ایمنی برق و تجهیزات حفاظتی الکتریکی چیست؟

ایمنی برق و تجهیزات حفاظتی الکتریکی چیست؟

ایمنی برق یک روش عمومی برای محافظت از  کارگران، تکنسین ها، و مهندسین برق است که در معرض جابجایی و نگهداری تجهیزات برقی هستند. این مجموعه ای از دستورالعمل هایی است که برای کاهش خطرات الکتریکی و جلوگیری از اثرات خطرناک آن در صورت وقوع حادثه ایجاد شده است. عدم رعایت ایمنی الکتریکی می تواند منجر به آسیب های خطرناک یا حتی مرگ و میر شود.  وقتی کارگران به درستی خطرات برقی را شناسایی و کنترل کنند، کار با تجهیزات برقی در محل کار می تواند بسیار ایمن باشد. اما آموزش ناکافی، فقدان تجربه و عدم داشتن تجهیزات ایمنی فردی برای محافظت از برق می تواند منجر به برق گرفتگی یا مرگ شود.

این مقاله نگاهی دقیق تر به برخی از خطرات رایج الکتریکی در محل کار و نحوه ایمن بودن افراد در اطراف آنها ارائه می دهد. ما همچنین مجموعه ای از چک لیست های ایمنی الکتریکی را ارائه می دهیم که می توانید از آنها برای ارزیابی خطرات الکتریکی در محل کار خود استفاده کنید.

صدمات الکتریکی شامل چهار نوع اصلی است: برق گرفتگی (کشنده)، شوک الکتریکی، سوختگی ناشی از برق گرفتگی قوس الکتریکی و سقوط ناشی از تماس با انرژی الکتریکی. برق گرفتگی کشنده زمانی اتفاق می افتد که بدن انسان به بخشی از یک مدار الکتریکی فعال تبدیل می شود که جریان آن به اندازه ای زیاد است که سیستم عصبی را بیش از حد تحریک کند، باعث ایست قلبی یا آسیب به اندام های داخلی شود.

این گواهی بر این است که چرا دستکش برای کارگران در زمینه برق بسیار مهم است. دستکش‌های مناسب برای این کار برای محافظت از کارگران در برابر آسیب‌هایی که ممکن است در اثر تماس با تجهیزات برق‌دار ایجاد شود، محافظت می‌کنند و کارگر را از ولتاژ و جریان قبل از اینکه آسیبی وارد کند، عایق می‌کنند.

چه کسی در معرض خطر است؟

مهندسان، برق‌کاران و کارگران خطوط هوایی در صدر فهرست حرفه‌ای‌هایی هستند که بیشتر در معرض خطرات الکتریکی هستند. کارهای رایجی که این کارگران را در معرض خطر قرار می دهد شامل نصب و تعمیرات برقی، آزمایش وسایل و تجهیزات، و فعالیت های بازرسی و نگهداری است. با این حال، افرادی که به طور غیرمستقیم با برق کار می کنند مانند کارکنان اداری نیز در معرض خطرات الکتریکی قرار دارند. شوک الکتریکی زمانی اتفاق می‌افتد که بخشی از بدن با هر منبع الکتریسیته با جریان کافی برای عبور از گوشت، احشاء یا مو تماس پیدا می‌کند. بسته به بزرگی جریان، نتیجه یک شوک ممکن است از احساس گزگز خفیف تا سوختگی داخلی و خارجی، آسیب عصبی یا مرگ (برخوردگی با برق) متغیر باشد.

انواع تجهیزات ایمنی فردی محافظتی در برابر برق گرفتگی

تجهیزات ایمنی الکتریکی تجهیزات حفاظت فردی تخصصی است که برای محافظت از کارگران در برابر خطرات عمومی و خاص الکتریکی طراحی شده است. در حالی که حوادث فلاش قوس به دلیل فشار، گرما، صدا و نور کورکننده‌شان شناخته شده است، حوادث برق گرفتگی و شوک یکی از شایع‌ترین دلایل جراحات و تلفات در محل کار است که توسط OSHA یکی از “چهار دلیل مرگبار” ساخت و ساز در نظر گرفته شده است.

