بررسی منشاء ریزگردها و تاثیر آن بر آلودگی هوا

بررسی منشاء ریزگردها و تاثیر آن بر آلودگی هوا

مطالعه منشأ ریزگردها، چگونگی انتقال و انتشار آنها در جو زمین دارای اهمیت زیادی است. بنابراین این پژوهش با هدف بررسی منشأ ریزگردها و تأثیرات آن بر آلودگی هوا انجام شده است. بدین منظور در این پژوهش از مطالعات قبلی به عنوان منابع استفاده گردیده است و سعی شده است منشا ریزگردها و تاثیرات آن بر آلودگی هوا مورد بررسی قرار گیرد. منابع عمده گرد و غبار، سرزمین های کم ارتفاع است که میانگین بارش سالانه آنها کمتر از 250 میلیمتر می باشند. بزرگترین منابع تولید غبار در کره زمین در نیمکره شمالی از سواحل شمال غربی آفریقا آغاز شده و ضمن عبور از خاورمیانه، آسیای مرکزی و جنوبی به چین میرسد.

حدود 25 درصد ایران به دلیل قرار گرفتن بر روی کمربند خشک و بیابانی جهان تحت نفوذ طوفان های گرد و غباری می باشد و منشأ اصلی این پدیده در ایران کشورهای عراق، سوریه و عربستان می باشند. آلودگی هوا به عنوان یک پیامد خارجی منفی است که هزینه های اقتصادی زیادی را ایجاد می کند. ذرات گرد و غبار باعث افزایش بیماری های قلبی، تنفسی، سوزش چشم و خسارت به گیاهان و حیوانات می شوند. یکی از راهکارهای بسیار مؤثر برای کنترل و کاهش اثرات آلودگی هوا توسط ریزگردها، گسترش پوشش گیاهی از طریق نهال کاری و بوته کاری می باشد.

واژه های کلیدی: آلودگی هوا، سلامتی انسان، ریزگرد

مقدمه

پایداری محیط زیستی جز محورهای اصلی توسعه پایدار می باشد و از طرفی یکی از فاکتورهای اصلی پایداری محیط زیستی شاخص آلودگی هوا است. ارزیابی های محیط زیستی دقیق و مناسب می تواند ما را در رسیدن به توسعه پایدار کمک کند و لذا توجه به آن در برنامه ریزی ها برای دستیابی به یک برنامه مناسب امری ضروری است (حسینی و همکاران، 1396)

طوفان های گرد و غبار و شن حوادث طبیعی هستند که به طور گسترده در مناطق خشک و نیمه خشک و به ویژه مناطق نیمه گرمسیری جهان رخ میدهد و این گرد و غبارها منجر به تغییرات در چرخه های زیستی، زمین شناسی، شیمیایی و یا محیط زیست انسان شده است (عیسوند زیبایی و آجیلی، 1392 ). طوفان های خاک دارای ریز ذرات خاک هستند و ممکن است در مواقعی تا چند کیلومتری بالای سطح زمین پراکنده شوند و بادهای شدید و گرد و غبار مقدار زیادی خاک را از زمین خشک و پر از شن بلند نموده و به حالت متحرک و معلق هوا را تیره و تار مینماید (لشکری و کیخسروی، 1387)

پدیده ریزگردها یا گرد و غبار از مهمترین بحران های محیطی در مناطق مجاور بیابانها و نواحی خشک است. وجود ریزگردها در هر منطقه ای میدان دید را کاهش داده و به عنوان یک مخاطره محیطی برای ساکنان شهرها و روستاها به حساب می آید.

