بیماریهای کلیوی ناشی از کار

بیماریهای کلیوی ناشی از کار

موضوعات آن شامل:

اختلال حاد عملکرد کلیه

• فلزات سنگین
• حلال های آلی
• آفت کش ها
• آرسین
• فسفر

اختلال مزمن عملکرد کلیه که ناشی از فلزات (سرب٬ کادمیوم٬ جیوه٬ بریلیوم٬ سیلیکوز) می باشد به صورت کامل توضیح داده شده است.

کلیه با دفع آب و مواد محلول اضافی در ادرار، در هموستاز مایعات بدن نقش دارد. این امر از طریق فیلتراسیون خون به گلومرول صورت می پذیرد. مایع فیلتره شده که نسبتا عاری از اجزای سلولی و پروتئین هاست، در بخش های مختلف توبولها که آب و مواد محلول را جذب می کنند، جریان می یابد.

علی رغم اینکه مواجهه های محیطی و شغلی مشخصی وجود دارند که می توانند باعث اختلال عملکرد حاد و مزمن کلبه کردند، ولی پزشکان بندرت به این مواجهه ها، توجه می کنند. بروز واقعی نارسایی کلیه ناشی از مواجهه های شغلی و محیطی بخوبی مشخص نیست، ولی این مواجهه ها، بطور بالقوه از علل قابل پیشگیری نارسایی های کلیوی هستند. حتی اگر مواجهه های محیطی و شغلی تنها درصد کمی از علل ESRD را شامل شوند، ولی بطور قابل ملاحظه ای می توان از بیماریزایی، مرگ و میر و هزینه های مربوط به درمان حاضر، دچار بیماری مرحله نهایی کلیه می باشند که نیازمند درمان جایگزینی کلیه با هزینه ای بالغ بر ۶ میلیارد دلار در سال هستند. علت نارسایی کلیه در درصد قابل ملاحظه ای از این بیماران هرگز بطور کامل مشخص نشده و تشخیص بیماری کلیه با منشاء شغلی بندرت مدنظر می باشد.

کلیه ها بخصوص نسبت به مواجه های محیطی و شغلی آسیب پذیر می باشند. تقریبا 20 درصد برون ده قلبی را کلیه دریافت می کند که بخشی از آن تصفیه می گردد و با میزان فیلتراسیون گلومرولی (GFR) مشخص می شود GFR طبیعی تقریبا ۱۲۵ml/min یا ۱۸۰ لیتر در روز است. در طول نفرون مقدار زیادی از این مقدار فیلتر شده و مجددا جذب می گردد و سپس تغليظ و اسید بقیه می شود. از این رو، سموم شغلی و محیطی می توانند به مقدار زیادی در کلیه تغلیظ شده و در صورت تغییر PH فیلتر شده و به شکل یونهای معین برخی سموم موجود باشند.

این فرآیند مکانیسم های فیزیوپاتولوژیک درگیر در برخی مسموم را شرح می دهد. بعنوان مثال، سرب و کادمیوم باعث آسیب زیادی در توبول پروگزیمال کلیه، جایی که ۲/۳ بار فیلتر شده جذب مجدد می گردد، می شوند. پس از مواجهه با مقادیر نسبتا زیاد برخی از حلال های آلی، فلزات، با آفت کش ها ممکن است ظرف چند ساعت تا چند روز نارسایی حاد کلیه ایجاد گردد. در این حالت، ضایعه کلیوی معمولا نكروز حاد توبولی (TM) می باشد و نمای بالینی معمولا بصورت علایم خارج کلیوی می باشد. در این موارد، در صورت بهبودی سایر اعضاء بدن، بهبودی کلیه یک اصل است.

نارسایی مزمن کلیه با ESRD نیز ممکن است پس از برخی تماس ها ایجاد گردد. ضایعه کلیوی در این حالت معمولا نفریت مزمن بینابینی می باشد. نمونه بارز آن نفروپاتی ناشی از سرب است. همچنین ضایعات گلومرولی پس از مواجهه های خاص نظیر حلال های آلی با سیلیکوز دیده می شود. در کل، ضایعات گلومرولی پس از مواجهه های محیطی و شغلی بسیار نادر است.

ارزیابی کلیه بیمارانی که تصور می شود دچار بیماری کلیوی ناشی از مواجهه شغلی یا محیطی می باشند باید از طریق اخذ تاریخچه و معاینه فیزیکی و تظاهرات بالینی انجام گیرد. توجه به مسیر زمانی، می توان بیماری حاد کلیه را از نوع مزمن جدا ساخت. در نارسایی حاد کلیه، رسوب ادرار معمولا مشخصه ATM است. اغلب بیماریهای مزمن ناشی از مواجهه با عواملی نظیر سرب با کادمیوم، بصورت نفریت مزمن بینابینی تظاهر می کند که مشخصه آن پروتئینوری تویولی (معمولا کمتر از ۲ گرم در ۲۴ ساعت) است و رسوب ادرار معمولا فاقد هر گونه اجزاء سلولی می باشد. رسوب تفریتیک نشاندهنده یک ضایعه پرولیفراتیو کلیه است و ناشی از تعداد کمی از نفروتوکسین ها نظیر مواجهه با حلال های آلی است. سندرم نفروتیک که با پروتیین بیش از 3.5 گرم در ادرار ۲۴ ساعته، ادم و هر کلسترولمی مشخص می شود نیز در ارتباط با مواجهه با برخی فلزات سنگین ازنا حره می باشد.

پایش مستمر و منظم کارگران به علت اثرات کلیوی احتمالی مواجهه های شغلی دلیل عدم وجود آزمونهای اختصاصی و حساس بسیار دشوار است. اندازه گیری منظم آزمونهای مرسوم نظير B و کراتینین کافی نیست زیرا این آزمونها تا وقتی که آسیب قابل ملاحظه کلیه رخ ندهد، طبیعی می باشند. آزمونهای جدیدتر که به منظور کشف زودرس آسیب توبول کلیه طراحی شده اند شامل : پروتئينوری با وزن ملکولی بالا (آلبومینوری، فریتین)، پروتئینوری با وزن ملکولی پایین (بتادو میکروگلوبین، پروتئین متصل به رتینول). آنزیموری (ان استیل گلوکوز آمبنيداز، آلانین آمینوپتیداز، LDH) می باشند.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ ارزیابی پزشکی اثرات کلیه در مواجهه با کادمیوم

منبع: طب کار و بیماری های شغلی دکتر ماشا.. عقیلی نژاد٬ دکتر علی اضغر فرشاد٬ دکتر مسعود مصطفایی و دکتر مصطفی غفاری/صفحه۱۸۱-۱۹۰/جلد دوم/انتشارات ارجمند