اگزما (eczema) چیست؟

اگزما (eczema) چیست؟

 

اگزما (eczema) یکی از انواع واکنش های آلرژیک است که پوست را تحت تاثیر قرار می‌دهد و نوعی درماتیت می‌باشد. این عارضه در افرادی بروز می‌کند که دچار سایر انواع مشکلات آلرژیک نیز هستند یا سابقه خانوادگی حساسیت (آلرژی) دارند.

اگزما به صورت سوزش، قرمزی، خارش، جوش های ریز آبدار بروز می‌کند. این ضایعات در محل تماس با مواد حساسیت‌زا مشاهده می‌شوند. و در موارد مزمن به سایر نقاط پوست نیز توسعه می‌یابند.

پوست دچار اگزما، خشک، دارای ترک و همراه با خارش بوده و ممکن است ترشح داشته و سطح آن مرطوب باشد، گاهی سطح پوست مبتلا، دارای شوره یا پوسته نیز هست. خاراندن پوست با دست و ناخن آلوده باعث عفونی شدن موضع می‌شود.

اگزما با توجه به محل تماس پوست با مواد حساسیت‌زا در نقاط مختلفی از بدن بروز می کند. اگزما می‌تواند در سنین مختلف و حتی در دوران کودکی نیز بروز کند. این عارضه خارش‌دار پوستی ، به هیچ گونه واگیردار نبوده و به دیگران سرایت نمی‌کند. حتی در یک بیمار نیز شدت آن ممکن است از یک روز تا چند روز دیگر و از یک محل تا محل دیگر متفاوت باشد.

• از جمله شایعترین بیماری های پوست اگزماها هستند که نوعی پاسخ التهابی پوست به یکسری عوامل داخلی و خارجی بدن می باشد و در همه سنین از نوزادی تا کهنسالی دیده می شود و دارای تظاهرات مختلفی می باشند.
• علائم شایع بیماری بصورت ضایعات قرمز پوسته دار خارش دار و گاها دارای ترشح آبکی چسبناک می باشند که با توجه به مراحل مختلف بیماری هر یک از علائم فوق می تواند غالب باشد.
• عواملی نظیر زمینه ارثی ، بعضی عوامل قارچی و میکروبی، تغییرات فصلی و آب و هوایی، گرد و غبار، پاک کننده های صابونی و غیرصابونی، مواد شیمیایی، برخی گیاهان و مصرف برخی داروها بصورت موضعی یا خوراکی می توانند در ایجاد یا تشدید این بیماری نقش داشته باشند.

موارد زیر مثال هایی از انواع شایع اگزماها هستند:

• اگزمای ناحیه قنداق در نوزادان و شیرخواران
• اگزمای دست خانم های خانه دار
• اگزمای ناشی از تماس با فلزات بدلی که بعلت حساسیت به آلیاژ نیکل رخ می دهد.
• اگزمای دست در کارگران ساختمانی که با سیمان سروکار دارند و بعلت حساسیت به کرومات می باشد.
• اگزمای پا ناشی از تماس با چرم کفش
• اگزمای ناشی از حساسیت به نوعی قارچ مخمری که بصورت شوره و قرمزی سر و ضایعات قرمز و پوسته دار صورت تظاهر می کند.

اصول کلی درمان اگزماها شامل پرهیز از عوامل ایجاد کننده و تشدید کننده و مصرف داروهای لازم تحت نظر پزشک می باشد. باید توجه داشت که در بعضی از انواع اگزماها ممکن است بیماری برای سالیان متمادی به درجاتی ادامه داشته باشد.