کشور ایران از جمله مناطق بیابانی است و همچنین به سبب نزدیکی به بیابانهای بزرگ مانند عربستان و عراق تحت تأثیر ورود طوفان های گرد و غبار قرار گرفته است (ترکاشوند و کیانی، 1396). پدیده گرد و غبار ابتدا در استانهای سیستان و بلوچستان، کرمان، خراسان جنوبی و یزد بوده اما امروزه پدیده گرد و غبار به یک بحران ملی، منطقه ای و بین المللی تبدیل شده است و در دهه گذشته این پدیده تقریباً تمام استانهای کشور را تحت تأثیر قرار داده و آسیب های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی متعددی را باعث شده است (فیروزیان و محمدی صادق، 1395 ). نواحی غربی ایران به خصوص استانهای خوزستان، ایلام، کرمانشاه بیشترین نفوذپذیری را از طوفان های گرد و غبار داشتهاند و آلودگی هوا ناشی از وجود ریزگردها در سالیان اخیر به یکی از
مشکلات محیط زیستی شهرهای غرب و جنوب غربی کشور تبدیل شده است و شهرها و روستاها همچنین محیط طبیعی کشاورزی و منابع طبیعی را تحت تأثیر خود قرار داده است.

فعالیت طوفان های گرد و غبار و ریزگردها در سالهای اخیر از مشکلات مهم محیط زیستی در مناطق غرب و جنوب غربی ایران بوده است و مطالعات زیادی در این زمینه انجام شده است که در این پژوهش ها منشأ ریزگردها مورد بررسی قرار گرفته و راهکارها و پیشنهادهایی برای کنترل آن ارائه شده است (ترکاشوند و کیانی، 1396). ذوالفقاری (1390) در یک دوره 5 ساله به بررسی سامانه گرد و غبار در غرب ایران با نگرش همدیدی پرداخت و نتایج نشان داد که مهمترین منبع گرد و غبارهای وارد شده به غرب ایران مربوط به صحرای سوریه و صحرای نفوذ در شمال جزیره عربستان و شمال صحرای بزرگ آفریقا است. لشکری و کیخسروی (1387) به مطالعه طوفان های گرد و خاک در استان خراسان رضوی پرداختند و به این نتیجه رسیدند که این طوفانها در نتیجه افزایش فشار و گرمای شدید بین نقاط کم فشار جنوب خراسان و افغانستان و فشار حاکم بر روی دریا خزر و ترکمنستان می باشد. در تحقیق دیگری رحیمی پردنجانی و مسعودی پور ( 1392 ) به بررسی پیامدهای منفی ریزگردها بر عملکرد اکوسیستم های طبیعی به روش توصیفی- تحلیلی پرداختند.

همچنین در پژوهش دیگری شاه نوشی و جلالیان (1392) به بررسی بحران ریزگردها و تأثیرات خشکسالی و فرسایش بادی در تالاب گاوخونی استان اصفهان به روش توصیفی- تحلیلی پرداختند و استفاده بیرویه از منابع آبی، تخریب جنگل ها و مراتع، احداث سدها و گسترش صنایع آلوده کننده را از عوامل تولید ریزگردها ذکر کردند. همچنین میرلطفی و همکاران (1393) به بررسی فرسایش بادی و آثار ریزگردها بر منطقه سیستان پرداختند.

اهمیت مطالعه ریزگردها به این دلیل می باشد که تراکم زیاد آنها در جو میتواند سلامتی انسانها را به خطر بیندازد و غلظت بالای ریزگردها سبب افزایش بیماریهای قلبی و تنفسی می شود. از این جهت امروزه مطالعه فعالیت ریزگردها، منشأ، چگونگی انتقال و انتشار آنها در جو زمین اهمیت زیادی دارد (ترکاشوند و کیانی، 1396). بنابراین این پژوهش با هدف بررسی منشأ ریزگردها و تأثیرات آن بر آلودگی هوا انجام شده است.

حتما بخوانید:

⇐ روش های مهندسی کنترل آلودگی هوا

⇐ مدل سازی و کنترل آلودگی هوا

⇐ آلودگی هوا و انتشار آن

⇐ دانلود کتاب آلودگی هوا و سلامت انسان