اصول ارگونومی در طراحی ابزار کار

اصول ارگونومی در طراحی ابزار کار

اصول ارگونومی در طراحی ابزار کار

ابزار وسیله ای است که برای تغییر مواد خام در راستای کاربرد آنها به کار گرفته می شود. یکی از متمایزترین خصوصیات انسان، توانایی وی در به شکل درآوردن جهان فیزیکی اطراف است. در طول زمان، انسانها آموخته اند که شغل های خاصی را می توان با استفاده از ابزارها، سریعتر و کارآمدتر انجام داد و آموختند که چگونه از مواد خام موجود در محیط اطراف در جهت حل مشکلات و به اتمام رساندن وظایف استفاده کنند. یکی از مبانی اصلی در طراحی ابزار، اختصاصی بودن آن است، یعنی استفاده از ابزار صحیح برای یک کارخاص، استفاده از ابزار تخصص یافته منجر به غلبه انسان ها بر محدودیت های طبیعی شان شده است. تمام ابزار ها به نوعی باعث بسط و گسترش قابلیت های جسمانی شده و به افزایش سرعت، قدرت و دقتی که طبیعت به ما داده است، کمک می نمایند. طراحی کارآمد ابزار ها مستلزم بکار گیری توصیه های مختلف و بی شماری در زمینه مسائل علمی و فنی است. ارتباط بسیار نزدیک انسان و ابزار دستی، مستقیما” بر روی ایمنی و بهداشت شغلی اثر می کند. برای بهینه کردن این ارتباط می بایست از ارگونومی، آنتروپومتری و دیگر علوم مربوطه استفاده می شود.

این مطلب بروزرسانی شده است و 2 پاورپوینت اصول ارگونومی در طراحی ابزار کار در 54 و 29 اسلاید پیوست شده است.

در بنا گذاشتن استاندارد های مربوط به بهینه سازی و طراحی ابزار دستی، اصول ارگونومیکی می بایستی مورد توجه قرار گیرد.

ابزار های دستی مخصوص را برای وظایف تکراری به کار گیرید.

استفاده از ابزار مخصوص یک کار معین بهره وری را به شدت بالا می برد. این وسایل کار را آسان تر و ایمن تر می کنند. خرید یا ساخت ابزارهای مخصوص معمولا” هزینه کمی بر می دارد. و چون بالا رفتن بهره وری نتیجه آن است این هزینه به سود حاصل از آن می ارزد. ابزارهای اختصاصی را برای انجام درست کار و نتیجه بهتر و نیروی کمتر به کار بگیرید. از آچار، چاقو، چکش، اره و انبر دست های دارای اندازه، وزن و توان مناسب کار استفاده کنید.

اگر انجام کار نیاز به نیروی زیاد دارد، از ابزارهای برقی استفاده کنید.

انواع مختلفی از این نوع ابزار موجود است، بکار گرفتن وسایل برقی نه تنها آسان تر است، بلکه کارهایی را هم که انجام دستی آنها امکان پذیر نیست می توان اجراء کرد.

ابزار برقی ایمن تهیه کرده و از محافظ ایمنی استفاده کنید.

ابزارهای برقی کارآیی بالاتری دارند، ولی معمولا” خطرآفرین تر از ابزارهای دستی هستند. هرچه انرژی زیادتر شود، خطر نیز بیشتر می گردد. با این حال، ابزارهای برقی ایمنی هم وجود دارند و نیازی به استفاده از انواع خطرناک نیست.
از این رو فقط باید ابزارهایی را تهیه کرد که خصوصیات ایمنی آنها آزمایش شده باشد. در این خصوص سه نکته مهم است:

• حفاظت در برابر انتقال برق و نقطه انجام کار
• جلوگیری از فعالیت ناخواسته ابزار
• بکارگرفتن آسان ابزار با گیره های مخصوص

ابزار را برای کار تکراری در یک مکان آویزان کنید.

استفاده از ابزار معلق در نزدیک محل کار روشی بسیار مناسب بوده که طی آن در وقت، برای برداشتن و گذاشتن آن صرفه جویی شده، زمان به دست گرفتن ابزار کوتاه و خستگی کارگر نیز کمتر می شود .ابزار آویزان شده، آسان تر پیدا شده و نیازی به جای مخصوص برای نگاهداری آنها (نظیر طبقه ابزار یا میز کنار دست) نمی باشد.  این امر صرفه جویی در فضا نیز می باشد. ابزارهای سنگین را باید تنها زمانی معلق کرد که سازو کار مناسبی برای ایستایی و استفاده بی خطر آن تعبیه شده باشد. ضمن اینکه ابزار آویزان شده به دست های کارگر برخورد نکرده و مزاحم حرکت او نشود.

وزن ابزار را به حداقل برسانید.

ابزار سنگین اغلب کارگر را خسته کرده و کارآیی او را پایین می آورد. بجز در مورد ابزارهای ضربه ای (نظیر چکش و تبر) حمل و کار دقیق با ابزار سبک راحت تر است، ضمن اینکه نگاهداری و تعمیر این نوع ابزار نیز آسان تر می باشد.