عوامل بروز اگزما :

موادی که بطور شایع موجب بروز یا شدت یافتن اگزما می‌شوند عبارتند از:

لوازم آرایشی و بهداشتی و دارویی

• لوازم آرایشی، بهداشتی معطر
• عطر ، ادوکلن و …
• لوازم آرایشی – بهداشتی محرک (رنگ مو) …
• صابونهای معطر
• لوازم آرایشی و بهداشتی غیر استاندارد.
• مواد شوینده پاک کننده مانند پودرها و مایعات که برای شستشوی ظروف و لباس مورد استفاده می‌شوند. این مواد علاوه بر ایجاد حساسیت پوستی، زمینه بروز سرطانهای پوستی را نیز می‌توانند فراهم کنند.

مواد شیمیایی و سنتتیک

لاستیک ها: مواد موجود در لاستیک ها ، موجب بروز التهاب و اگزما در پوست می‌شوند. از تماس پوست با این مواد باید دوری کرد در صورت امکان، در زیر دستکش ظرفشویی، دستکش نخی ضد حساسیت باید پوشید. دستکش هایی که از جنس لاتکس ساخته شده‌اند می‌توانند عامل بروز حساسیت پوستی باشد. حساسیت به این نوع دستکش، بویژه در میان کارکنان بهداشتی- درمانی و بیمارستانها دیده می‌شود.

مواد سوختی: تماس مستمر پوست بدن با موادی چون نفت و بنزین، زمینه بروز اگزما را فراهم می‌سازد.

گاز فرمالدئید: این گاز از چسب و لوازمی چون مبلمان چوبی آزاد و متصاعد می‌شود و می‌تواند به بروز ضایعات اگزمایی منجر شود. این گاز باعث تحریک چشم، بینی و گلو (ریزش اشک، آبریزش از بینی، عطسه، سرفه و غیره) شده و همچنین سردرد و حالت تهوع نیز ایجاد می‌کند.

فلزات:

امروزه استفاده از وسایل فلزی روکش شده با نیکل و کروم، بسیار رواج دارد. لوازمی مانند سنجاق قفلی، زیپ های فلزی، دکمه‌های فلزی، قلاب کمربند و … همگی با فلز حساسیت‌زای نیکل روکش شده است و یکی از مهمترین عوامل بروز اگزما و تشدید آن، به ویژه در خانم ها محسوب می‌شوند.

زیورآلاتی که به تازگی با عنوان نقره آلمانی، سیلور و تیتانیوم به فروش می‌رسند، دارای مقادیر قابل توجهی فلز نیکل بوده و موجب بروز اگزما می‌شود. و در صورتی که مزمن شود، ممکن است به سایر نقاط پوست نیز سرایت کند. توجه به محل بروز حساسیت و وسیله‌ای که بطور مستقیم با آن ناحیه در تماس بوده برای تشخیص این نوع حساسیت بسیار موثر است. و گاهی فلزاتی مانند طلا و نقره نیز می‌توانند عامل بروز اگزما باشند.

مواد موجود در محیط:

گرد و غبار منزل (که بعضا حاوی مواد دفعی جانور بسیار کوچکی با نام مایت Mite می‌باشد) در صورت تماس با پوست و به ویژه پوست دست، موجب بروز اگزما و یا بدتر شدن آن می‌شود. سیمان و سایر مواد مشابهی که در ساختمان سازی به کار می‌روند و برخی از گیاهان نیز از جمله این مواردند.

مواد غذایی:

تماس پوست بدن با موادی چون عصاره گوجه فرنگی‌ می‌تواند به بروز اگزما و یا بدتر شدن آن منجر شود برخی از مواد خوراکی نظیر آجیل و مغزها (مغز فندق، بادام زمینی و غیره) تخم‌مرغ‌، گندم‌، شير، يا غذاهاي‌ دريایی، می‌توانند به بدتر شدن اگزما کمک کنند.

سایر عوامل

• استرس‌
• سابقه‌ بيماری‌ آلرژيک مثل‌ تب‌ يونجه‌، آسم‌، يا واكنش‌ دارويی‌
• پارچه‌های‌ دوخته‌ شده‌ از الياف‌ مصنوعي‌ كه‌ عرق‌ بدن‌ را به‌ دام‌ اندازند.
• تغييرات‌ شديد آب‌ و هوا از نظر رطوبت‌، سرما يا گرما (خصوصاً وقتی‌ تعريق‌ زياد شود).

