روش های مدیریت ریسک نانو ذرات

management method of Nanoparticle

مقدمه:

نانوتکنولوژی، درک و کنترل مواد فرآوری شده در اندازه یک تا صد نانومتر است. این ذرات دارای خصوصیات خاصی هستند که بر رفتار شیمیایی و فیزیکی اشان تاثیرگذار بوده به گونه ­ای که به واسطه آن محصولات بهتری تولید می ­شود. بنابراین نانوتکنولوژی تاثیر زیادی بر زمینه­ های گوناگون مثل نیم ­رساناها، بیوتکنولوژی، انرژی، حمل ونقل، کشاورزی و محصولات مصرفی دارد.

امروزه ریزذره ­ها در تولید محصولاتی مثل لوازم آرایشی، لباس، تجهیزات ورزشی و الکترونیک نقش به­ سزایی دارد. برآوردها نشان می­دهد که فروش جهانی محصولات نانوتکنولوژی بیش از یک تریلیون دلار تا سال 2015 است(1).

اما با این وجود ریزذره­ ها دارای چالش­ های زیادی برای اندازه ­گیری، پایش، مدیریت و کم کردن آلودگی ­های محیط شغلی و محیط زیست است. این ذرات برای کارگران، مصرف کننده­ ها، عموم و محیط زیست از ریسک ­بالای برخوردار است. بنابراین مدیریت ریسک این ذرات از اهمیت فوق العاده ­ای برخوردار است.

این روش ها دربرگیرنده روش های کاهش تماس با ریزذره ­های بالقوه، بهبود روش های پیشگیری از حادثه، بهبود روش های کاری، کنترل های مهندسی و تجهیزات حفاظتی، روش های ارزیابی دوره عمر یک محصول و بهبود درک اثرات بالقوه بر دوره عمر یک محصول است. در زمینه اقدامات قانونی و تحقیقات مرتبط با ریزذره­ ها، سازمان­ های گوناگونی به بررسی در این زمینه­ ها پرداخته ­اند که برخی از آنها به شرح زیر است.

در دسامبر 2004، سازمان EPA اقدام به تشکیل یک گروه کاری نانو­تکنولوژی برای شناسایی خط مشی علمی مرتبط با نانو­تکنولوژی و محیط زیست کرد. در ادامه این سازمان در اواخر سال 2006 سند نهایی خود را منتشر کرد. در فصل مدیریت ریسک سند فوق، چارچوب و روش مدیریت ریسک­ های بالقوه مرتبط با ریزذره­ ها شرح داده شده است. این بخش شامل بحث­ های نظارت محیطی و پیشگیری از آلودگی به علاوه اقدامات حفاظت از هوا، آب و زمین است (2).

سازمان دارو و غذا (Food and Drug Administration) مبادرت به تشکیل یک نیروی داخل سازمانی کرده که به ارزیابی اثرات بهداشتی ممکن از تولیداتی که دارای ریزذره هستند می ­پردازد. تمام محصولاتی که تحت قوانین FDA تولید می­ شوند در این ارزیابی بایستی در نظر گرفته شوند.

مرکز تحقیقات نانوتکنولوژی NIOSH، تحقیقاتی در مورد مفاهیم و اثرات ذرات ریزذره در بیماری وجراحات مرتبط با کار انجام داده است که شامل ارزیابی و توسعه تکنیک ­های مدیریت ریسک است. گروه تحقیقاتی فوق به ارزیابی اثربخشی روش های مدیریت ریسک در محیط کار و کاهش تماس با ریزذره­ ها پرداخته است (3).

سازمان NIOSH و OSHA هر دو در ارزیابی قابلیت اجرای روش­های کنترلی مرتبط با مدیریت ریسک ریزذره­ ها فعالیت دارند. سازمان NIOSH روش کنترلی را به عنوان فرایندی که در آن یک روش کنترلی واحد (مثل تهویه عمومی) تنها برای یک رنج از تماس­ها به کار می­رود در نظر می­ گیرد. گستره تماسی فوق در یک گروه مشخص مثل تحریک­ کننده پوست و چشم یا فوق العاده تحریک کننده قرار می­ گیرد.

کاهش تماس در محیط کار:

روشهای کنترل تماس ­های بالقوه با هوابردها و مواد مایع در محیط کار شامل طراحی فرایند و کنترل های مهندسی مثل سیستم­ های تهویه، روش های کاری، اقدامات مدیریتی و وسایل حفاظت فردی است.

1-1- طراحی فرایند و کنترل های مهندسی:

این آیتم عامل مهمی برای مدیریت ریسک مواد شیمیایی صنعتی سمی است. به طور مشابه ذخیره ­سازی، نگهداری نیز در استراتژی مدیریت نقش دارد. تعلیق مواد در هوا، بستگی به مقاومت معمول، سایز، بار سطحی و فاکتور­های دیگری دارد. ولیکن تعلیق ریزذره­ ها با ذرات معمول فرق می ­کند. بنابراین به خاطر سایز کوچک و جرم پایین، ریزذره ­ها مانند ملکول های هوا در نتیجه حرکت برونین به طور تصادفی حرکت می­ کنند. در نتیجه ریزذره ­ها می­ توانند به سرعت منتشر شوند و برای مدت زمان زیادی در هوا معلق بمانند. روش های کنترل این ذرات شامل کنترل های مهندسی سنتی برای جداسازی منبع تماس مواد ریزذره در فاز گازی است که به شرح زیر است.

• محصورسازی کامل فرایند
• محصورسازی نسبی با تهویه موضعی
• فضاهای باز با تهویه فعال
• تهویه عمومی

در این راستا NIOSH دستوالعمل ­های را برای اثربخشی کنترل­ های مهندسی ارائه کرده است.

1-2- روش ­های کاری (Work practices)

تکنیک­ های کاری معمول و کنترل­ های اجرایی مورد استفاده برای کنترل تماس با مواد شامل:

• کنترل یا کاهش تعداد کارگران
• کاهش مدت زمان تماس
• نظافت و پاک­سازی منظم دیوار­ها و سطوح دیگر
• ممانعت از خوردن و آشامیدن در فضا­های کاری

برای این منظور NIOSH دستوالعمل­ های موقتی را در مورد تکنیک­ های کاری ایمن و کنترل­ های اجرایی در کارخانجاتی که مواد ریزذره را فرآوری می ­کنند تهیه کرده است.

1-3- تجهیزات حفاظت فردی

مطالعات زیادی در مورد اثربخشی وسایل حفاظت فردی در مقابل ریزذره­ ها منتشر نشده است اما دستوالعمل­ های مفید موجود شامل:

1-3-1- استاندارد (OSHA 13148 (1998 روش های ایمن استفاده از وسایل حفاظت فردی، استاندارهای موجود در مورد نفوذپذیری مایعات از لباس های حفاظتی و تهیه فاکتور پیشگیری برای ریزذره ­ها را بیان می ­کند.

1-3-2- استاندارد ASTM F1617-03 در مورد استفاده از باکتریوفاژهای 27 نانومتری در لباس های حفاظتی را بیان می ­کند.

1-3-3- استاندارد­های موجود در مورد نفوذ مایعات از لباس های حفاظتی ممکن است دیدگاه مناسبی را در مورد فاکتور­های حفاظتی برای ریزذره­ ها فراهم کند.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ ایمنی در مقیاس نانو

⇐ عایق های حرارتی نانو Heat Nano

⇐ تکنولوژی های جدید و بهداشت حرفه ای