بهبود تاب آوری بافت فرسوده در برابر حریق و مدیریت بحران

بهبود تاب آوری بافت فرسوده در برابر حریق و مدیریت بحران

امروزه در پی تغییرات سریع، شهرها بخشی از بافت های شهری به علت فرسودگی و ناکارآمدی نتوانسته اند رابطه ای مناسب با محیط خود و خدمات دهی به بهره برداران برقرار کنند وجود سطح گسترده بافت فرسوده یکی از مهمترین چالش های مدیران شهری شهرسازان و معماران می باشد زیرا عدم توجه به این بافت ها موجب زوال شهر و توسعه ناهمگون آن و ایجاد شهرهایی نوپا در حاشیه شهر قدیمی می گردد.

در مقاله ای با عنوان بررسی متغیرهای مؤثر بر پایداری ساختمان ها در برابر حریق دریافت که، حوزه بندی فضاها و کاربری های ساختمان در برابر گسترش خطر حریق دارای بالاترین ضریب تأثیر در میان متغیرهای مؤثر بر پایداری ساختمان در برابر خطر حریق است همچنین در رتبه های بعدی تاثیرگذاری به ترتیب دو متغیر سامانه های اطفاء خودکار حرم در مرحله های ابتدایی افروزش و همچنین پوشش دهی مطلوب سازه ساختمان در برابر حرارت منعکس از حریق قرار دارند.

چکیده

در این راستا دیدگاه غالب از تمرکز صرف بر کاهش آسیب پذیری به افزایش تاب آوری در مقابل حریق تغییر پیدا کرده است. در این پژوهش چالش اصلی این است که مفهوم تاب آوری چگونه باید تعریف شود شاخص های اندازه گیری آن چگونه بسط داده شود و در چه سطح تحلیلی مورد استفاده قرار گیرد تا بتواند در برابر حوادثی چون آتش سوزی های گسترده و انفجارات دوام بیاورد و مدیریت بحران را سهل تر نماید پژوهش پیشرو با هدف ارزیابی تاب آوری بافت فرسوده شهری در برابر حریق در محدوده ای مشخص از کاربری اراضی منطقه ۷ شهر تهران مورد بررسی قرار می گیرد. روش پژوهش در تحقیق حاضر توصیفی تحلیلی می باشد. نتایج نشان میدهد که درصد قابل توجهی از آتش سوزی ها قابل پیش بینی و پیشگیری هستند.

مقدمه

امروزه اغلب جمعیت جهان در مناطق شهری زندگی می کنند اگر روند رشد کنونی ادامه پیدا کند، نسبت جمعیت ساکنان شهری به دو سوم جمعیت جهان رسیده و تا سال ۲۰۳۰ زمین به مناطق شهری تبدیل خواهد شد. افزایش چشمگیر شهر نشینی همراه با رشد شهرها از نظر جمعیت و مساحت هم چنین شکل گیری کلان شهرها، از ویژگی های اصلی شهرنشینی در چند دهه اخیر به شمار میرود.

یکی از معضلات جدی که بسیاری از شهرهای ایران به ویژه کلانشهرها با آن روبه رو هستند، فرسودگی بافت های شهری است که مشکلات متعدد اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی را به دنبال خواهد داشت ۴ آتش سوزی یکی از مهمترین مباحث تأثیرگذار در هر سه مقوله ایمنی، بهداشت و محیط زیست میباشد. که میتواند در زمان کوتاه دارایی و سلامتی افراد را به خطر اندازد وقوع حوادث حریق و انفجار در صنایع کوچک و بزرگ همه ساله باعث وارد آمدن خسارتهای مالی جانی و زیست محیطی فراوانی به کشورهای مختلف جهان از جمله ایران میگردد. متاسفانه آتش سوزی های بزرگی در تاریخ شهر تهران و مجتمع های تجاری آن ثبت شده که تلفات انسانی یا خسارات جانی مالی و حتی صدمات جبران ناپذیر فرهنگی به ابنیه و اشیاء در برداشته است که البته این حوادث و خسارات در صنایع بزرگ می تواند ابعاد گسترده تر و گاهی مهمتر پیدا کند.

