حوادث و اصول کلی ایمنی

حوادث و اصول کلی ایمنی

فرمت: Pdf   تعداد صفحات: 10

فهرست:

• شناسایی میزان تکامل (پختگی) سازمان
• فرهنگ شفاف
• فرهنگ عادلانه
• فرهنگ آموختن (Learning)
• فرهنگ عادلانه (عدالت محور)
• وظایف سازمان در پیشگیری از حوادث
• سیاست ها و رویه های اجرایی سازمان خط مشی (Policy)
• رویه ی سازمان (Procedure)
• ارزیابی موقعیت
• فراهم کردن کمک های اولیه
• دستگاه ها و ماشین آلات
• انواع حوادث

مقدمه

طبق تعریف حادثه رویداد پیش بینی نشده ای است که فعالیت کاری را دچار وقفه کرده و ممکن است منجر به خسارت مالی یا جانی شود. ابعاد واقعی حوادث گاه بسیار فراتر از پیامدهای کوتاه مدت خسارت مالی و جانی می باشد و می تواند منجر به پیامدهای روانی زیست محیطی و اجتماعی شود به عنوان مثال از دست دادن روحیه و انگیزه ی کارگران اثرات روانی، کاهش راندمان کاری و کاهش سطح اعتماد بین کارکنان و در جامعه بعضی از این عواقب هستند.

در حال حاضر روش های مختلفی برای تحقیق در حوادث کار وجود دارد، هرچند اکثر آنها یا بیش از حد ساده هستند و در نتیجه برای حوادث پیچیده کاربرد ندارند و یا بیش از حد ساده هستند و در نتیجه برای حوادث پیچیده کاربرد ندارند و یا بیش از حد دچار پیچیدگی می باشند و دچار پیچیدگی می باشند و نهایتا باعث سختی در تحقیق و اتلاف وقت می شوند. لازم به ذکر است که در سازمانهای پرواکتیو (Proactive)، اصل بر پیشگیری از حوادث است و در مجموعه لایه های حفاظتی تدوین شده هم مولفه های نرم (فرهنگ و روابط سازمانی) و هم مولفه های سخت (لوازم ایمنی، قوانین و پروتکل های مربوطه و …) باید تواماً در نظر گرفته شود به طور مثال در حادثه ی دیپ واتر هر ایزون (Deep Water Horizon)  هر چند سازمان و پیمان کارهای درگیر در کار دارای سیستم های پیشرفته ایمنی بودند به دلیل نبود فرهنگ ایمنی فراگیر حادثه ای به این ابعاد به وقوع پیوست در گزارش های مختلف علل وقوع این حادثه به طور کامل ذکر شده است اما در گزارش تحقیقاتی گرین بلوس (Green-Blose Joanne M) به درستی عوامل نرم دخیل در حادثه تبیین شده است. ابعاد این حادثه ی بزرگ که در ۲۰ آوریل ۲۰۱۰ به وقوع پیوست و باعث کشته شدن ۱۱ نفر و هدر رفتن بیش از ۵۳ بشکه نفت در روز (۱۹ برابر حجم حادثه ی Exxon Valdez) گردید بیش از پیش توجه ها را به عوامل انسانی و فراسازمانی معطوف نمود. هرچند روشهای مدیریت ریسک و سیستم مدیریت ایمنی به کار رفته در پروژه به روز و جزء پیشرفته ترینها در دنیا به شمار میرفت فرهنگ ایمنی سازمانی منفصل  (reactive)، در کنار سودجویی پیمانکاران و فشار زمانی برای اتمام پروژه همگی در بروز این حادثه دخیل بودند. حال اگر برگردیم به موضوع اصلی روش تحقیق در حوادث یکی از مشکلات روش های موجود این است که هر چند عوامل مهندسی و فیزیکی را شناسایی می کنند در شناسایی عوامل غیر فیزیک شناسایی عوامل غیر فیزیکی و نرم و ارتباط آنها با سیستم های فنی عاجز می باشند.

