راهکارهای بسته ‌بندی کالاهای خطرناک و مواد سمی

فرمت: pdf  تعداد صفحات: 10

تهیه و تنظیم: محمدرضا احدی، مهدی اکبری

فهرست:

• چکیده
• مقدمه
• طبقه بندی مواد خطرناک
• ویژگی ها و مشخصات طبقات مختلف مواد خطرناک
  • مواد منفجره
  • گازها
  • مایعات و جامدات قابل اشتعال
  • مواد اکسید کننده و اکسید شونده
  • سموم و مواد عفونی
  • مواد رادیواکتیو
  • خورنده ها و سوزاننده ها
• راهکارها و نکات بسته بندی کالاهای خطرناک و نصب برچسب
• نتیجه گیری
• مراجع

چکیده

در بسیاری از فعالیت های انتقال، حتی در عملیات های جابجایی ساده، احتمال اعمال تنش های شدید مکانیکی، حرارتی، فیزیکی، شیمیایی و … به کالاهای خطرناک یا مواد سمی بسته بندی شده یا انبار شده، وجود دارد، برای مثال تکانهای شدید وارده به کشتی ها در دریا، سقوط و ترکیدن بسته ها هنگام انتقال و… از جمله این موارد هستند. عوامل آب و هوایی از قبیل دما، رطوبت و تابش آفتاب می توانند موجب افزایش تنش ها در بسته بندی مایعات، تحت فشار قرار گرفتن بسته های فولادی و تخریب بسته بندی های کاغذی یا پلاستیکی شوند. حتی خود کالای خطرناک ممکن است بر صحت و سلامت بسته بندی تاثیر گذار باشد، مثلا موجب ایجاد خوردگی، افزایش تنش های ناشی از ترک خوردگی یا دیگر پدیده های تنش زا شود. تمام نکات و عواملی از این دست، بر اهمیت و نیاز به بسته بندی و برچسب زنی ایمن، هنگام جابجایی کالاها یا مواد خطرناک تاکید می کنند. نوع و نحوه بسته بندی ها به مشخصات و ویژگی های مواد خطرناک و یا سمی بستگی دارد.

از جمله دیگر موارد موثر بر نوع بسته بندی می توان به شکل مواد (جامد، مایع و گاز) و شیوه حمل و نقل جاده ای، ریلی و هوایی) اشاره کرد. بسته بندی کالاهای خطرناک می بایست پیش از بکارگیری جهت حمل و نقل، بطور موفقیت آمیز تمام آزمایشات استاندارد را سپری کنند تا قابلیت آنها در تحمل فشارهای داخلی یا خارجی، ضربه، نشت، نفوذ، انفجار، اشتعال و… سنجیده شود تا احتمال وقوع هرگونه حادثه هنگام نقل و انتقال و یا در زمان وقوع تصادفات کاهش یابد و اثرات ایمنی و زیست محیطی حمل آنها بطور قابل ملاحظه کنترل شود. در این مقاله سعی شده است تا نقش بسته بندی بر افزایش ایمنی انتقال و نگهداری کالاهای خطرناک یا سمی بررسی و ارائه راهکارهایی بر اساس استانداردهای جهانی در مورد بسته بندی ها ارائه شود.

کلمات کلیدی: ایمنی جابجایی کالاهای خطرناک، مواد سمی، بسته بندی، آزمایشات استاندارد

مقدمه

بسته بندی و برچسب زنی کالاها، بسته ها و وسایل نقلیه (شامل همه شیوه های حمل و نقل جاده ای، ریلی و هوایی) حامل مواد خطرناک و سمی از جمله مهمترین اقدامات در ترابری کالاهای خطرناک می باشد، به طوری که در صورت عدم بسته بندی مناسب و استفاده از مواد بی دوام و ضعیف در برابر ضربات یا تنش های درونی و برونی برای بسته بندی محموله ها، عواقب ناگواری را مطمئنا به دنبال خواهد داشت. از طرفی، هنگام فعالیت های کنترلی و انجام اقدامات پیشگیرانه پس از وقوع حوادث رانندگی با محیطی، دانستن و شناختن خصوصیات و مشخصات محموله و خطرات احتمالی ناشی از وقوع حوادث نقشی اساسی در مدیریت بحران پیش آمده ایفا خواهد کرد. در صورت عدم آگاهی از خصوصیات محموله خطرناک، تعیین نوع اقدامات برای مدیریت بحران غیرممکن و خود حادثه زا خواهد شد.