سن بنای مجتمع های مسکونی و بافتهای فرسوده منطقه ۷ شهرداری بسیار بالا بوده و ساخت آنها به دهه های تهران عموما ۳۰ و ۴۰ شمسی و حتی پیش از آن بر می گردد در موارد نادری بهسازی و یا مرمت بنا انجام شده است ۷ ریسک جانی فرهنگی و مالی ناشی از حریق در بافتهای فرسوده بسیار بالا است به علاوه هزینه ی تامین و تعمیر، تجهیزات، مشکلات کالبدی بافتها تاسیسات شهری در کلانشهرها دارای اهمیتی ویژه می باشد.

با توجه به مواردی که ذکر شد پژوهش حاضر در صدد بررسی تاب آوری بافت فرسوده منطقه ۷ شهر تهران در برابر حریق میباشد و به دنبال راهبردهای عملیاتی در جهت افزایش تاب آوری در برابر حریق میباشد. با توجه به آنچه که گفته شد هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی بهبود تاب آوری بافت فرسوده منطقه ۷ شهر تهران در برابر حریق و شناسایی مولفه های موثر بر تاب آوری بافت فرسوده منطقه می باشد. با توجه به هدف فوق سوال پژوهش از این قرار است وضعیت معیارها و شاخص های موثر بر تاب آوری در بافت فرسوده منطقه ۷ تهران با رویکرد مدیریت بحران در برابر حریق چگونه است؟ در ارتباط با پیشینه تحقیقات انجام شده به موارد زیر می توان اشاره کرد

بهرامی در مقاله ای با عنوان بررسی متغیرهای مؤثر بر پایداری ساختمانها در برابر حریق دریافت که حوزه بندی فضاها و کاربری های ساختمان در برابر گسترش خطر حریق دارای بالاترین ضریب تأثیر در میان متغیرهای مؤثر بر پایداری ساختمان در برابر خطر حریق است همچنین در رتبه های بعدی تأثیرگذاری به ترتیب دو متغیر سامانه های اطفاء خودکار حریق در مرحله های ابتدایی افروزش و همچنین پوشش دهی مطلوب سازه ساختمان در برابر حرارت منعکس از حریق قرار دارند.

عنوان تعیین مولفه های ایمنی در بافت فرسوده شهری اهواز دریافتند که ۸۳٬۴۵ درصد مساحت بافت فرسوده در بازه ایمنی متوسط تا کاملا ناایمن قرار دارند که نشان میدهد بخش زیادی از بافت فرسوده از محدوده مرکزی به نوعی نیازمند برنامه ریزی ایمن سازی بافت است. حسینی و همکاران (۱۳۹۵) در مقاله ای با عنوان ارزیابی تاب آوری کالبدی فضاهای شهری در برابر حریق با رویکرد مدیریت بحران نمونه موردی کاربری اراضی شهر اصفهان منطقه دریافتند که تاب آوری کالبدی ساختمانها در محدوده مورد مطالعه در منطقه ۶ به طور نسبی متوسط است و هم چنین پس از بررسی ریسک حریق کاربری های حساسی چون آتش نشانی بیمارستان و اورژانس که خود خدمت رسان در زمان بحران هستند مشخص شد این مراکز نیز دارای مشکل بوده و در زمان بحران های شهری نمی توانند کارایی مطلوبی از خود ارائه نمایند.

مورد مهمی که در این پژوهش مشخص گردید پیش بینی نشدن محلهایی جهت اسکان موقت ساکنان در زمان بحران و همچنین فضاهایی برای فرار این افراد در زمان حریق و حوادث بود ۱۰ اوزلم گزی (۲۰۰۹) به بررسی راهکارهای بهسازی و باز زنده سازی نواحی مسکونی غیر معمول و فرسوده در شهر آنکارا می پردازد و باز زنده سازی و نوسازی این مناطق را استراتژی فضایی جهت هویت بخشیدن به ساکنین این مناطق و افزایش تجهیزات مورد نیاز شهروندان می داند. ۱۱ برتولینی (۲۰۱۰) در پژوهشی شهرهای پایدار و نوسازی شهرها با رویکرد نوسازی و باز آفرینی به این نتیجه رسید که شیوه مداخله در بافتهای مذکور فن سالار اقتداری و از به بالا پایین با نگرش غیر مشارکتی و اجباری برنامه ریزان به مداخله به جا و جایی هزینه های اجتماعی مداخله و تمایل زیاد لیکن امکان متوسط یا کم مشارکت سرمایه گذار بوده است.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ حفاظت از ساختمان های مرتفع در برابر حریق

⇐ ارزیابی پوشش های مقاوم در برابر آتش

⇐ اهمیت حفاظت در برابر آتش سوزی در ساختمان های بلند مرتبه