با توجه به اداره آمار کار (BLS)، “قرار گرفتن در معرض برق” 1600 کشته و نزدیک به 22000 جراحات الکتریکی غیرکشنده در سالهای گذشته داشته است. به این تعداد موارد فلاش قوس یا سقوط ناشی از نوردهی را اضافه کنید، این میزان بسیار بالاتر می رود. به طور کلی، پرمصرف ترین تجهیزات ایمنی الکتریکی، ابزارهای عایق بندی شده و تجهیزات PPE مانند دستکش های عایق، تشک ها ، کفش های عایق و کلاه مخصوص کار با برق هستند.  احتمال وقوع خطرات در محل کار را نمی توان نادیده گرفت. بنابراین، طبق بخش 19 قانون اساسی ایمنی و سلامت 1984، به هر کارمند باید تجهیزات حفاظت فردی کافی (PPE) ارائه شود.

1. دستکش عایق برق | دستکش محافظ کلاس 00 تا کلاس 4 در برابر شوک الکتریکی

دستکش‌های عایق (که به آن دستکش‌های الکتریکی نیز گفته می‌شود) حفاظت شخصی از دست کارگران را در برابر شوک الکتریکی هنگام کار در نزدیکی یا روی سیم‌ها، کابل‌ها و تجهیزات الکتریکی از جمله تابلو برق پست و ترانسفورماتورها ارائه می‌کنند.  ارزیابی ریسک ، شوک الکتریکی را در هنگام اتصال کابل‌ها یا حفاری در اطراف شناسایی می‌کند.  دستکش های عایق  اولین خط دفاعی شما هنگام کار با تجهیزات پرانرژی است.

در حالی که PPE “آخرین خط دفاع” شما است، سیستم دستکش شما اولین چیزی است که یک کارگر در زمانی که کار پرانرژی لازم است به آن تکیه می کند.

هنگامی که شخصی در مورد دستکش برای ایمنی الکتریکی صحبت می کند، اغلب به دو جزء جداگانه و در عین حال ضروری اشاره می کند: دستکش های عایق لاستیکی و محافظ های چرمی ، که هر یک نقش حیاتی در محافظت از کارگران در برابر خطرات الکتریکی ایفا می کنند:

دستکش‌های عایق لاستیکی: برای عایق‌سازی کارگران از خطرات شوک طراحی شده است. اینها بر اساس سطح ولتاژ و حفاظتی که ارائه می کنند طبقه بندی می شوند.

دستکش های محافظ چرمی: اینها بخش ضروری سیستم دستکش هستند، زیرا از دستکش های عایق لاستیکی در برابر سایش و آسیب محافظت می کنند. پوشیده شده روی دستکش های عایق لاستیکی برای کمک به ایجاد حفاظت مکانیکی مورد نیاز در برابر بریدگی، ساییدگی و سوراخ شدن است.

اداره ایمنی و بهداشت شغلی (OSHA) طبقه بندی دستکش های عایق برق را در استاندارد تجهیزات حفاظتی الکتریکی  تشریح می کند. با هدایت مشخصات استاندارد ASTM D120 برای دستکش های عایق لاستیکی، شش دسته از دستکش ها وجود دارد .

انتخاب دستکش های برقی مناسب

دستکش های عایق باید با توجه به کلاس آنها انتخاب شوند که مطابق با سطح ولتاژ مورد استفاده است . علاوه بر این، دستکش ها بر اساس ویژگی های مقاومت محیطی که در زیر توضیح داده شده است به دسته هایی طبقه بندی می شوند.

