خنک سازی گازهای دود رویکرد نوین عملیات اطفاء

خنک سازی گازهای دود رویکرد نوین عملیات اطفاء

فرمت: Pdf   تعداد صفحات: 10

مترجم: نوید بیات (کارشناس تحقیق و پژوهش معاونت طرح و برنامه آتشنشانی تهران)

در حین برگزاری دوره آموزش پایه ای آتش نشانی زمان و توجه زیادی صرف مفاهیم و تکنیک های مرتبط با خنک سازی گازهای حریق می شود. با این حال همواره آتش نشانانی که به داخل یک اتاق یا سازه مسقف Compartment مملو از دود وارد می شوند با خطرات آن مواجه خواهند شد زیرا احتمال شعله وری دود وجود خواهد داشت. با استفاده از تکنیک سه بعدی 3D Technique، آتش نشانان قادر به خنک سازی گازهای دود خواهند بود در ادامه به توضیح این مطلب پرداخته می شود.

شعله وری ناگهانی دود می تواند به سبب وقوع فلش آور Flashover فلش آور ناشی از ایجاد تهویه Ventilation-induced Flashover بک درفت Backdraft یا عوامل دیگر رخ دهد. در درازای مرحله رشد حریق دو منطقه مجزا می تواند شکل بگیرد. یکی از این مناطق، لایه دودی است که در زیر و در امتداد سقف تشکیل می شود این لایه دود، در طول مرحله رشد آتش، به طور فزاینده ای تیره تر، داغ تر و غلیظ تر می گردد.

دومین منطقه ای که به وجود می آید منطقه ای در زیر لایه دود می باشد که نسبتاً حاوی هوای تازه است. دمای این هوای تازه معمولاً تفاوت چندانی با دمای هوای بیرون ندارد داخل لایه دود میدان دید بسیار محدود و گاهی ناممکن است در حالی که در زیر این لایه کماکان قدرت دید وجود دارد.

با استفاده از تکنیک سه بعدی 3D Technique، آتش نشانان قادر به خنک سازی گازهای دود خواهند بود. افزون بر این با بکارگیری تکنیک مزبور آنها قادر به حفظ تمایز و جداسازی این دو لایه می باشند و این به معنای آن است که میدان دید خود را در زیر لایه دود، حفظ خواهند کرد.

اجرای تکنیک سه بعدی

در زمان اجرا و پیاده سازی تکنیک سه بعدی، آب به شکل پالس های کوتاه به داخل لایه دود تزریق می شود. در قسمت نازل (سرلوله زاویه تشکیل مخروط اسپری آب باید بین ۴۰ تا ۶۰ درجه تنظیم شود زاویه بین نازل و کف زمین یا کف اتاق هم باید ۴۵ درجه یا بیشتر از آن باشد. دلیل آن این است که کاربر نازل آتش نشان سرلوله بتواند در نقاط مختلف لایه دود از پالس های متعدد و کوتاه آب استفاده کند تا به این ترتیب تمام فضای پهنای اتاق را مورد پوشش قرار دهد. تصاویر زیر هر کدام اجرای سه پالس کوتاه را نمایش میدهند در واقعی تر تعداد پالس ها باید متناسب با پهنا و وسعت اتاق باشد آب هر پالس میبایست داخل لایه دود دچار تبخیر شود با این وجود، در اجرا، بخشی از این آب به دیوارها یا سقف اصابت کرده و در آن نقاط تبخیر خواهد شد. یک سرلوله دار مجرب و آموزش دیده طوری عملیات خواهد کرد که بخش قابل توجهی از آب در داخل لایه دود، قبل از این که به سطوح یا دیوارها برسد تبدیل به بخار می شود.

مزایای استفاده از تکنیک سه بعدی این نوع از خنک سازی گازهای ،دود دارای تأثیری دوجانبه است نخستین و مهمترین آن این است که آب برای حرارت دیدن و تبدیل به بخار شدن مستلزم دریافت انرژی می باشد در جایی که بخار آب تولید می شود باید یک توازن بین دمای گازهای خنک شده دود و دمای بخار آب ایجاد شود. انرژی ای که برای تبدیل آب به بخار آب مورد نیاز است از داخل لایه دود تأمین میشود. لایه دودی که از این طریق خنک شده است شانس و احتمال کمتری برای اشتعال خواهد داشت از این گذشته حرارتی که از سمت لایه دود بر روی اجسام واقع در زیر آن میزها صندلی ها، مبلمان کابینت ها … ساطع و تابانده می شود نیز کاهش پیدا می کند این امر، موجب کاهش احتمال و خطر رخداد فلش آور خواهد شد. دومین جنبه ای که به واسطه آن شرایط عملیات اطفای حریق بهبود پیدا می کند این است که در واقع بخار آب در داخل لایه دود ایجاد و در آنجا باقی خواهد ماند. وقتی قطرات آب تبخیر می شوند حجم قابل ملاحظه ای از بخار آب تشکیل می شود. در عین حال لایه دود نیز منقبض می گردد. به این ترتیب مخلوطی از گاز قابل اشتعال و بخار آب به وجود خواهد آمد بر خلاف گازهای دود بخار آب اشتعال پذیر نیست.

نتیجه تشکیل این مخلوط کاهش اشتعال پذیری لایه دود خواهد بود. این امر خنثی سازی”Inerting ” نامیده می شود. استفاده از پالس های کوتاه به معنی تزریق مقادیر اندکی از آب است. به عبارت دیگر در هر پالس، تنها می بایست یک یا دو لیتر آب استفاده شود. اهمیتی ندارد که برای این کار از نازل های پرفشار استفاده می شود یا کم فشار اگر نرخ جریان خروجی آب در هر دو نازل (کم فشار و پرفشار) طوری تنظیم شود که در هر دقیقه ۱۵۰ تا ۲۰۰ لیتر باشد، تأثیر آن مشابه خواهد بود. این نوع از عملیات اطفاء از بروز خسارت های ناشی از استفاده بیش از اندازه آب جلوگیری خواهد کرد. افزون بر این تأمین آب خودروی آتش نشانی برای اطفای کانون حریق نیز ذخیره می شود. در آخر، باید به یکی دیگر از نکات مهم اشاره گردد و آن این است که تکنیک اطفای حریق سه بعدی، موجب حفظ پایداری لایه دود نیز می شود پس از اجرای این تکنیک دو منطقه مجزا به همان صورت قبلی وجود خواهند داشت یک منطقه پرحرارت و تیره که مملو از دود است در قسمت بالا و در زیر سقف و یک منطقه حاوی هوای تازه و خنک با شعاع دید واضح.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ مدیریت آبرسانی در عملیات اطفاء

⇐ نکات ایمنی مقاومت سازه ها و عملیات اطفاء حریق در ساختمانها

⇐ سناریو مانور عملیاتی اطفا حریق مخازن

⇐ اصول ایمنی در عملیات امداد و نجات