ارتباط عوامل محیطی كار با خستگی ذهنی و عملکرد کارکنان فنی در چیدمان فضای باز اداری

ارتباط عوامل محیطی كار با خستگی ذهنی و عملکرد کارکنان فنی در چیدمان فضای باز اداری

فرمت:pdf  تعداد صفحات: 11

۱) مقدمه:

نحوه عملکرد شاغلین نقش عمده ای در بهره وری سازمان دارد گسترش سازمانها و نقش پرسنل در ارائه خدمات مورد نیاز سبب شده است بررسی عملکرد کارکنان در محیط های اداری یک ضرورت باشد، چرا که بقای یک سازمان به عملکرد کارکنان آن سازمان وابسته است. محیط های باز کاری در زمانی که فضای زیربنایی محدود باشد، مورد استفاده قرار می گیرند و این نوع محیط ها، به دلیل کنترل راحت تر پرسنل، افزایش تعامل و تبادل اطلاعات در میان کارکنان، همچنین افزایش راندمان کار تیمی اخیرا بسیار مورد توجه مدیران قرار گرفته اند. محیط باز اداری عبارت است از برداشتن پارتیشن ها و دیوارهای جداکننده فضا در ادارات و سازمانها که از نظر اقتصادی نیز برای مدیران سازمانها مقرون به صرفه است (۱). البته باید توجه داشت که علی رغم مزایای طراحی های باز اداری، احتمال دارد طراحی نامناسب فضا تهویه، گرمایش و سرمایش نامناسب، سروصدای زیاد افزایش رویارویی پرسنل و موجب کاهش رضایت کارکنان در محیط های باز گردد ،(۲) (۳) شرایط محیط فیزیکی ادارات میتواند با شاخص های سلامت و عملکرد در ارتباط باشد.

کیفیت نامناسب محیط داخلی می تواند سبب ،بیماری تاثیر مضر بر تندرستی و کاهش بهره وری کارگر شود (۵) مطالعات مختلف گذشته نگر نشان داده اند که شغل میتواند بر سلامت افراد و بیماری هایی نظیر سرطان کلیه و مثانه و مرگهای زودرس به علت مواجهه با مواد شیمیایی تاثیرگذار باشد .(۵-۷) عوامل فیزیکی در محیط های کاری نظیر طراحی نامناسب چیدمان تهویه نامطبوع گرمایش و سرمایش نامناسب، سروصدای زیاد، می تواند سبب، اثراتی بر کارکردهای شناختی و افزایش تقابل های فردی موجب کاهش رضایت، عملکرد و در نهایت میزان بهره وری سازمان گردد (۸، ۹)

نتایج محققین نشان میدهد که بین رضایت شغلی و عملکرد کار برای چیدمان فضای اداری رابطه متعادلی وجود دارد (۱۰) احتمالا عملکرد کاری و مواردی همچون انگیزه، خستگی (ذهنی و فیزیکی) تحت تأثیر عوامل محیطی قرار می گیرد.(۸) علاوه بر اثرات شناختی مطالعات انجام شده نشان میدهند که محیط فیزیکی کار و ساختمان اداره می تواند نقشی مهم در بهره وری، عملکرد و میزان خستگی ذهنی ایفا کنند (۱۱) مطالعات نشان داده بین عوامل محیط فیزیکی روانی کار با بهره وری ارتباط مستقیم وجود دارد که این ارتباط می تواند تحت تاثیر مشخصات دموگرافیک نیز قرار گیرد.

به لحاظ تئوری عوامل محیطی نظیر صدا، نور و گرما می تواند با تاثیر بر عملکرد و خستگی کارکنان، عملکرد نهایی یک سازمان را تحت الشعاع قرار دهد و در صورتی که کارکنان در شرایط نامناسب فیزیکی مشغول به کار باشند، راندمان و تولید آنها کاهش می یابد (۱۳). جهت بررسی این تئوری مطالعات آزمایشگاهی و تجربی صورت گرفته که برخی از آنها به شرح زیر میباشد: Sundstrom و همکاران عواملی را که روی بهره وری کارمندان تاثیر داشته را عنوان نموده که به ترتیب اهمیت شامل صندلی صدا، انعطاف پذیری، راحتی ارتباطات، روشنایی، دما و کیفیت هوای محل کار بود .(۱۴).

مطالعات آزمایشگاهی انجام شده نشان میدهند که ارتباط معناداری بین عملکرد شناختی و خستگی ذهنی و شرایط نوری وجود دارد (۱۵، ۱۶) همچنین مطالعه زارع و همکاران نشان داد کارمندان تمایل زیادی به کار کردن در اتاق های خیلی پر نور ندارند و آنها ترجیح میدهند تا روشنایی محیط کار خود را بنا به نیاز خود تنظیم نمایند (۱۷). همچنین علاوه بر تغییر ،نور تغییر رنگ و انعکاس ها نیز بر ادراک و عملکرد کارکنان موثر میباشند (۱۸). از طرفی در مواردی تغییر در نور فضا از ۳۰۰ لوکس به ۵۰۰ لوکس نیز موجب افزایش ۸ درصدی تولید شده است (۱۹). نقص در شدت روشنایی و دمای رنگ منابع بر آسایش بینایی کارمندان اداری موثر میباشد و سبب افزایش خستگی بینایی کارمندان می شود. (۲۰) همچنین با افزایش و یا کاهش دمای محیط کار در عملکرد افراد تغییر ایجاد می شود (۲۱) هالدی و همکاران دریافتند که میانگین دمای ۲۰ درجه سانتیگراد در مقایسه با ۲۶ درجه سانتیگراد کارایی را تا ۶ درصد افزایش میدهد .(۲۲). مطالعات قبلی نشان می دهد که افزایش دمای محیط و ضربان قلب باعث افزایش بروز خطای انسانی می شود (۲۳).

به طور کلی اثرات نامطلوب صدا به سه دسته اثرات ذهنی (از جمله آزردگی، ناراحتی و نارضایتی)، تداخل با فعالیت ها از قبیل گفتار خواب و یادگیری و اثرات فیزیولوژیکی از قبیل (اضطراب، وزوز گوش یا افت شنوایی) تقسیم می شوند .(۲۴) در سالهای اخیر، آزردگی صوتی به عنوان یکی از مهمترین مسائل مرتبط با سلامت روان افراد مورد بررسی قرار گرفته است (۲۵) مطالعه ی Pawlaczyk و همکاران نشان داد که صدای فرکانس پایین می تواند آزردگی صوتی بیشتری در مقایسه با صدای فرکانس بالا با شدت یکسان به همراه داشته باشد هر چند که تداخل با گفتار کمتری ایجاد می کند (۲۶)

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

دانلود با لینک مستقیم 

حتما بخوانید:

⇐ اصول طراحی محیط و فرایند کاری از دیدگاه ارگونومی

⇐ مبانی ارگونومی