• کلاس
• ولتاژ
• رنگ محصول
• سایز – بین 7 تا 12 برای استفاده مردانه زنانه
• طبقه بندی و استانداردها

2. کفش ایمنی محافظت از خطرات الکتریکی

وقتی در مورد کارگرانی صحبت می کنیم که بیشتر در معرض خطرات الکتریکی هستند، متخصصانی مانند برق، مهندسان و کارگران خطوط هوایی در صدر لیست قرار دارند. این متخصصان در کارهایی مانند نصب و تعمیرات برقی، تست تجهیزات و وسایل مشارکت دارند. در این مشاغل اغلب ضربه های ناشی از خیس شدن پاها یا قوس الکتریکی و همچنین صدمات ناشی از افتادن اجسام، لغزنده بودن کف و غیره را تحمل می کنند، از این رو پوشیدن چکمه های ایمنی یا کفش ایمنی متناسب با کارشان برای حفظ ایمنی آنها ضروری است. از این آسیب ها بخش های اصلی که در آن افراد به کفش ایمنی الکتریکی نیاز دارند عبارتند از:

• برقکار: برای برقکارها استفاده از چکمه های پلیمری EH با مقاومت الکتریکی برای محافظت بهتر توصیه می شود. کارگران این بخش معمولاً کفش چرمی ساده با علامت خطر EH و زیره ای با عایق الکتریکی می پوشند. برای بهترین محافظت، برقکارها باید از چکمه های پلیمری یا کفش های روپوش استفاده کنند.
• تعمیر و نگهداری ماشین آلات: برای محیطی بدون خطر قوس الکتریکی، کارگران باید فقط کفش های ایمنی EH معمولی بپوشند. این کفش از کفی خوب و چرم مقاوم در برابر آب تشکیل شده است.

سه نوع کفش ایمنی برق مورد استفاده در کارهای برقی وجود دارد که عبارتند از:

• کفش رسانا

کفش های رسانا در محیطی استفاده می شود که افراد با تجمع الکتریسیته ساکن روی بدن مواجه می شوند. این کارگران روزانه با مواد منفجره و فرار کار می کنند. الکتریسیته ساکن ناشی از راه رفتن یا هر نوع حرکتی را کاهش می دهد. این کفش‌های ایمنی همچنین کارگران را در برابر جرقه‌های الکتریسیته ساکن با دفع الکتریسیته ساکن از بدنه به زمین محافظت می‌کند.   لازم است بدانید که این کفش ها در برابر بارهای زنده یا تجهیزات الکتریکی محافظت نمی کنند.

• کفش های غیررسانا:

این کفش با رتبه EH طبقه بندی می شود. آنها به عنوان یک منبع حفاظتی ثانویه در هنگام تماس کارگران به طور تصادفی با مدارهای الکتریکی زنده استفاده می شوند. این چکمه های دارای رتبه EH دارای پنجه های فولادی یا کامپوزیت برای کاهش پتانسیل شوک الکتریکی هستند. کفش‌های ایمنی فلزی با مواد غیر رسانا محصور شده‌اند که در جایی که مدارهای برقی وجود دارد ایمنی را فراهم می‌کنند. در هنگام سقوط یا سر خوردن در محل کار، پوشیدن چکمه با زیره لاستیکی نیز ترجیح داده می شود.

• کفش های آنتی استاتیک:

این کفش ها به طور ویژه برای آن دسته از کارگرانی طراحی شده اند که در محیط های حساس به الکتریسیته ساکن کار می کنند. این کفش‌ها تجمع الکتریسیته ساکن بدن را از بین می‌برند و سطح معقولی از مقاومت را در برابر خطرات الکتریکی ناشی از مدارهای زنده ارائه می‌کنند.

