بررسی علل انسانی حوادث شغلی به روش مورت (MORT)

بررسی علل انسانی حوادث شغلی به روش مورت (MORT)

تهیه و تنظیم: حامد مجرد، سعید گیوه چی و مهناز نصرآبادی

چکیده:

هنوز هم حوادث شغلی یکی از مهمترین مشکلات صنایع در ایران و کل جهان می باشد. هر ساله، حدود هزار نفر جان خود را بخاطر حوادث شغلی از دست می دهند و حدود دو هزار نفر آسیب دیده و بصورت موقت یا دائم تبدیل به یک نیروی از کار افتاده می شوند و این امر منجر به مشکلات اجتماعی و اقتصادی برای این افراد می شود و در نتیجه، خانواده های آنها از این حوادث در بعد های اجتماعی و روانی رنج بسیار می برند. از سوی دیگر، اقتصاد کشور و کارفرمایان با از دست دادن روزهای کاری و تحمیل هزینه های زیاد دچار نقص بسیار می شود.

در این تحقیق کلیه حوادث شغلی که بین سال های 1387 تا 1392 در کارخانه سیمان ارومیه اتفاق افتاده است مورد ارزیابی قرار گرفته است. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه حوادث شغلی در کارخانه سیمان ارومیه در سال های مذکور می باشد و داده ها از طریق مراجعه به کارخانه و بررسی پرونده های پزشکی شاغلین جمع آوری گردیده و توسط استاندارد مورت مورد ارزیابی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.

نتایج نشان می دهد که اصلی ترین علت حوادث شغلی نقص در فاکتور های سیستم مدیریتی است و نقص در بازرسی و خدمات اطلاعات فنی و فاکتور های انسانی و جمعیت شناختی بترتیب از عوامل بعدی بروز حوادث می باشند. در نتیجه با انجام اقدامات مدیریتی می توان مانع بسیاری از حوادث گردید.

مقدمه:

حادثه اتفاقی است پیش بینی نشده و غیر منتظره که در حین انجام وظیفه، طی اوقات کار برای کارگری که در کارگاه، سازمان یا موسسه مشغول انجام کار است، اتفاق افتاده و باعث ضایعات مادی و انسانی می شود و کارگر آسیب دیده مجبور به ترک محیط کار جهت استراحت و معالجه می گردد. (محمدفام ، همکاران، 1387 :ص 60)

مطالعات و بررسی های انجام شده نشاندهنده این حقیقت است که به طور کلی حادثه ناشی از کار علت واحدی ندارد و معلول علل فنی و انسانی می باشد. این علل بستگی به نوع کار، محیط شرایط انجام کار و ابزار مورد استفاده دارد و می توان آنها را به دو دسته علل مستقیم و غیرمستقیم تقسیم کرد. (جمالی، همکاران، 1383 : ص 255 )

در میان عوامل فردی موثر در بروز حوادث شغلی می توان به میزان تحصیلات، انگیزش، توانایی، مهارت، وضعیت جسمی و روحی، زمان عکس العمل نسبت به حادثه و آگاهی ایمنی فرد اشاره کرد. (مشکاتی، 1387 : ص 4 )

در اکثر مطالعات انجام شده علل انسانی در بروز حوادث شغلی جزو لاینفک بروز حوادث شغلی بوده و بایستی با استفاده از تکنیک های مختلف آنالیز حوادث شغلی این علل شناسایی و راهکارهای کنترلی ارائه گردد. شناسایی و تجزیه و تحلیل حوادث گذشته سبب ارتقای دانش و کمک به بهبود روش های مدیریتی و برنامه ریزی جهت پیشگیری از موارد مشابه در آینده و کاهش شدت آنها خواهد بود. هدف اصلی از بررسی یک حادثه، جمع آوری اطلاعات لازم به منظور تعیین علت و تدوین اصول پیشگیری از بروز حوادث مشابه میباشد. (قنبری، همکاران، 1383 : ص 589 )

در این مطالعه عواملی که تا به حال به عنوان عوامل موثر بر میزان اعمال ناایمن یا به عبارتی بهتر عوامل انسانی موثر بر میزان حوادث ناشی از کار، شناخته شده اند، و یا مشکوک به تاثیر گذاری هستند بررسی و با استفاده از استاندارد مورت (Management Oversight and Risk Tree (MORT مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است و با استفاده از یافته ها، کنترل های مناسبی بویژه در حوزه کنترل های اداری و مدیریتی ارائه گردیده است.

روش تحقیق:

پژوهش حاضر از حیث هدف کاربردی و از نظر روش گردآوری داده ها کمی و با استفاده از استاندارد مورت می باشد. ابزار گردآوری داده ها با مراجعه مستقیم به پرونده پرسنلی، پرونده پزشکی کارکنان کارخانه سیمان ارومیه، همچنین بررسی و مطالعه شرح وقوع حوادث ثبت شده و نیز از طریق تکمیل کردن پرسشنامه مشتمل بر مجموعه سوالات استاندارد مورت صورت گرفته است.

جامعه آماری تحقیق:

جامعه آماری این تحقیق، شامل کلیه حوادث اتفاق افتاده در کارخانه سیمان ارومیه از سال 1387 تا 1392 ، که مجموعا 79 حادثه است می باشد. .با توجه به اینکه شدت کلیه حوادث اتفاق افتاده بالا نبوده و همچنین توصیه ی استفاده از روش مورت برای حوادث بزرگتر، مجموعا تعداد 6 حادثه (برای هر سال یک حادثه با بالاترین ضریب شدت حادثه) بر اساس استانداد مورت مورد ارزیابی قرار گرفته و سایر حوادث بر اساس خصوصیات دموگرافی و مقایسه آماری مورد ارزیابی قرار گرفته است.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ مدل ها و تکنیک های تجزیه و تحلیل حوادث

⇐ استراتژی های پیشگیری در برابر حوادث صنعتی

⇐ ارزیابی ریسک به روش MORT یا BPA