افزایش اعتماد و مسئولیت پذیری آگاهانه

به طور مثال سازمانهای با تمایل به ریسک بالا (Risk Seeking Organizations) دارای ضریب بالاتری از خطر می باشند و در نتیجه قبل از تحقیق در حوادث باید خصوصیات سازمان مربوطه (Context) لحاظ شود این خصوصیات باید به طور کلی در ارزیابی فرهنگ ایمنی سازمان منظور گردد روشهای مختلفی برای ارزیابی فرهنگ ایمنی سازمان وجود دارد اما یکی از کاملترین روشها نردبان فرهنگ ایمنی هادسون (Patrick Hudson Safety Culture Ladder)  است. لازم به ذکر است که فرهنگ ایمنی سازمان بخشی از فرهنگ کلی سازمان و فرهنگ کلی سازمان تأثیر پذیر از فرهنگ آن استان و نهایتاً کشور مربوطه می باشد که همگی تحت تأثیر عوامل مختلفی مانند وضعیت اقتصادی اوضاع اجتماعی و روابط فرهنگی بین افراد آن جامعه قرار دارد. نردبان هادسون به طور مختصر در زیر ارائه گردیده است:

1. غیرمسئول: بی توجهی به اصول بهداشت و ایمنی و انتخاب گزینشی از قوانین ایمنی در راستای منافع خود
2. انفعالی: ایمنی تنها در پی وقوع حوادث جدی گرفته می شود و افراد به آنچه می گویند عمل نمی کنند.
3. حسابگرانه: سازمان دارای سیستم بهداشت و ایمنی استقرار یافته و کارآمد می باشد. هرچند بیشتر تمرکز به آمار و ارقام است و به عوامل نرم فرهنگ و روابط) توجه کمتری می شود.
4. فعال (پیشگیرانه) سازمان پیش بینی می کند و منتظر وقوع حوادث نمی نشیند. فرهنگ ایمنی متداول است و اعتماد بین اعضا وجود دارد.
5. خلاقانه: سازمان بسیار فراتر از قوانین عمل کرده و ایمنی اولویت اول در همه ی امور است. در این گونه سازمانها شفافیت بالایی وجود دارد و بین عوامل نرم و سخت تعادل و هماهنگی وجود دارد.

قبل از معرفی و بحث در رابطه با روشهای تحقیق در حوادث و بالاخص آی کم (ICAM) مناسب است که به صورت مختصر و گذرا ویژگی ها و خصوصیات سازمانهای Proactive و Generative را بررسی نماییم این موضوع از این لحاظ مهم است که هر چند حوادث در این سازمانها هم روی می دهند تعدد وقوع و عواقب آن در این سازمانها بسیار کمتر می باشد. بر طبق تحقیقات دکتر شرون اونیل عضو سازمان ایمنی کار استرالیا، اندازه گیری و گزارش عملکرد در سازمانهای مولد (Generative) تفاوت عمده ای با سازمانهای انفعالی و حسابگر دارد این تفاوت عمدتا در عواملی است که مورد اندازه گیری این سازمانها قرار می گیرد به طور معمول و طبق عرف رایج سازمانهای انفعالی LTI را اندازه گیری می کنند این مقیاس (Lost Time Injury Rate)  هر حادثه ناشی از کار که باعث شود شخص حادثه دیده به مدت یک شیفت کامل کاری و یا بیش از یک روز در محل کار حاضر نباشد را مورد سنجش قرار دهد.

حال آن که این معیار به طور دقیق گویای وضعیت ایمنی سازمان نمی باشد و تنها بیانگر میزان حوادثی که منجر به آسیب و جراحت افراد شود می باشد. حال آنکه طبق تئوری مثلث هاینریج (Heinrich’s Triangle)  میدانیم که به ازای هر حادثه ی منجر به مرگ ۳۰۰ (تقریبی) رویداد که منجر به مصدومیت یا وقوع شبه حادثه (Nearmiss) نشده اتفاق افتاده است )هر چند این تئوری در عصر حاضر مورد مناقشه است و دیگر مقبولیت قبل را در بین همه ی کارشناسان ایمنی ندارد. این رویدادهای بدون حادثه گاه از دید کارشناسان ایمنی پنهان می ماند و در نتیجه عمده ی توجه به حادثه ی بزرگ نوک قله ی یخی معطوف می گردد لذا اونیل معتقد است که شاخص های گذشته نگر و انفعالی (Passive Reactive) میزان عملکرد ایمنی را تنها از بعد حوادث نشان می دهند و نشانگر کل وضعیت ایمنی نمی باشند در سازمانهای با فرهنگ ایمنی پرواکتیو (Proactive) از شاخص های آینده نگر و فعال (Active) استفاده می شود در نتیجه میزان تکامل و پختگی یک سازمان به شاخص هایی که آن اندازه می گیرد بستگی دارد.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ نقش سیستم مدیریت ایمنی، بهداشت و محیط زیست (hse) در بهبود فرایندهای صنعتی و کاهش حوادث

⇐ اصول ایمنی در حوادث غیرمترقبه

⇐ ایمنی در حوادث مواد شیمیایی

⇐ آشنایی با اصول ایمنی و حوادث ناشی از کار