بیماری های ناشی از بنزن و همولوگ های آن

بیماری های ناشی از بنزن و همولوگ های آن

بیماری های ناشی از بنزن و همولوگ های آن

فرمت: PDF تعداد صفحات: 24

در این بخش با بیماری های ناشی از بنزن، تولوئن، گزلین، آنیلین، نیتروبنزن و مشتقات سمی آن آشنا خواهید شد.

برای هر یک از این مواد موارد زیر مورد بررسی قرار گرفته است:

• ویژگی های عامل
• منابع تولید و مصرف
• مشاغلی که احتمال خطر با این ماده ها وجود دارد
• پاتوفیزیولوژی
• سنجش تماس (سنجش محیطی، سنجش بیولوژیک)
• تاثیرات کلینیکی (مسمومیت های حاد و مزمن)
• رابطه تماس و عوارض آن
• پیش آگهی
• تشخیص های افتراقی (مسمومیت حاد، مسمومیت ها مزمن)
• حساسیت
• معاینات بهداشتی (معاینات قبل از استخدام، معاینات دوره ای و آزمایشات غربالی)
• اقدامات نظارتی و درمانی ویژه
• اقدامات کنترل و پیشگیری

ویژگی های عامل

بنزن به فرمول (C₆H₆) مایعی بی رنگ و قابل تبخیر با بوی ویژه خود می باشد. نقطه جوش آن 80.1 درجه سانتی گراد بوده و به شدت قابل اشتعال می باشد و بخار آن خاصیت انفجاری دارد.

benzenesl

منابع تولید و مصارف

بنزن از تقطیر زغال سنگ یا نفت خام بدست می آید و به عنوان یک ماده خام در تولید ترکیبات معطر نظیر استیرن، فنل، سیکلو هگزان و نیترو بنزن و داروهای خاص، حشره کش ها و پاک کننده ها بکار میرود. گاهی اوقات به عنوان حلال در عمل جداسازی مورد مصرف دارد. این ترکیب به عنوان حلال در ترکیبات واکسی، رزین ها، لاستیک، پلاستیک، لاک، الکل، رنگ ها، چسب ها و … وجود دارد. در سال های اخیر به دلیل سمیت این ترکیب مصرف آن به عنوان حلال محدود و یا کاسته شده است. بنزن در نفت، تولوئن و گزیلن به شکل ناخالصی وجود دارد.

مشاغلی که احتمال خطر تماس با بنزن در آنها وجود دارد

کارگران زیر در معرض بیشترین خطر هستند: کارگران پتروشیمی در تولید بنزن، کارگران صنایع شیمیایی و آزمایشگاه هایی که بنزن مصرف می کنند، سازندگان چسب مصنوعی، مصرف کنندگان چسب های مصنوعی در کارخانجات کفش سازی، چرم یا لاستیک تجارتی و مبلمان، سازندگان رنگ و نقاشان (بویژه نقاشان تصویری) و نقاشان با اسپری در خطر هستند.

پاتوفیزیولوژی

جذب: بنزن به شكل بخار از طریق تنفس وارد بدن شده و جذب عمدتا از طریق ریه ها انجام می گیرد. حدود 40 الی 50 درصد مقدار استنشاق شده، در بدن باقی می ماند. جذب محدودی از راه تماس پوستی در نتیجه تماس مستقیم با مایع انجام می گیرد.

تغییر شکل بیولوژیک یا بیوترانسفورماسیون در بدن: متابولیت عمده نهایی فنل است که در ادرار به شکل زوج با اسید سولفوریک یا اسید گلوکورونیک یافت می شود. مقادیر کمی به کاتکول، هیدروکنون، دی اکسید کربن و اسید موکونیک متابولیزه می شود. مرحله اول در اکسیداسیون بنزن تشکیل اپوکسید بنزن (از طریق اکسید از چندگانه) در کبد انجام می گردد.

دفع: بخشی از بنزن جذب شده بدون تغيير دفع می شود که 12 الی 15 درصد آن در هوای بازدمی و کمتر از 1 درصد آن از طریق ادرار خارج می گردد. مقادیر تقریبی فنل دفع شده، نشانگر حدود 30 درصد از میزان جذب شده است.

سنجش تماس

سنجش محیطی

به منظور پیشگیری از مسمومیت حاد، دتکتور تیوب های مخصوص برای تعیین بنزن قبل از ورود به محل های کاری که احتمالا غلظت های بالایی از آن در هوا موجود است بکار میرود به منظور نظارت منظم بر میزان تماس، با استفاده از نمونه بردار محیطی در محدوده تنفسی و یا ترجیحا از طریق نمونه برداری فردی، میانگین زمانی/ وزنی (TWA) مرتبا تعیین می شود.