در بخش پیش آگاهی ایمنی کتاب “راهنمای واکنش اضطراری (2004ERG) “، مجموعه اقدامات زیر برای مدیریت حادثه بیان شده است [۱]: در برابر اصرار برای ورود به محدوده، مخالفت شود؛ امنیت محل وقوع تامین شود؛ شناسایی خطرات و محموله خطرناک؛ ارزیابی موقعیت؛ درخواست کمک از نهادهای ذیربط؛ تصمیم گیری در مورد ورود به محدوده محل وقوع؛ واکنش نسبت به حوادث و وقایع پیش آمده.

همچنین در روش های ۱۰ گانه کاهش هزینه ها و زمان حمل و نقل مواد خطرناک نیز به اهمیت موضوع های بسته بندی و برچسب زنی اشاره شده است. این روشها به شرح زیر هستند [۲]: ایجاد شبکه ساماندهی (سامانه نظم دهنده)؛ آگاهی و شناخت کامل شیوه حمل و نقلی؛ کسب اطمینان از اینکه بارنامه محموله ها به دقت تکمیل شده باشد؛ آموزش مناسب کارکنان؛ انتخاب بسته بندی مناسب؛ برچسب و علامت گذاری صحیح بسته ها و محموله ها؛ نصب صحیح پلاکارد یا اعلامیه (برچسب اعلان) روی خودروها، شناخت متصدی محموله و حمل کننده آن؛ کسب اطلاعات و دانش درباره دیگر منابع و مراجع علمی: طرح ریزی و برنامه ریزی رو به جلو.

در مورد نصب اعلان روی وسایل نقلیه نیز باید خاطر نشان کرد که این تصاویر می توانند اطلاعات اساسی مربوط به نوع و خصوصیات محموله خطرناک را سریع به بازرسان آموزش دیده منتقل کنند که این کار نه تنها زمان بازرسی را کاهش می دهد بلکه در زمان وقوع سوانح نیز در دسترس ترین و موثرترین ابزار شناسایی می باشند.

۱. طبقه بندی مواد خطرناک

در حال حاضر، دو مجموعه طبقه بندی در سطح بین الملل مطرح هستند که هر دو مورد دارای ۹ سطح یکسان هستند و صرفا در ۳ سطح اول آنها تفاوت هایی وجود دارد. این طبقه بندی ها شامل UN Hazard Class و ERG2004 می شوند که با توجه به حوزه گسترده تر طبقه بندی ملل متحد، این طبقه بندی در جدول ۱ ارائه می شود.

۲. ویژگی ها و مشخصات طبقات مختلف مواد خطرناک

برای شناسایی و بررسی ویژگی های بسته بندی هر یک از سطوح مختلف مواد خطرناک، لازم است تا ویژگی ها و مشخصات هر سطح و زیرمجموعه های آنها تعیین و معرفی شوند تا در زمان وقوع سوانح شامل وسایل نقلیه حامل مواد خطرناک بتوان متناسب با آن ماده بهترین واکنش را نشان داد.

جدول ۱: سطوح خطر ملل متحد برای طبقه بندی کالاهای خطرناک

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ بررسی اصول مدیریت حمل و نقل کالاهای خطرناک در بنادر کشتیرانی

⇐ برچسب و علامت گذاری در حمل و نقل مواد خطرناک

⇐ کنوانسیون های بین المللی مرتبط با حمل و نقل دریایی مواد خطرناک

⇐ نکات ایمنی تخلیه و بارگیری مواد خطرناک