اندازه گیری گازها و بخارات قابل اشتعال

اندازه گیری گازها و بخارات قابل اشتعال

اندازه گیری گازها و بخارات قابل اشتعال

آشکار سازی و اندازه گیری قابل اعتماد گازها و بخارات قابل اشتعال در محیط کار یکی از موثرترین شیوه های کاهش خطر آتش سوزی و انفجار است. نشت گاز ها و بخارات قابل اشتعال در بسیاری از موارد مشخص و قابل تشخیص نیست. در چنین شرایطی آشکارساز مداوم گازها و بخارات می تواند فرصت کافی را جهت انجام اقدامات لازم برای کاهش تجمع گازها قبل از آنکه تراکم به حداقل اشتعال برسد٬ ایجاد برسد. مساله مهمتر اینکه وقتی قرار است کارگر در محیطی به کار بپردازد که احتمال وجود گازها و بخارات قابل اشتعال در تراکم های خطرناک وجود دارد٬ تنها راه تعیین تراکم و بررسی اینکه ترکم در حد قابل اشتعال است یا خیر استفاده از آشکارسازهای گازهای قابل اشتعال می باشد.

تمام گازها و بخارات قابل اشتعال تراکمی دارند که در کمتر از آن نمی توانند مشتعل شوند. این تراکم به نام حد پایین تراکم قابل انفجار (LEL) خوانده می شود این تراکم برای هر گاز یا بخار مقدار خاصی است ولی در مورد بسیاری از گازها و بخارات قابل اشتعال بین ۵٪ v/v تا ۱۳٪ v/v قرار دارد.

انتشار شعله در میان مخلوط قابل اشتعال گاز و هوا تاثیر چندین عامل گوناگون است که بر انتقال حرارت اثر دارد مرکز میان آنها می توان به توربولانس و همچنین اساس شیمیایی واکنش های اکسیداسیون اشاره کرد.

حد پایین تراکم قابل انفجار گاز یا بخار یک ثابت فیزیکی نیست و تحت تاثیر شیوه اندازه گیری قرار می گیرد. برای مثال LEL هیدروژن در هوا وقتی که شعله در مخلوط گاز و هوا به سمت بالا حرکت می کند ۴٪ V/V است در حالیکه مقدار آن زمانی که شعله به سمت پایین حرکت می کند ۸٪ V/V می باشد. حد پایین تراکم قابل انفجار بوسیله دستگاه استانداردی اندازه گیری می شود. که در آن شعله به سمت بالا حرکت می کند.

تا زمانیکه تراکم گاز یا بخار پر مخلوط گاز هوا کمتر از حد پایین تراکم قابل انفجار باشد خطر اشتعال و انفجار وجود ندارد. در بالای این حد و در صورتیکه تراکم آلاینده کمتر از حد بالای انفجار مخلوط را به دنبال داشته باشد. از این رو بیشتر آشکار سازهای گازها و بخارات قابل اشتعال به گونه ای طراحی شده اند که تراکم گاز یا بخار را در رنج های کمتر از حد پایین قابل انفجار اندازه گیری نماید. برای اندازه گیری مداوم گازها و بخارات قابل اشتعال دستگاه های و وسایل به سه دسته اصلی تقسیم می شوند.

۱-وسایل قابل حمل ونقل (پرتابل) برای اندازه گیری لحظه ای

۲-وسایل ثابت برای اندازه گیری مداوم

۳-وسایل پرتابل برای اندازه گیری مداوم

وسایل پرتابل برای اندازه گیری لحظه ای

وسایلی هستند که معمولا کوچک بوده و هوا از طریق انتشار یا مکش نمونه برداری کرده و بلافاصله تراکم را در لحظه نمونه برداری و در نقطه نمونه برداری مشخص می سازد. چراغ های شعله ایمنی در این دسته قرار می گیرند. اما وسایل جدید و پیشرفته تر تراکم را روی یک اشل مدرج نشان داده یا به صورت دجیتال تراکم را مشخص می سازد.

وسایل ثابت برای اندازه گیری مداوم

وسایلی هستند که در موضع و محل مشخص ( جایکه در ان نشتی وجود دارد یا احتمال می رود نشتی بوجود آید.) نصب شده و به طور مداوم تراکم گاز یا بخار قابل اشتعالل را اندازه گیری میکند. در صورتیکه تراکم بالا باشد (مثلا نزدیک به LEL)٬ آلارم هشدار دهنده به صدا در آمده و شرایط خطرناک اعلام می شود و یا اینکه سیستم بطور خودکار اقدامات پیشگیری را مثل از کار انداختن منبع ایجاد جرقه (مثلا دستگاه الکتریکی) که در نزدیکی آن نقطه وجود دارد و یا بستن جریان گاز یا بخار در بخش از فرایند انجام می دهد.

شما می توانید که مقاله کامل را در زیر دانلود کنید.

منبع: کتاب نمونه برداری و تجزیه آلاینده های هوا/ مولف: عبدالرحمن بهرامی/ جلد سوم/ صفحه۱۶۴ تا ۱۷۶

این مطلب بروزرسانی شد . فایل دیگر از اندازه گیری گازها و بخارات قابل اشتعال در 16 صفحه پیوست شد.

لطفا ابتدا در سایت ثبت نام کنید
ابتدا باید وارد حساب کاربری خود شوید

Sirvan Sheikhi

هیچ وقت حرف استادمو (دکتر مرتضی مرتضوی) فراموش نمی کنم که گفت مهم نیست چی میخونی یا چیکاره می کنی مهم اینه هر کار کردی بهترین باشی. تک تک ما می تونیم در راستای فرهنگ سازی و ارتقا سطح علمی رشتمون گام برداریم, کافیه سطح اطلاعاتمون را بالا ببریم و همیار هم باشیم. امیدارم که تونسته باشم در این راستا کمکی به هم رشته های عزیزم کرده باشم.