سنجش بیولوژیک

فنل در ادرار:

فنل یک ترکیب عادی در ادرار است. غلظت متوسط آن حدود 9.5 (±3.65)  میلی گرم در لیتر برای وزن مخصوص تقریبی 1.024 ادرار استاندارد است. در افرادی که تماس شغلی ندارند، غلظت فنل ادراری عمدتأ وابسته به مصرف غذایی و به میزان کمتر وابسته به تغییرات متابولیک فرد است. در تماس های شغلی با بنزن، مقادیر تماس زیر برای غلظت های ادراری فنل که بلافاصله پس از شیفت کاری اندازه گیری شده پیشنهاد می شود: حدود 100 میلی گرم فنل در ليتر ادرار نشانگر تماس با حدود 80 میلی گرم بنزن در متر مکعب هوا به مدت 8 ساعت است (640=(ct) زمان × غلظت)

• حدود 50 میلی گرم فنل در لیتر ادرار نشانگر تماس تقریبی با 32 میلی گرم بنزن در متر مکعب هوا به مدت 8 ساعت (256=ct)
• بیش از 25 میلی گرم فنل در لیتر ادرار نشانگر تماس کم با بنزن و کمتر از 10 میلی گرم فنل در لیتر ادرار احتمالا نشانگر عدم تماس قابل توجه بوده است. (گروه تحقیقاتی بین المللی مسمومیت با بنزن، پاریس، 9 نوامبر 1976)

بنزن در هوای بازدمی

یک ارتباط مستقیم بین میزان تماس (CT) و غلظت بنزن در هوای بازدمی وجود دارد. با این روش می توان غلظت های تماسی بنزن موجود در هوا را در مقادیر کمتر از آنچه که با روش آزمایش – فنل می توان تعیین نمود مشخص کرد در هر حال باید در نظر داشت که آزمایش فنل عملی تر است.

سرطان های شغلی ناشی از تماس با بنزن

تأثیرات کلینیکی

غلظت های بالای بخار بنزن باعث تأثيرات تخدیری و تحریک خفیف چشم ها و غشاهای موکوسی دستگاه تنفسی می گردد. تماس طولانی مدت با غلظت های پایین باعث آسیب مغز استخوان (کم کاری) و احتمالا توأم با افزایش شیوع لوسمی (سرطان گلبول های سفید) خونی می گردد. بنزن مایع خاصیت چربی زدائی روی پوست دارد و به این علت تماس با پوست می تواند تولید درماتیت نماید.

مسمومیت حاد

مهمترین تأثیرات تخدیری شامل: سرگیجه، سردرد، احساس منگی یا سستی، تهوع، تلوتلو خوردن، كما و مرگ ناشی از ایست تنفسی می باشد.

مسمومیت مزمن

مشخص ترین علائم مسمومیت با بنزن، آسیب پنهان و اغلب غیر قابل برگشت به مغز استخوان می باشد که احتمالا ناشی از متابولیت آن اپوکسید بنزن می باشد. حساسیت فردی و یافته های خونشناسی بسیار متغیر هستند. تغییرات کلاسیک عبارتند از: کاهش پلاکت های خونی، کاهش گلبول های سفید و قرمز یا ترکیبی از این عناصر خونی که اغلب این علائم، بر دیگر نشانه ها مقدم است. در تماس های مداوم، پان میلوپاتی (آسیب به تمام عناصر خونساز مغز استخوان) یا آنمی آپلاستیک می تواند ایجاد گردد. سایر تغییرات خون شناسی، کمتر پایدار بوده و نیازی به گزارش در نتایج روتین ازمایشگاهی ندارد. کارگرانی که در معرض غلظت هایی از بنزن باشند که برای ایجاد آزردگی مغز استخوان کافی باشد، احساس بیماری خواهند کرد حتی اگر هیچ تغییر خون شناسی در آنها وجود نداشته باشد.

تأثيرات دیررس (تأخیری)

گذشته از پانستیوپنی (کاهش تمام عناصر خونی، کم خونی، کمبود گلبول های سفید و پلاکت)، لوسمی های ویژه تماس با بنزن تشخیص داده شده است. این لوسمي ها اكثر؛ غيرلنفوئید یا لوسمی میلوبلاستیک می باشند. اما به هرحال لوسمی آلوسمی و لوسمی اریترولوسمی دیده شده است. احتمالا یک دوره کمون چندین ساله بین قطع تماس با بنزن و شروع اولین نشانه های لوسمی وجود دارد. آزردگی مغز استخوان قبل از بروز لوسمی ایجاد می شود.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید:

حتما بخوانید:

⇐ بیماری های عفونی و انگلی ناشی از کار

⇐ بیماری های سیستم قلبی – عروقی ناشی از کار

⇐ بیماری های پوستی ناشی از کار

⇐ بیماری های دستگاه عصبی ناشی از کار

Sirvan Sheikhi

مدیر وبسایت تخصصی دانشجویان بهداشت حرفه ای, علاقمند به ایمنی و بهداشت و نرم افزارهای مربوطه هستم و همراه با تیم تخصصی سعی می کنم که محیطی پرباری را برای شما عزیزان فراهم کنم.