دسته بندی مواد خطرناک بر اساس دپارتمان حمل و نقل آمریکا (DOT)

دسته بندی مواد خطرناک بر اساس دپارتمان حمل و نقل آمریکا (DOT)

فرمت: PPT تعداد صفحات: 110

تقسیم بندی DOT از مواد خطرناک

• کلاس 1: مواد منفجره
• کلاس 2: گازهای تحت فشار
• کلاس 3: مایعات قابل اشتعال
• کلاس 4: جامدات قابل اشتعال
• کلاس 5: اکسید کننده ها
• کلاس 6: سموم
• کلاس 7: رادیواکتیوها
• کلاس 8: مواد خورنده
• کلاس 9: موادی که بیشتر از یک نوع خطر دارند.

کلاس 1: مواد منفجره

بر اساس تعریف دپارتمان حمل و نقل آمریکا، کلاس یک موادی هستند که برای انفجار طراحی شده اند. مثال؛ TNT، دینامیت، باروت

برخی مواد ممکن است در شرایط خاص پتانسیل انفجار داشته باشند، مثل گازهای قابل اشتعال (متان، پروپان، …)، مایعات قابل اشتعال (بنزن، بنزین، …)، فلزات قلیایی و قلیایی خاکی، این مواد در این کلاس قرار نمی گیرند.

زیر کلاس های کلاس یک:

• دپارتمان حمل و نقل مواد خطرناک، کلاس یک مواد خطرناک را به شش دسته تقسیم بندی می کند؛
• زیر کلاس های پایین تر نسبت به ضربه و شک حساس ترند و می توانند انفجارهای قوی تری ایجاد کنند.
• کلاس های 1.1 تا 1.3 در هر شرایطی نیاز به برچسب گزاری دارند، (نیترومتان، نیتروگلیسرین، تری نیتروتولوئن)
• کلاس های 1.4 تا 1.5 از قاعده 1001 پوند پیروی می کنند یعنی تنها درصورتی نیاز به برچسب گذاری دارند که مقدار آنها از 1000 پوند بیشتر باشد. (آمونیوم نیترات)

مواد منفجره ممنوعه برای حمل و نقل

برخی مواد منفجره بسیار حساس و ناپایدار می باشند که حمل و نقل آنها بصورت معمولاً غیر ممکن است. این مواد معمولاً بصورت مرطوب و یا غوطه ور در یک حلال حمل و نقل می شوند؛

Nitrogen triiodide; When handled, it is kept wet with ether.

Lead azide is a severe explosion risk and should be handled under water; it is also a primary detonating compound.

Metal fulminates, such as mercury fulminate, explode readily when dry.

پلاکارد کلاس یک مواد خطرناک

پلاکارد کلاس یک مواد خطرناک

کلاس دو؛ گازهای تحت فشار

• کلاس دو مواد خطرناک گازهای تحت فشار هستند.
• خطر اصلی این کلاس، فشار بالا است که در صورت شکست جداره مخزن نگهدارنده می تواند منجر به پیامدهای خطرناکی شود.

کلاس دو دارای سه زیر کلاس می باشد؛

• کلاس 2.1؛ گازهای تحت فشار قابل اشتعال
• کلاس 2.2؛ گازهای تحت فشار غیر قابل اشتعال
• کلاس 2.3؛ گازهای تحت فشار سمی
• خطر اولیه؛ تحت فشار بودن مخزن
• خطرات ثانویه؛ بستگی به ماهیت گاز تحت فشار دارد.
• فشار مخازن؛ 5 تا 6000 پوند بر اینچ بر مربع
• فشار بیشتر یعنی خطر بیشتر و نیاز به مخازن قویتر

ذخیره سازی و حمل و نقل گازها:

• چرا گازها بصورت تحت فشار یا مایع شده جابجا می شوند؟
• صرفه جویی در فضا و مسائل اقتصادی
• به عنوان مثال زمانی که پروپان به مایع تبدیل می شود حجم آن 270 برابر کمتر می باشد.
• گازهای تحت فشار یا Compressed gases
• گازهای تحت فشار مایع یا Liquefied gases
• گازهای کرایوژنیک یا Cryogenic gases

مایع سازی گازها:

دو روش برای مایع سازی گازها وجود دارد؛

• اعمال فشار به گاز در دمایی بالاتر از دمای نقطه جوش و پایین تر از دمای بحرانی آن
• سرد کردن گاز و رساندن دمای آن به زیر نقطه جوش خود

دو مفهوم مهم در این زمینه؛

Critical temperature

Thetemperature above which a gas cannot be liquefied, regardless   of the pressure applied.

