خطرات مرتبط با ریه در محیط کار و وسایل حفاظت فردی

خطرات مرتبط با ریه در محیط کار و وسایل حفاظت فردی

فرمت: pdf   تعداد صفحات: 25

فهرست:

• مقدمه
• آلاینده های موثر بر ریه در محیط کار
• بیماریهای ریوی ناشی از کار
• شغل هایی که سلامت دستگاه تنفسی را تهدید می کنند
• وسایل وسایل حفاظت فردی برای حفاظت از سیستم تنفسی
• انواع ماسک های گردوغبار
  • معیارهای انتخاب رسپیراتور مناسب
  • محدودیت ها و الزامات استفاده از رسپیراتورها
  • روند انتخاب منطقی رسپیراتور
  • آزمایش فیت بودن
  • ارزیابی پزشکی
  • مراقبت و نگهداری از رسپیراتورها

مقدمه

دستگاه تنفس شامل ریه ها و دستگاهی از مجاری است که مناطق تبادل گاز با محیط خارج را به همدیگر وصل می کنند. سیستم تهویه شامل قفسه سینه، عضلات بین دنده ای، دیافراگم و اجزای کلاژنی و الاستیک ریه ها، در حرکت هوا درون شش ها اهمیت دارد. بطور سنتی، دستگاه تنفس را به دو قسمت اصلی تقسیم می کنند. یک بخش هدایتی شامل حفره بینی، حلق بینی حنجره، نای، نایژه ها (درخت نایژه ای) و نایژک های انتهایی و یک بخش تنفسی شامل نایژک های تنفسی، مجاری آلوئولی، دهلیزها و خانه های ششی میباشند. آلوئول ها یا خانه های ششی ساختمان های کیسه مانند تخصص یافته ای هستند که بخش عمده ریه را می سازند. آلوئول ها محل اصلی تبادل اکسیژن و دی اکسیدکربن بین هوای دمی و خون می باشند که عمل اصلی شش ها است.

ریه ها به عنوان بخشی از دستگاه تنفس همانند دیگر اعضای بدن دچار یک سری از اختلالات میشوند که این اختلالات ممکن است ناشی از محیط کار یا غیر از آن باشد. در محیط کار عوامل و خطرات مختلفی وجود دارند که این بخش از بدن را به صورت جدی تهدید می کنند.

آلاینده های موثر بر ریه در محیط کار

معمولا در محیط کار آلاینده هایی که به شکل گاز و بخارات و مواد معلق هستند بر روی ریه تاثیر دارند که وجود آنها به عنوان یک خطر تلقی می شود.

گازها و بخارات

گاز: شکل فیزیکی از مایعات است که در شرایط آزمایشگاهی (دمای ۲۵ درجه و فشار ۷۶۰ میلی متر جیوه) به صورت گاز می باشند و در صورتی به فرم مایع تبدیل می شود که تغییراتی در فشار و دما به صورت توام صورت پذیرد (افزایش فشار و کاهش دما). اندازه اجزای تشکیل دهنده گاز بسیار کوچک و ریز بوده و به محض رها شدن میل شدید به پراکندگی در فضای محیط را دارد. برخی از آنها دارای رنگ و بوی خاصی بوده (کلر به رنگ سبز و اکسید ازت به رنگ زرد خرمایی) و برخی از آنها بدون رنگ و بو می باشد (مونواکسید و دی اکسید کربن). برخی از گازها اشتعال پذیر بوده و خطر ایجاد حریق را به همراه دارند.

بخار: از جدا شدن اجزایی از مایعات در هنگامی که انرژی حرارتی دریافت مینمایند حاصل میشود. به عبارتی در صورت ادامه حرارت دادن در سطح مایع مکانیسم گسستگی مولکولی ایجاد شده و بخشی از اجزاء مایع از سطح آن جدا شده و در هوا پراکنده می گردد. این عمل را تبخیر و محصول بدست آمده را بخار می گویند. اندازه ذرات بخار از نظر سایز مشابه یا نزدیک به اجزاء گاز بوده و بخشی دیگر که درشت تر میباشد نزدیک به آئروسل ها می باشد. با توجه به اندازه بخارات سرعت انتشار آنها نسبت به گازها کمتر و نسبت به آئروسل ها بیشتر است. برای تبدیل فرم بخار به مایع تنها تغییر یک پارامتر (مثلا کاهش دما می توان عمل نمود.