در نهایت یکی از عوامل مستعد کننده بروز اگزما، شستشوی مکرر دست با موادی چون صابون است. این مواد با از بین بردن چربی طبیعی و لایه محافظ پوست، موجب حساس شدن پوست بدن نسبت به مواد خارجی و مستعد کننده بروز اگزما می‌گردند. عدم استفاده از دستکش هنگام استفاده از این مواد، علل شیوع اگزما در میان خانم هاست.

آیا اگزما انواع مختلفی دارد و عوامل و فاکتورهای خطر آن

 

 

حداقل 11 نوع مختلف بیماری پوستی وجود دارد که اگزما ایجاد می کنند. برای طرح درمان تشخیص آن ها مهم است. این کار اغلب آسان نیست.

درماتیت اتو پیک: این بیماری پایه ژنتیکی دارد و نوع متداول اگزما را ایجاد می کند. درماتیت اتوپیک در زندگی افراد با زمینه آلرژی زود شروع می شود ، اما به احتمال زیاد آلرژی ندارد. خارش روی گونه ها، گردن، آرنج و مچ پا و قوزک پا رخ می دهند.

درماتیت سوزش آور: زمانی اتفاق می افتد که پوست به طور مکرر در معرض شستشوی بیش از حد و یا مواد سمی قرار می گیرد.

درماتیت تماسی آلرژیک: پس از تماس مکرر به یک ماده، سیستم تشخیص ایمنی بدن در محل بعدی فعال می شود و درماتیت را ایجاد می کند. یک نمونه از این مورد، آلرژی به پیچک سمی است.

درماتیت استازی: این بیماری عموما روی پاهای متورم افرادی رخ می دهد که گردش ضعیف در رگ های پاها دارند.

عفونت های قارچی: می تواند الگوی مشابه بسیاری از انواع دیگر اگزما را ایجاد کند، اما قارچها زیر میکروسکوپ باجزئیات قابل دید هستند.

پوست زخمی: این بیماری از هجوم انگل های انسانی ناشی می شود و ممکن است جوش شبیه دیگر انواع اگزما را ایجاد کند.

اگزمای دیس هیدروتیک: بیماری شایع است که به طور معمول دست ها و گاهی اوقات پا ها را با ایجاد خارش و تاول ها روی کف دست و پا تاثیر می گذارد.

lichen simplex : این ویروس باکتری های پوست را تولید می کند که عموما روی ساق پا و گردن یافت می شوند.

اگزما نومولار یا سکه ای: یک عبارت غیر اختصاصی برای باکتری های سکه ای است که اغلب روی پایین پاهای افراد مسن ایجاد می شود.

Xerotic (پوست خشک) : اگر خشکی بیش از حد شود ، پوست ترک می خورد و آسیب می بیند

درماتیت سبورئیک: یا شوره ای در پوست سر، صورت، گوش ها و گاهی اوقات میانه سینه بزرگسالان خارش ایجاد می کند. کودکان، مبتلا زیاد گریه می کنند، تاول پشت گوش ها کاملا گسترده و تمام بدن را می گیرد.

علائم اگزما چیست؟

 

 

تقریبا همه بیماران اگزما از خارش شکایت دارند. از آنجا که ظاهر اغلب انواع اگزما مشابه، پوست قرمز و ناهموار است، انفجار می تواند کمک بزرگی در تشخیص یک نوع از نوع دیگر باشد. برای مثال، درماتیت استاتیز اغلب روی پای پایین رخ می دهد در حالی که درماتیت اتوپیک در جلو آرنج و پشت زانو رخ می دهد.

