راهنمای تهیه طرح کسب و کار Business Plan

راهنمای تهیه طرح کسب و کار Business Plan

ما نمی‌توانیم بدون نقشه ، قطب نما ، غذا و لباس مناسب به کوهنوردی برویم البته اگر با یکی از کوهنوردان خیلی مشهور باشیم ممکن است بتوانیم اما چه لزومی دارد که دست به این کار زده و کار خود را مشکل نماییم این مورد در ایران در خصوص کسب و کار هم صدق می کند نوشتن برنامه کسب و کار می تواند برنامه ریزی و اجرای ایده کسب و کار را آسان‌تر کند.

در حالت کلی طرح کسب و کار یا بیزینس پلن دو وظیفه کلی دارد:

1. ابزار سازماندهی برای ساده کردن و شفاف سازی اهداف و استراتژی
2. سندی برای معرفی کسب و کار و معرفی کننده خدمات و محصولات و نهایتاً وسیله‌ای برای جذب منابع مالی

به عنوان اری برای سازماندهی ، یک برنامه کسب و کار شبیه نقشه راه است که مقصد و طریقه رسیدن به آن را به ما نشان می‌دهد اما نکته اینجاست که برنامه کسب و کار خشک و غیر قابل تغییر نیست بلکه این برنامه بسیار انعطاف پذیر است نظیر هر سفری ، به اتفاقات مختلفی امکان بروز دارند اما یک برنامه خوب کمک می کند تا از وقوع اشتباهات پرهزینه ای که به کسب و کار ما آسیب می‌رسانند جلوگیری کنیم برنامه کسب و کاری که کامل و درست باشد ، به عنوان یک معیار عمل کرده و می‌تواند واقعیت های کسب و کار را پس از شروع به کار بر اساس آن سنجیده این برنامه می تواند دفترچه های راهنمای ما بوده و در طول راه به ما بگوید که چه کاری را چگونه انجام دهیم.

نهایتاً اینکه برنامه کسب و کار می‌تواند ابزاری برای اداره کسب و کار حتی قبل از آغاز به کار آن باشد به عبارت دیگر این برنامه توصیفی مطلوب از آینده کسب و کار است به عنوان یک سند معرفی ، برنامه کسب و کار باید بتواند شما و همکارانتان را به بهترین نحو عرضه نموده و به شما اطمینان بدهد که ایده شما موفق خواهد بود.

یک کارآفرین می گوید: تا چیزي نوشته نشود، وجود نخواهد داشت. کارآفرینی و ایجاد هر نوع کسب و کار جدید اغلب با مخاطراتی همراه می باشد. این موضوع اهمیت استفاده از یک نقشه و الگوي مناسب براي انجام مطالعات و بررسی جامع قبل از شروع فعالیت و به حداقل رسانیدن این مخاطرات و آسیب ها را آشکار می سازد.

در درجه اول کسب و کار به عنوان کلیدی ترین قسمت موضوع تحقیق مورد توجه قرار گرفته است در این ارتباط تعاریف مختلفی ارائه گردیده است عمده این تعاریف بر سود آوری فعالیت تکه دارند. مدل کسب و کار خوب دو ویژگی دارد:

1. از منطق و استدلال محکمی برخوردار باشد  در این مدل مشخص باشد که مشتری کیست چه ارزشی دارد شرکت چگونه می تواند با ارائه ارزش به او کسب درآمد نماید
2. مدل کسب و کار باید زمینه ساز سود برای شرکت باشد.

چنانکه که بیان شد ارزشی که به مشتری انتقال داده می‌شود مورد توجه کسب و کار است همچنین این که خوب مشتری شناخته شود و نیازهای او به دقت مورد ارزیابی قرار گیرد که در نهایت این انتقال ارزش به مشتری باعث کسب درآمد شود به صورت تلویحی به بخشی از زنجیره ارزش کسب و کار توجه شده است.

برنامه کسب و کار به عنوان ابزاري براي پیش بینی و مدیریت بهتر کسب و کارهاي موجود و یا جدید می باشد. این کار از طریق توجه به اولویت ها، نظارت و ارزیابی پیشرفت کار و کمک به دستیابی اهداف از پیش تعیین شده صورت می گیرد. اینچنین طرحی، کارآفرینان را قادر می سازد تا در مراحل مختلف کسب و کار آمادگی هاي لازم را براي پیشبرد برنامه ها به دست آورند.

یک طرح کسب و کار نوشته اي توصیفی و جامع در مورد کسب و کار یک موسسه است. این طرح حاوي گزارشی دقیق در خصوص تولیدات یا خدمات شرکت، روش هاي تولید، بازار و مشتریان، راهبرد بازاریابی، منابع انسانی، تشکیلات، نیاز به زیرساخت ها و تأمین نیازهاي مالی، منابع تأمین مالی و نحوه استفاده از آنها می باشد .