3. کلاه عایق برق برای برقکارها

کلاه های سخت بر اساس کلاس (درجه حفاظت از ضربه) و نوع (درجه حفاظت عمومی) دسته بندی می شوند.  این مهم است که برقکارها اندازه صحیح کلاه سخت را برای تناسب مناسب و ایمن در کار به دست آورند.  کلاه های سخت نیز از نظر ترکیب و سبک متفاوت هستند. برق‌کارها باید به دنبال کلاه‌های غیر رسانا باشند . یعنی کلاه‌های سختی که قادر به انتقال الکتریسیته نیستند . دارای چگالی بالا باشند تا از سقوط یا حرکت اجسام در مکان‌های کاری از پوشنده محافظت کنند. فراموش نکنید که همه سبک‌های موجود را در نظر بگیرید: کلاه‌های سخت با اندازه‌های جداگانه لبه‌های متفاوت و در سطوح ضخامت  گوناگون بسته به نیاز فرد وجود دارد.

انواع کلاه برقی

کلاه‌های عایق برق به انواع و کلاس‌های خاصی تقسیم می‌شوند تا به پیمانکاران کمک کنند تا تجهیزات حفاظتی بهینه را برای کارهای فردی شناسایی کنند. برقکارها بسته به درجه ضربه و حفاظت در برابر قرار گرفتن در معرض انرژی الکتریکی مورد نیاز برای تکالیف خاص، می توانند از بین سه گزینه کلاه عایق برق یعنی کلاس های  E، G و C انتخاب کنند.  از میان این سه کلاس از کلاه عایق برق تنها کلاس های G  و E عایق برقی هستند.

4. کفپوش ضد برق

کفپوش عایق برق  یک عنصر ضروری در یک منطقه کار محافظت شده استاتیک است. این تشک ها به گونه ای طراحی شده اند که انرژی الکتریکی ایجاد شده در سطح را از بین ببرند . شرایط محیط کاری تعیین می کند که چه نوع کفپوش الکتریکی برای محل شما مناسب  است. کفپوش ها در سبک ها، اندازه ها و خواص مختلف موجود هستند. همچنین، همه کفپوش های الکتریکی دارای ویژگی های تخلیه الکتریکی یکسانی نیستند.

کفپوش عایق الکتریکی معمولا از موادی مانند لاستیک طبیعی ، لاستیک نیتریل و یا پی وی سی ساخته می شود.

• لاستیک طبیعی یک ماده بادوام است که سطحی بدون لغزش ایجاد می‌کند. کفپوش های لاستیکی در مکان های پرتردد به خوبی کار می کنند.
• لاستیک نیتریل نوعی پلیمر لاستیک مصنوعی با مقاومت عالی در برابر روغن و دما است. همچنین دارای انعطاف پذیری و قابلیت ارتجاعی برای ایجاد راحتی برای ساعت های طولانی ایستادن است.
• وینیل یا پی وی سی یک ترکیب مصنوعی است که در برابر رطوبت بادوام و مقاوم است. به دلیل مقرون به صرفه بودن و تطبیق پذیری، فرش های پی وی سی یک انتخاب محبوب برای انواع کف پوش هستند.

کفپوش های عایق برق در الگوهای خاصی طراحی و تولید می شوند.

• الگوهای الماس دارای برجستگی های برآمده برای کشش بیشتر هستند و به راحتی تمیز می شوند.
• Pebble Grain  دارای یک طراحی برجسته با بافت سنگ ریزه غیر جهت دار است که راحتی کارگر را به حداکثر می رساند و در عین حال سطحی ضد لغزش ایجاد می کند.
• تشک های طرح دار حباب دار/گنبدی باعث افزایش کشش می شوند و در عین حال راحتی و پشتیبانی را با الگوی حباب دار ارگونومیک خود فراهم می کنند.
• تشک های سطح صاف هیچ گونه الگوی برجسته ای ندارند. این تشک ها به راحتی قابل جارو کردن یا تمیز کردن هستند.

حتما بخوانید:

⇐ اقدامات لازم برای جلوگیری و درمان برق گرفتگی

⇐ اورژانس های سوختگی, برق گرفتگی و صاعقه زدگی

⇐ چک لیست برق گرفتگی