راه های مختلفی برای کم کردن وزن ابزار گرفته شده با دست، وجود دارد مثلا” گذاشتن آن روی یک پایه ثابت که این کار دقت ابزار را نیز بالا می برد. یا آویزان کردن ابزار از مرکز گرانش خود توسط یک وسیله متعادل کننده، این موضوع باعث می شود تا وقتی که کارگر ابزار را رها می کند وسیله مورد نظر بالا رفته و از میدان کار خارج شود (علیرغم اینکه هنوز در دسترس می باشد).

ابزاری را بکار گیرید که با حداقل نیرو کار کنند.

هنگام کار با ابزار دستی، ماهیچه های کوچک انگشتان زیاد فعایت می کنند. اگر نیروی زیادی برای کار لازم باشد این ماهیچه ها زود خسته می شوند. چون در کار دستی حرکات ظریف لازم است، حتی خستگی مختصر ماهیچه ها نیز بازده کار را پایین می آورد. کار تکراری با ابزارها باعث ناراحتی های دردناک گردن، دست و مچ می شود. از کار با ابزارهایی که نیاز به نیروی زیاد انگشتان دارند باید پرهیز نموده و ابزاری راباید مورد استفاده قرار داد که هنگام کار با آنها ماهیچه های بزرگ بکار گرفته شوند، ضمن اینکه زمان استفاده از ماهیچه ها را باید به حداقل رساند.

برای ابزارهای دستی، دسته ای با ضخامت، طول و شکل مناسب برای به دست گرفتن راحت آن تهیه کنید.

هر ابزار دستی ، دو انتها دارد :

یک انتها در دست و انتهای دیگر روی قطعه کار قرار می گیرد. انتهای دستی باید برای گرفتن در دست و انجام کار راحت باشد . به همین خاطر شکل، اندازه و طول آن مهم است. چنانچه ابزار دسته خوبی داشته باشند، کارگر آن را محکم تر در دست گرفته و کمتر نیرو بکار می برد. این کار کیفیت را بالا برده، خستگی کارگر و بروز حوادث را کم می کند.

• هنگام استفاده از ابزار ، مچ دست در حالت طبیعی قرار گیرد.
• ابزارهایی تهیه کنید که دسته های آنها اصطکاک کافی یا محافظی برای جلوگیری ازُسر خوردن و گاز گرفتن داشته باشد.

هنگام کار با ابزار دستی، توجه کارگر بر نقطه انجام کار متمرکز شده و خطر سوختگی و برق گرفتگی را فراموش می کند. اما می توان از این حوادث جلوگیری کرد.

• مواد دارای هدایت گرمایی کم، هدایت الکتریکی کمی هم دارند، بنابراین پیش گیری از سوختگی (و یخ زدگی) کارگر را از برق گرفتگی هم محفوظ می دارد.
• سطح دسته ابزار را با مواد دارای هدایت گرمایی پایین، مثل لاستیک، چوب یا پلاستیک باید پوشاند، فلزات هدایت گرمایی و الکتریکی بالایی دارند و می توانند خطرناک باشند.

برای هر ابزار، جایی معین کنید.

اگر هر ابزار جای خاصی داشته باشد ، کارگران آنها را به راحتی پیدا کرده و همیشه از ابزار مناسب استفاده خواهند کرد. اگر ابزارها فاقد جای مشخصی باشند، برخی کارگران وقت زیادی را صرف جستجوی ابزار گمشده خواهند کرد. از طرف دیگر ابزار نگاهداری شده در جای خاص، راحت تر پیدا شده و صورت برداری از آنها را آسان خواهد کر که این امر کمک زیادی به نگاهداری آنها می کند.

ابزارهای دستی را بطور مرتب بازدید و تعمیر کنید.

ابزاری که درست کار نمی کنند باعث هدر رفتن وقت و کاهش بهره وری می شوند. علاوه بر این ابزار سرویس نشده باعث حوادث شده و ممکن است آسیب های ناگواری به بار آورند. سرویس کردن منظم ابزارها، بخشی از کارهای اصلی کارگاه است. همکاری تمام کارگران در این زمینه نتایج مثبتی در تولید و روابط انسانی خواهد داشت.

کارگران را برای استفاده از ابزار برقی و رعایت اصول ایمنی در کار با آنها، آموزش دهید.

رعایت اصول ایمنی در کار با ابزار  همواره باید بخش مهمی از آموزش باشد. مقررات ایمنی کار با ابزار و دستگاه ها راضمن نصب کردن بر روی دیوار کارگاه، به کارگران آموزش دهید و از آنها بخواهید این مقررات را بخاطر سپرده و بکار ببندند.

کاربران VIP می توانند پاورپوینت اصول ارگونومی در طراحی ابزار کار را در لینک زیر به صورت مستقیم دانلود کنند.

حجم: 6.5MB

حتما بخوانید:

⇐ پاورپوینت ارگونومی ابزار دستی

Sirvan Sheikhi

متولد آذر 1369. کارشناس بهداشت حرفه اي ناپیوسته از دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه می باشم. باتوجه به پراکندگی موضوعات تصمیم به راه اندازی این سایت گرفته ام و در این راستا به یاری همه مهندسین نیازمندم. انشا... بتوانیم به کمک همه، سایت پر محتوایی برای همکاران داشته باشیم.