تشخیص اگزما

چه متخصصی اگزما را درمان می کند؟
اگزما اغلب توسط پزشک خانوادگی درمان می شوند، اما از آنجایی که دلایل زیادی برای اگزما وجود دارد کمک گرفتن از یک متخصص بهداشت و درمان در صورتی که بیماری در حال بهبود نیست ضروری است. اکثر متخصصان امراض پوستی متخصص تشخیص و درمان همه انواع اگزما هستند.

متخصصان پوست چطور اگزما را تشخیص می دهند؟

تشخیص دقیق نیازمند بررسی کامل سطح پوست و سابقه سلامتی دقیق است. برای یک دکتر مهم است شرایط قابل درمان را که توسط ارگانیسم های عفونی ایجاد شده است را رد کند. گاهی اوقات ، یک نمونه از پوست ( بافت برداری ) ممکن است برای بررسی در آزمایشگاه فرستاده شود.

درمان

اصول‌ كلی‌

• درمان‌ مشتمل‌ است‌ بر رفع‌ علايم‌ و شناسايی‌ و حذف‌ علت‌
• پوشيدن‌ لباس‌ نخي‌ گشاد براي‌ كمک به‌ جذب‌ عرق‌
• حتی‌المقدور به‌ حداقل‌ رساندن‌ استرس‌
• كوتاه‌ كردن‌ مرتب‌ ناخن‌ها و به‌ دست‌ كردن‌ دستكش‌ نرم‌ به‌ هنگام‌ خواب‌ برای‌ جلوگيريی‌ از خاراندن‌. توجه‌ داشته‌ باشيد كه‌ خاراندن‌ اگزما را بدتر می‌كند.
• كمتر حمام‌ بگيريد تا از خشكي‌ زياد پوست‌ اجتناب‌ شود. صابون‌ و آب‌ ممكن‌ است‌ باعث‌ شعله‌ور شدن‌ بيماري‌ شوند. به‌ هنگام‌ حمام‌ گرفتن‌، از صابون‌هاي‌ غير چرب‌ مخصوص‌ و آب‌ ولرم‌ استفاده‌ كنيد. نواحي‌ ملتهب‌ را صابون‌ نزنيد.
• پس‌ از حمام‌ بلافاصله‌ از كرم‌ نرم‌ و مرطوب‌كننده‌ استفاده‌ كنيد.
• از قرار گرفتن‌ در معرض‌ تغييرات‌ دمايی شديد (سرما يا گرماي‌ زياد) خودداری‌ كنيد.
• از هر چيزی‌ كه‌ قبلاً بيماری‌ را بدتر كرده‌ است‌ اجتناب‌ كنيد.
• از دستگاه‌ مرطوب‌ ـ خنک كننده‌ هوا برای‌ افزايش‌ رطوبت‌ هوای‌ خشک داخل‌ منزل‌ استفاه‌ كنيد.

درمان خارش شدید که در آن فرد اشک می ریزد نیازمند چرخه های تکراری استفاده از محلول های رقیق سرکه با آب شیر اغلب به شکل کمپرس و سپس بخاراست. اغلب راحتر است قسمت آسیب دیده بدن را پس از قرار دان کمپرس مقابل پنکه نگه دارید هنگامی که درد کاهش پیدا کرد، استروئید موضعی ( مانند کرم تریامسینولون) می تواند درمان موثری باشد. در بیماری گسترده، استروئید ها سیستمیک مورد نیاز است که به صورت قرص یا با تزریق مورد استفاده قرار می گیرد.

داروها

پمادهای‌ حاوی‌ قطران‌ يا داروهای‌ كورتيزونی برای‌ كاهش‌ التهاب‌. اگر پماد شبانه‌ استفاده‌ شود و پس‌ از ماليدن‌ آن‌، روی‌ ناحيه‌ با پلاستيک بسته‌ شود، شايد اثر بهتری‌ حاصل‌ شود.

• آنتی‌هيستامين‌ها برای‌ كم‌ كردن‌ خارش‌
• آنتی‌بيوتيک در صورت‌ وجود عفونت‌
• ندرتاً خواب‌آورها يا آرام‌ بخش‌ها