Critical pressure

The critical pressure of a substance is the pressure required to liquefy a gas at its critical temperature.

مواد (گازهای مایع) کرایوژنیک

• به گازهای مایعی گفته می شود که دارای نقطه جوش کمتر از 130- درجه فارنهایت می باشند.
• این مواد در کانتینرهای ایزوله حمل و نقل می شوند.
• اکسیژن، نیتروژن، هلیم و هیدروژن برخی مواد هستند که ممکن است به شکل کرایوژنیک حمل و نقل بشوند.
• دلایل تبدیل گازها به مایعات کرایوژنیک؟
• گازهای کرایوژنیک در کلاس دو مواد خطرناک قرار می گیرند؛
• اگر فشار مطلق آنها از 41 پوند بر اینچ بیشتر باشد در دسته گازهای تحت فشار (کلاس دو) قرار می گیرند.
• برچسب گزاری بر اساس دیگر خطرات؛ قابلیت اشتعال، سمیت، اکسید کنندگی

ساخت گاز مایع کرایوژنیک:

• مرحله پر کردن یک مخزن بزرگ از گاز تا فشار 2000 psi
• سرد کردن مخزن تا دمای 33 درجه فارنهایت توسط آب سرد و در نتیجه کاهش فشار
• افزایش فشار دوباره مخزن تا فشار 2000 پوند بر اینچ مربع با ورود گاز اضافی
• سرد کردن مخزن با استفاده از آمونیاک مایع تا دمای 28/3- فارنهایت
• انتقال گاز موجود به یک مخزن بزرگتر

نسبت انفجار:

• نسبت حجم مقدار مشخصی از ماده در فاز مایع به همان مقدار ماده در فاز گاز در دما و فشار نرمال محیط
• نیتروژن؛ 1 به 696
• هلیم؛ 1 به 757
• آرگون؛ 1 به 847
• هیدروژن؛ 1 به 851
• اکسیژن؛ 1 به 860

کلاس 2.1؛ گازهای تحت فشار قابل اشتعال

موادی هستند که در دمای 68 درجه فارنهایت و فشار 14/7 psi بصورت گاز بوده و یکی از شروط زیر را داشته باشند؛

• حد پایین اشتعال کمتر از 13 درصد باشند،
• گستره اشتعال پذیری آنها صرف نظر از حد پایین اشتعال بیشتر از 12 درصد باشد،
• حد پایین اشتعال؛ حداقل غلظتی از ماده بر اساس درصد حجمی در هوا است که در صورت تماس با یک منبع اشتعال یا جرقه قابلیت اشتعال یا انفجار داشته باشد. در غلظت های پایین تر از این حد، مقدار ماده سوختنی جهت انجام واکنش اکسیداسیون کافی نیست.
• حد بالای اشتعال؛ حداکثر غلظتی از ماده بر اساس درصد حجمی در هوا است که در صورت تماس با یک منبع اشتعال یا جرقه قابلیت اشتعال یا انفجار داشته باشد. در غلظت های بالاتر از این حد، مقدار اکسیژن جهت انجام واکنش اکسیداسیون کافی نیست.

مشخصه های مهم گازهای قابل اشتعال: گستره اشتعال پذیری؛ به غلظت هایی از ماده گفته می شود که مخلوط ماده قابل اشتعال و هوا به گونه ای است که با تماس با یک منبع اشتعال دچار حریق یا انفجار می شود.

مرور مشخصه های برخی گازهای ایده آل

مشتقات هیدروکربنی: مشتقات هیدروکربنی به صورت طبیعی وجود ندارند و همه آنها ساخته دست بشر هستند. در این ترکیبات معمولاً هیدروژن با یک اتم دیگر مثل اکسیژن، نیتروژن یا هالوژن ترکیب شده است. برخی از این ترکیبات که در دسته گازهای قابل اشتعال قرار می گیرند، عبارتند از؛

• متیل کلراید CH3Cl؛
• نقطه جوش؛ 24/2 – درجه سانتی گراد
• گستره اشتعال پذیری؛ 17 – 10/7 درصد
• دی متیل آمین؛
• نقطه جوش؛ 7 درجه سانتی گراد
• گستره اشتعال پذیری؛ 2/8-14 درصد

ادامه مطلب را با دانلود فایل پاورپوینت مشاهده کنید:

حتما بخوانید:

⇐ نکات ایمنی تخلیه و بارگیری مواد خطرناک

⇐ شناخت و تعیین خطرات مواد خطرناک

⇐ آشنایی با طبقه بندی مواد خطرناک