مواد معلق

انتشار و پراکندگی ذرات ریز جامد و یا مایع در یک فاز گازی خاص یا در هوا، آئروسل نامیده میشود. اندازه ذرات بین ۰/۰۰۱ تا ۱۰۰ میکرون می باشد. بر این اساس مواد معلق در برگیرنده گردوغبار، مه، دود، دمه و افشانه (اسپری) خواهد بود. در مقابل آئروسل، اصطلاح هیدروسل قرار دارد که به سیستم های پراکنده در آب گفته می شود. سوسپانسیون و امولسیون گونه هایی از هیدروسل هستند.

گردوغبار

گردوغبار در اثر جدا شدن و شکستن مواد جامد و تبدیل آن به ذرات کوچک تشکیل می شود و معمولا مدتی در هوا شناور می مانند. اندازه آنها بین ۱ تا ۱۰۰ میکرون می باشد. اعمال مکانیکی مانند خرد کردن، اره کردن، شکستن و مته کردن، سائیدن و انفجار باعث تولید گردو غبار می گردند (شکل ۲).

تعیین میزان مواجهه با گرد و غبار سیلیس آزاد

 ذرات گردوغبار

میست

در رابطه با تبدیل مایعات به ذرات پراکنده هوا، مکانیزم های مختلفی وجود دارد:

1. تماس روغن ها با سطوح داغ و متراکم شدن در اثر برودت هوا و تشکیل میست.
2. تولید ذرات پراکنده مایع در هوا، پاشیدن و اسپری کردن مایعات است که به آن پیستوله کاری می گویند و عبارت است از ایجاد فشار مثبت بر روی یک مخزن حاوی مایع و خروج آن از یک سوراخ ریز به بیرون از مخزن. اندازه آن از چند میکرون تا ۱۰۰ میکرون است.

مه

عبارت است از آئروسل های قابل دیدن که به صورت ذرات و قطرات ریز مایع در هوا تولید می شوند. در عملیات آبکاری کروم، بخارات اسید کرومیک به صورت مه اسید در آمده و هوای محیط را آلوده می کند. بعضی از حشره کش ها و آفت کش ها به صورت مه توسط ماشین های مخصوص تولید و به مصرف می رسند.

دود

در اثر سوختن مواد آلی مانند چوب، روغن، چربی، بافت های حیوانی، لاستیک تولید میشود و عبارت است از ذرات گازی که در اثر سوختن ناقص ایجاد مقدار زیادی کربن را می نماید. اندازه ذرات دود از ۰/۰۰۱ تا یک میکرون می باشد.

دمه

دمه یا دود فلزی عبارت است از ذرات فلزی جامد که از سطح فلزات مذاب خارج شده و در هوا منتشر میشود. تشکیل دود فلزی معمولا با انجام یک واکنش شیمیایی مانند اکسیداسیون همراه است. اندازه آن معمولا ۰/۲ تا ۰/۳ میکرون است و به قسمت های انتهایی سیستم تنفسی وارد میشود. دودهای فلزی در اثر ذوب فلزاتی مانند سرب، کادمیوم، روی و آهن تولید شده و خاصیت چسبندگی دارند (شکل ۴).

شکل 4: دمه تولید شده در اثر کار با فلزات

الیاف

طول این ذرات حداقل ۳ برابر عرض آنها می باشد. آزبست از الياف معدنی، فایبرگلاس از الیاف مصنوعی و کنف از الیاف آلی می باشد.

۳. بیماری های ریوی ناشی از کار

بیماری های ریوی شغلی از راه استنشاق گردوغبار، دود، گاز و بخار ایجاد می شوند. مهمترین نوع این بیماریها آنهایی هستند که بوسیله گردوغبار ایجاد می شوند. شایان ذکر است که بیماری های ریوی ناشی از شغل ممکن است از راه استنشاق عوامل میکروبی مانند باکتری ها (باسیل سیاه زخم) و قارچها نیز بوجود آیند. بیماری های ریوی ناشی از کار را می توان به چهار دسته عمده طبقه بندی کرد:

1. بیماری های ریوی ناشی از حساسیت
2. عوارض ریوی خفگی آور
3. عوارض ریوی التهابی
4. بیماریهای ریوی ناشی از گردوغبار (پنوموکونیوزها)

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ آشنایی با اهمیت و لزوم استفاده از وسایل حفاظت فردی

⇐ آشنایی با دستگاه های تنفسی (رسپیراتور)

⇐ بیماری های ریوی ناشی از گرد و غبار (پنوموکونیوزها)