و در کوتاه مدت پدیدار نمی شود بلکه در دراز مدت مستقیما بر روی سلامت جسم و روان انسان اثر گذاشته و پیامدهای منفی آن بروز می کند. از جمله این عوارض می توان به کاهش موقت و دائم شنوایی، افزایش ضربان قلب، انقباض عروق، بالا رفتن فشار خون سرگیجه و اثرات نامطلوب بر خواب، افزایش قند و کلسترول خون، کاهش میدان دید و تشخیص صحیح رنگها اشاره کرد که از این میان آسیب به دستگاه شنوایی مهمترین پیامدهای آلودگی صوتی به شمار می رود.

موسسات و انستیتوهای ناظر بر استانداردهای نویز

در فاصله یک تا دو دهه اخیر توجه خاص اکثر کشورهای جهان نسبت به مسئله صدا و آلودگی صوتی منجر به تدوین آئین نامه ها و اجرای قوانین آلودگی صوتی در این کشورها شده است و همچنین موسسات، انستیتوهای استاندارد جهانی نیز مبادرت به انتشار دستورالعمل ها و استانداردهای مقابله با نویز کرده اند که از جمله این موسسات و انستیتوها می توان به موارد زیر اشاره کرد.

در زمینه اندازه گیری، طراحی، اجرای سیستم های کنترل آلودگی صوتی در ایران نیز موسساتی از جمله سازمان تحقیقات مسکن و ساختمان، وزارت مسکن و شهرسازی، وزارت بهداشت و سازمان محیط زیست آئین نامه هایی در این خصوص گردآوری نموده اند.

انواع منابع صوت و انتشار صوت

همانگونه که ذکر شد صدا از انتشار موج مکانیکی در یک محیط الاستیک بوجود می آید که به دلیل بنا به نحوه انتشار آن در این محیط به سه قسمت دسته بندی می شود، دسته اول اصوات هوابرد ( air- borne noise) میباشد که از انتشار موج بصورت طولی در هوا و یا گاز بوجود می آیند به طوری که اکثر آلودگی های صوتی صنعتی ناشی از امواج صوتی هوابرد می باشند. دسته دوم اصوات سازه برد ( structure- borne noise) می باشند که از طریق ایجاد ارتعاش در فونداسیون و پایه های تجهیزات و ساختمان ها باعث انتشار موج صوتی می شود و دسته سوم امواج مایع برد (liquid – borne noise) که از انتشار عرضی در مایعاتی مانند آب بوجود می آید. مدل کلی تولید نویز در ماشین آلات مولد نویز بر اساس استاندارد 1-ISO 11688 در شکل (۱) دیده می شود.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ روشهای کاربردی کنترل صدا در صنعت

⇐ اصول کاربردی کنترل صدا

⇐ پروژه کنترل صدا در صنعت

⇐ 10 تکنیک برتر کنترل صدا

⇐ طراحی اتاق کنترل صدا به منظور حفاظت از اپراتور