جزوه ایمنی مواد شیمیایی دکتر کلات پور

جزوه ایمنی مواد شیمیایی دکتر کلات پور

خطرات شیمیایی یکی از گسترده ترین خطرات محیط کار است. ما به عنوان مهندسین بهداشت حرفه ای باید خطرات محیط کار را کنترل کنیم. خطرات شیمیایی یا مواد شیمیایی دو نوع خطر می توانند برای ما ایجاد کنند ( اثرات)

1. خطرات حاد
2. خطرات مزمن

این دسته بندی برای همه ی خطرات وجود دارد نه فقط خطرات شیمیایی اما در خطرات شیمیایی برجسته ترند.

خطرات حاد Active hazard: در خطرات حاد فاصله ی بین مواجهه و بروز حادثه کوتاه است. سوختگی, خفگی کارگر

خطرات مزمن: در این نوع خطرات فاصله ی بین مواجهه تا بروز حادثه زیاد است. این بحث بیشتر درباره ی بیماری های شغلی است. سیلیکوزیس

ما در بحث مواد شیمیایی بیشتر در مورد خطرات حاد یا Active hazard بحث می کنیم. حادثه ی اBhopa در هند و سومر در ایتالیا

بوپال : فاجعه بار ترین حادثه صنعتی جهان ( نشت گاز متیل ایزوسیانات )

به دنبال این حوادث قوانین سخت گیرانه ای در دنیا به وجود آمد برای جلوگیری از این اتفاقات اگر یک بحث زنجیره ای مطرح کنیم :

کل ایمنی مواد شیمیایی یا ایمنی مواد را به دو دسته تقسیم میکنیم

1) پیش گیری perrention

مجموعه ی اقدامات یا علومی است که ما به کار می گیریم به عنوان کارشناس ایمنی که این مواد شیمیایی از طرف خودش به هر علتی دچار حادثه شود خارج شود چکار باید کرد. مخزن نشکند یا پاره نشود و… اما اگر به هر دلیلی مخزن نشت کرد و ماده به خارج نشت کرد فاز دوم کار های ما شروع می شوند ( محدود سازی )

2) محدود سازی matiation (کم کردن اثرات)

یعنی ما کاری کنیم که پیامدها یا نتایج حادثه در حداقل سطح خودش باقی بماند اقداماتی که ما بعد از حادثه انجام دادیم تا حادثه شدت کمتری پیدا کند.

اگر یک مخزن آمونیاک را در نظر بگیریم تمام اقداماتی که انجام می دهیم تا آمونیاک به بیرون نشت نکند را پیشگیری می گوییم اگر آمونیاک نشت کرد یک سری اقدامات انجام می دهیم که شدت حادثه کم شود مثل این که روی آمونیاک آب بپاشیم تا فضا را تخلیه کنیم.

در جهت پیشگیری بحث مدیریت ریسک مطرح می شود یعنی ریسک ها را طور مطرح کنیم که منجر به بروز حادثه نشود. در بحث پاسخ مدیریت شرایط اضطراری و مدیریت بحران و نحوه ی کنترل حوادثی که اتفاق میافتد.

 حادثه accident از دید گاه ایمنی شیمیایی دو نوع حادثه داریم

1) Pre sonalaccident اتفاقاتی که برای فرد می افتد مانند شکستن دست / فوت و …

2) Process accident حوادثی که در فرآیند در تولید اتفاق می افتد. مانند خارج شدن آمونیاک از درون مخزنش

 سازمان بهداشت و ایمنی شغلی (Occupational Safety and Health Administration (OSHA

تعریف OSHA از Process accident: هر گونه رهایش ناخواسته مواد از درون ظرف را ما حادثه شیمیایی میدانیم منظور از ظرف ممکن است کامیون مخزن پمپ و یا هر چیز دیگر که یک مقدار حجم برای ماده انتخاب کرده است و اگر یک ماده به صورت ناخواسته از درون یک ظرف خاج شود به ان حادثه می گوییم.

Dust برای گازها و بخارات مثل شیر اطمینان که بر روی بعضی از محصولات نصب می شود و وقتی فشار آن ماده در درون ظرف بالا می رود مقداری از آن ماده خارج می شود.وقتی دمای آب داخل گرمکن زیاد می شود و فشار بالا می رود مقداری از آب گرم از آب گرمکن خارج می شود به این اتفاق حادثه نمی گوییم چون ناخواسته نبوده و برای خروج ماده برنامه ریزی کرده ایم خروج خواسته مواد را حادثه نمی گوییم.

برای این که حادثه فرآیندی در مخازن و ظرف ما اتفاق نیوفتد سازمان OSHA استانداردی را مطرح کرده است که در ایران هم پیاده می شود تحت عنوان PSM این سازمان 14 بند دارد که سازمان OSHA می گوید اگر سازمانی جز سازمانهای فرآیندی باشد و این استاندارد را رعایت کند احتمالا حادثه فرآیندی برایش اتفاق نمی افتد.

PSM در صنایع فرآیندی پیاده می شود و ما دو نوع صنعت داریم (از لحاظ ایمنی)

1. صنایع ساختمانی
2. صنایع تولیدی (مثل خودرو سازی ها)

صنایع فرآیندی صنایعی هستند که در آنها مواد شیمیایی در فرآیند های پیچیده و اتوماتیک به محصول تبدیل می شوند مثل پالایشگاه ها و پتروشیمی ها و نیروگاه ها که دخالت انسان در آنها کمتر است.

برای صنایعی مثل نساجی و خوردو سازی بحث PSM مطرح نیست اما ممکن است قسمتی در آنها وجود داشته باشد که فرآیند باشد و بحث PSM در آن مطرح است.

موضوعات زیر را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید:

• مدیریت ایمنی فرایند (PSM)

• روشهای شناسایی مواد خطرناک

• مبادله اطلاعات خطر HCS

• معرفی کامل لوزی خطر +نمونه ها

• طبقه بندی مواد خطرناک براساس استانداردهای سازمان DOT

• تجهیزات حفاظت فردی مواد شیمیایی

• رسپیراتورهای حذف کننده ذرات

• و …

حتما بخوانید:

⇐ راهنمای وسایل حفاظت فردی در کار با مواد شیمیایی

⇐ پاورپوینت خطرات مواد شیمیایی

⇐ پاورپوینت ایمنی کار با مواد شیمیایی

⇐ msds فارسی مواد شیمیایی

⇐  ایمنی مواد شیمیایی و فرایند