تجزیه و تحلیل پس از حادثه در سازمان های آتش نشانی و امدادی

تجزیه و تحلیل پس از حادثه در سازمان های آتش نشانی و امدادی

تجزیه و تحلیل پس از حادثه (PIA) که بعنوان جلسات نقد یا بازبینی و مرور هم شناخته می شود نگاهی گام به گام است به تمامی آنچه در صحنه حادثه رخ داده چه آنچه که درست انجام شده و چه آنچه نادرست بوده است. البته واژه نقد گاهی اوقات به کلمه نکوهش و سرزنش مرتبط و تعبیر می شود که درست نیست و باید فرآیندی مثبت همراه با برجسته سازی نتایج مثبت و منفی حادثه باشد. لذا جهت اجتناب از هرگونه تعبیر و برداشت، منفی در متن پیش رو از واژه تجزیه و تحلیل پس از حادثه استفاده می شود.

فرآیند تجزیه و تحلیل

تجزیه و تحلیل پس از حادثه باید پس از هر حادثه ای که چند واحد یا ایستگاه اعزام شده و عملیات نموده اند و نیز حوادثی که مصدومیت شدید یا مرگ شهروندان یا امدادگران را در برداشته اند انجام گیرد. این نوع حوادث ممکن است شامل آتش سوزی ها حوادث نجات فنی مواد خطرناک حوادث با تعداد زیاد مصدومان تصادفات خودرویی و گرفتار شدن و گیر افتادن مصدومان باشد. تجزیه و تحلیل پس از حادثه شامل دو مرحله می باشد گام اول اندکی پس از حادثه و زمانی که اعضای تیم بصورت غیر رسمی درباره حادثه بحث میکنند رخ میدهد. این گام ممکن است حتی در صحنه حادثه هم بوقوع بپیوندد.

تصویر 1: تجزیه و تحلیل غیر رسمی پس از حادثه ممکن است از صحنه حادثه آغاز گردد.

گام تجزیه و تحلیل غیر رسمی برای مرور آنچه را که هر یک از پرسنل دیده و انجام داده و نیز هر آنچه کل تیم صورت داده فرصتی مناسب می باشد در طول این بحث، سرپرست باید برای تجزیه و تحلیل رسمی که گام بعدی است یادداشت برداری لازم را انجام دهد. این مرحله می تواند و باید در سازمانهای امدادی داوطلب محور نیز رخ دهد.

در زمانهای معینی پس از حادثه هرچه زودتر باشد بهتر است تجزیه و تحلیل رسمی باید انجام گیرد. در این مرحله باید تمامی افرادی که وظیفه ای مشخص در حادثه یا برای حادثه داشتهاند حضور داشته باشند. از جمله افرادی که پست ها و جایگاه های مختلف سیستم مدیریت حادثه را پر کرده اند.

تصویر ۲: تجزیه و تحلیل رسمی پس از حادثه باید دربردارنده همه افرادی باشد که در صحنه حادثه یا برای حادثه وظیفه ای خاص انجام داده اند.

جلسات تجزیه و تحلیل رسمی اغلب توسط فرمانده حادثه فراخوان و انجام میگیرد ولی با این حال معمولاً جهت تسهیل برگزاری جلسات حضور فردی مشخص مثلاً افسران آموزش یا دیگر افسران و کارشناسان ارشدی که درگیر حادثه بوده اند اثر بخشی بیشتری خواهد داشت. چرا که این وضعیت تبادل آزادانه تر اطلاعات را میسر نموده و به فرمانده حادثه نیز مجال درگیر شدن بیشتر در مباحث و کمتر نمودن تمرکز وی نسبت به موضوع رهبری و هدایت مباحث جلسه را خواهد داد. از آن گذشته جلسات تجزیه و تحلیل حوادث باید ثبت و ضبط گردند. چراکه ممکن است در آینده و در زمان اجرای تغییرات در دستورالعمل ها یا سیاست های سازمانی و یا در زمان نیاز به تصدیق و تائید مجدد نوشته های موجود بسیار مفید و مؤثر واقع گردد. برخی سازمانها جلسات را بصورت ویدئویی ضبط نموده و سپس این ویدئو را در سطح سازمان منتشر می کنند بطوری که هر شخصی میتواند از آن حادثه درس های لازم را فرا گیرد. با این حال حداقل کار ممکن این است که فرمی نوشتاری باید برای هر جلسه تجزیه و تحلیل تکمیل شده و بایگانی گردد.

همانگونه که قبلاً بیان شد هدف از برگزاری جلسات تجزیه و تحلیل باید برجسته سازی نتایج و پیامدهای مثبت و منفی یک حادثه باشد همه حاضرین در جلسه باید فرصتی برای صحبت کردن و تشریح ملاحظات خود خصوصاً درباره موضوعات ایمنی و سلامت بلندمدت و کوتاه مدت در حوادث داشته باشند. رویه مناسب برای انجام این کار این است که تمامی امدادگران و حاضرین در، بحث هر آنچه که در زمان رسیدن به محل حادثه انجام داده اند اقدامات صورت گرفته و کارهایی که انجام نداند را معمولاً با استفاده از طرح های نموداری یا گرافیکی از حادثه تشریح نمایند تمرکز و توجه باید بر روی مؤلفه های زیر باشد:

• منابع
• دستورالعمل ها و رویه ها
• تجهیزات
• اثربخشی عملیاتی

چنانچه حین حادثه آسیب دیدگی یا تلفات جانی رخ داده باشد، باید رویدادهای پیرامونی آن نیز مورد بحث و رسیدگی قرار گیرد. جلسات تجزیه و تحلیل می تواند ابزاری جهت آموزش های آینده فراهم نماید و نیاز برای تغییرات در دستورالعمل ها و سیاست های سازمانی یا حتی نیاز به تأمین بخشی جدید از تجهیزات را نشان دهد.

تصویر ۳: ارتباط بین تجزیه و تحلیل پس از حادثه، دستورالعمل های عملیاتی، استاندارد آموزش و عملیات

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ نحوه تهیه گزارش حادثه و فرآیندهای آماری آن

⇐ جنبه های حقوقی حادثه

⇐ مدل های بررسی و تحلیل حوادث ناشی از کار

⇐ پاورپوینت تجزیه و تحلیل علل ریشه ای حوادث