تعریف طرح کسب و کار (بیزینس پلن)

برنامه کسب و کار در منابع مختلف به گونه های متفاوتی تعریف شده است و تعریف جامع و مانعی در هیچ یک از منابع ارائه نگردیده است در این بخش سعی بر این است که با توجه به تعاریف مختلف از منابع متفاوت بر تعریف دقیق تر و جامع تر ای از برنامه کسب و کار دست یابیم برنامه کسب و کار در منابع مختلف به صورت زیر تعریف شده است:

• طرح کسب و کار یک برنامه کاری است که کمک می کند تا پایه و اساسی ایجاد شود که سازمان بتواند بر روی چشم اندازهایش متمرکز شود، مأموریت ها را به خوبی انجام دهد و چیزهای با ارزشی که برای موفقیت سازمان حیاتی هستند را با هم متحد کند.
• یک برنامه کسب و کار به طور جامع و کامل تعیین می کند که یک سازمان قصد انجام چه کاری را دارد و چگونه به این مهم دست پیدا خواهد کرد.
• در زمینه سازمان های مردمی، یک برنامه کسب و کار نقشه راهی است که مسیر اداره کردن یک سازمان مدیریت یک برنامه و در نهایت درک اهداف میان مدت و بلند مدت برنامه را به نمایش می گذارد.
• برنامه کسب و کار اصلی ترین وسیله برای توسعه یک کسب و کار است. برنامه کسب و کار یک سند مکتوب و رسمی است که به تشریح کسب و کار می پردازد چه کاری انجام می دهد و چگونه انجام می دهد. در واقع عصاره ای از تحقیقات در یک سند جامع، منسجم و موجز و مختصر است.
• برنامه کسب و کار در واقع مسیری برای موفقیت و نقشه ای است برای رسیدن به هدف و مقصد تعیین شده از نقطه شروع به هدف و این برنامه ما را از ایده اصلی و اولیه کسب و کار به یک کسب و کار موفق و سالم هدایت می کند به ما ایده روشنی از موانع پیش رو می دهد و مسیرهای پیشنهادی و موجود را می نمایاند.
• سندی مکتوب است که تمامی عناصر داخلی و خارجی مرتبط و استراتژیهایی که برای شروع یک کسب و کار، مهم می باشند را توصیف می نماید.
• یک برنامه کسب و کار سندی مکتوب است که کسب و کار شما را تشریح و تحلیل می کند و برنامه جامعی درباره آینده آن می دهد. یک برنامه کسب و کار همچنین مسایل مالی شروع و یا گسترش کسب و کار شما را در بر می
  گیرد چه میزان پول نیاز دارید و چگونه آن را باز پس می دهید.
• برنامه کسب و کار در واقع یک ابزار برنامه ریزی و نقشه راه، جهت دستیابی به موفقیت است. چیزی که می تواند به اندیشه های شما سازمان دهد، اهداف شما را تنظیم نماید و به شما در فروش ایده تان کمک کند.
• برنامه ریزی تجاری فرآیندی است که طی آن تصاویر و مدل های هدفمندی تهیه می گردند تا به ما نشان دهنده آینده کسب و کارمان به کجا خواهد انجامید. این برنامه شامل کلمات و اعداد و ارقام است و هدف از آن ارائه تصویری از آینده کسب و کار به خواننده است. این سند مکتوب، جزییات کسب و کار پیشنهادی را مشخص نموده و باید ضمن تشریخ موقعیت کنونی، نیازها انتظارات و نتایج پیش بینی شده را نیز شرح دهد و کلیه جوانب آن را ارزیابی نماید.

اجزای استاندارد نمونه طرح کسب و کار

یک  نمونه طرح کسب و کار استاندارد دارای 11 بخش اصلی می باشد. هر بخش آن نمایندهی جنبه ای از سازمان می باشد و در کنار هم چهار چوب و نمای کلی سازمان شما را نمایش می دهد. با این حال شما می توانید بسته به نوع فعالیتتان به بخش با بخش هایی بیشتر بپردازید. معمولا یک طرح کسب و کار با خلاصه ای از طرح اصلی شروع می شود که به طور موجز و سریع اطلاعات کلیدی برنامه تجاری را بیان می کند. دیگر بخش ها شامل جزئیات بازار، محصول، تیم مدیریت، استراتژی های سازمان، برنامه اجرایی و داده های مالی می باشند. نکته ی مهمی که باید همواره در نوشتن طرح کسب و کار مد نظر باشد این است که در عمل برای افراد مختلف باید طرح کسب و کارهای مختلف نوشته شود زیرا هر مخاطبی به یک سری اطلاعات عمومی در مورد طرح و بالتبع مجموعه ای از اطلاعات تخصصی نیاز دارد که باید به سئوالات تخصصی وی پاسخ دهد و مطالب دیگر کمتر مفید می باشند . همچنین از آنجا که کلیه ی جنبه های اطلاعات در دسترس عموم قرار ندارد، ضریب امنیت حفظ طرح نیز بالا می رود. برای مثال یک طرح کسب و کار که برای اخذ تسهیلات به بانک ارائه می شود باید کاملا با طرح کسب و کار ارائه شده به شرکای علمی متفاوت باشد .همچنین برای جذب مشتری نیز می توان یک معرفی کلی از سازمان و محصول را در قالب یک طرح کسب و کار بسیار ساده سازی شده به مشتری ارائه نمود که در اینجا لزوم متفاوت بودن طرح های تجاری به وضوح نمایان است.

1. خلاصه ی مدیریتی
2. تشریح شرکت
3. خدمات و محصول
4. تحلیل بازار و فرصت
5. راهبرد و اجرا
6. تحلیل رقابت
7. تیم مدیریتی
8. الزامات و نیازهای تأمین بودجه
9. بررسی های مالی طرح
10. پیوست ها
11. جداول و نمودارها

خلاصه ی مدیریتی

خلاصه شامل حدود یک تا دو صفحه از اطلاعات برجسته طرح می باشد. این خلاصه بسیار مهم است زیرا سرمایه گذاران بالقوه در ابتدا آن را خوانده و باید جذب آن شوند تا ادامه طرح را نیز بخوانند. تاثیر نهایی طرح کسب و کار شما از همین بخش کوچک سرچشمه می گیرد. این بخش بسیار پر اهمیت است و باید کاملا گویای طرح کلی شما باشد. توصیه: سعی کنید این بخش را در آخر و پس از تکمیل سایر بخش ها بنویسید چراکه هم به تمام جنبه ها اشراف دارید و هم تمام اطلاعات کلیدی را در خلال نوشتن دیگر بخش ها یافته اید.

تعریف سازمان

در این بخش باید سازمان موجود خود را معرفی نمایید و تاریخچه و چگونگی حضورش را بیان نمایید. همچنین افراد کلیدی که در تولید فرصت و سرمایه های هوشمند سازمان شرکت دارند و نقش آنها در پیشبرد اهداف شرکت نیز در این بخش باید معرفی شوند. همچنین نوع شرکت ثبت شده و ساختار سازمانی و سرمایه گذاران اصلی شرکت معرفی می شوند. البته اگر در ابتدای راه هستید و هنوز شرکتی را ایجاد ننموده اید در این بخش باید اطلاعاتی را ارائه دهید که مستقل از شرکت ثبتی محسوب شده ولی از ملزومات آن هستند مانند سرمایه های هوشمند و نوع شرکتی که مایل هستید را ثبت نمایید (مسئولیت محدود، سهامی خاص، سهامی عام و …) و اطلاعات در رابطه با آن.

3- محصول یا خدمت

حال زمان آن فرا رسیده که محصول یا خدمتی را که می خواهید ارائه دهید، توضیح دهید. اینجاست که باید نشان دهید که محصول شما منحصر به فرد بوده و می تواند در جذب مشتری به موفقیت برسد. ابتدا مشخص نمایید که چه چیزی می خواهید ارائه دهید، محصول، خدمت یا فرآینده دوم، آن را معرفی کنید. سوم، دلایل اهمیت، منحصر به فرد بودن و مزیت استفاده از آن را بیان کنید و بگویید که چرا با سایر محصولات احتمالا مشابه متمایز است و نحوهی کار آن را با کمک ابزار مختلف (جدول و نقشه و (… نشان دهید. در این بخش با توجه به فرد یا سازمانی که طرح کسب و کار را خطاب به وی می نگارید، می توانید وارد جزئیات فنی شوید به صورتی که هم بحث امنیت در نظر گرفته شود و هم از حوصله ی خواننده خارج نشود. برای مثال ممکن است سرمایه گذار نه تنها به ریز جزئیات فنی نیاز نداشته باشد، بلکه حتی شاید از موضوع دانش تخصصی شما نیز بی اطلاع باشد که این امر خواننده ی طرح کسب و کار را خسته می نماید.

این فایل دارای کتاب برنامه بازاریابی Business plan به همراه پروژه های انجام شده طرح کسب و کار و نمونه فرم خام Business plan می باشد.