استفاده از روش آنتروپی جهت ارزیابی جو ایمنی در یک شرکت فرآیندی

Using Entropy method to evaluate of Safety climate in a process industry

فرمت: WORD   تعداد صفحات: 9

چکیده

هدف این مطالعه ارزیابی جو ایمنی و تخمین اهمیت هریک از فاکتورهای آن در یک شرکت فرآیندی در جنوب ایران و در سال 1389 است. از پرسش­نامه جو ایمنی ارائه شده توسط کومار و روش آنتروپی استفاده شد. پس از توزیع پرسش­نامه ها بین افراد نمونه آماری که با دقت 5% و حدود اطمینان 95% انتخاب شده بودند و جمع آوری آنها، داده­ ها بوسیله نرم افزار SPSS V.16 و روش آنتروپي تجزیه و تحلیل شدند. از تعداد 151 پرسشنامه توزیع شده بین کارکنان، 134 پرسشنامه مورد بررسی نهایی قرار گرفتند و نرخ بازگشت 88.74% حاصل گشت.

پایایی پرسش­نامه با استفاده از آلفای کرونباخ 0.928 به دست آمد. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ­ها نشان داد که متوسط نمره جو ایمنی 154.84 بوده و 68.7% کارکنان دارای جو ایمنی مثبت ­اند. در ضمن نتایج حاکی از آنست که ارتباط معنی دار آماری بین سن (p<0.05) با جو ایمنی وجود دارد. بیشترین و کمترین وزن­ های به دست آمده توسط آنتروپی 0.197 و 0.144 بوده که به ترتیب متعلق به ایمنی محیط کار و آمادگی شرایط اضطراری در سازمان بود. با در نظر گرفتن پیامدهای فاجعه ­آمیز حوادث در صنایع فرایندی، نتایج اهمیت توسعه نگرش مثبت مرتبط با ایمنی و کاهش تعداد کارکنان با جو ایمنی منفی را نشان می ­دهد.

کلمات کلیدی: جو ایمنی، ایمنی محیط کار، صنعت فرآیندی، آنتروپی

Abstract

This study aimed to evaluate safety climate and to determine the importance of each safety climate factor in a process industry located in southern Iran, 2010. The methodology was based on the safety climate questionnaire (SCQ) that has been presented by Vinod Kumar and by Entropy. After distribution of climate questionnaires through our samples with accuracy of 5% and confidence level of 95% and then collection of them, data were analyzed by means of SPSS V.16 software and Entropy. The number of returned valid questionnaires was 134 out of 151 and response rate was %88.74. Questionnaire’s reliability which assessed by Cronbach’s Alpha was 0.928. The results indicated that mean of safety climate score was 154/84 and more over 68.7% of workers had positive safety climate. Also a significant relationship between ages and safety climate (P< 0.05) was observed. The highest and lowest weights, which are obtained by entropy, belong to Safeness of work environment and Emergency preparedness in the organization with weight of 0.197 and 0.144 respectively.  Considering catastrophic consequences of accidents in process industry, the results show the importance of attention to safety principles and to develop a positive attitude between employees related to safety.

Keywords: Safety climate, Safeness of work environment, Process industry, Entropy

مقدمه

مدیریت ایمنی مؤثر در قرن بیست و یکم وابسته به فاکتورهای انسانی به عنوان بخشی مهم از یک سیستم با پتانسیل بروز حالات خطرناک در اجزای فنی است. با توجه به فاکتورهای انسانی، سازمان­های با قابلیت اطمینان بالا می­توانند مخاطرات را قبل از وقوع حوادث شناسایی کنند. یک روش مهم برای دستیابی به این مهم، سنجش حالت کل ایمنی همانند جو ایمنی یا فرهنگ ایمنی است که شاخص هدایت^[1] نامیده می ­شود. فاکتورهای انسانی دارای فرآیندی سه جزئی شامل تأسیسات، تجهیزات و محیط و سیستم­ های مدیریتی و افراد هستند. با توجه و لحاظ نمودن این اجزا در فرآیند مدیریت، می ­توان امید بسیاری داشت تا حوادث و خسارات ناشی از آنها را به طور قابل ملاحظه ­ای کنترل گردد. عبارت فرهنگ ایمنی پس از حادثه چرنوبيل^[2] در سال 1986 رواج یافت.

حادثه ­ای که به علت وجود یک فرهنگ ایمنی ضعیف و خطاها و تخلفات بسیار، و ایجاد اختلال در پروسه­ های عملیاتی روی داد. کوپر فرهنگ ایمنی را تحت عنوان خرده منظری از فرهنگ سازمانی دانسته است و عقیده بر این­ است که بر نگرش­ ها و رفتار کارکنان و به تبع عملکرد ایمنی و بهداشت آنها تأثیر می­ گذارد. واژه جو ایمنی نیز برای اولین بار توسط محققی به نام زُهَر^[3] ابداع شد. این واژه در بيشتر موارد با واژه فرهنگ ايمني يكسان گرفته شده و به جاي يكديگر استفاده مي­ شوند. اما مي ­توان برای آن مفهومی مجزا در نظر گرفت. در اين زمينه بُعد روان­شناسي^[4] و نگرش^[5] افراد را به عنوان جو ايمني در نظر مي­ گيرند. نگرشي كه بيان كننده نظر فرد در زمينه ايمني و عملكرد مديران سازمان مي ­باشد. در واقع جو ایمنی نوع خاصی از جو سازمانی است که ادراکات کارکنان در مورد اهمیت نسبی هدایت ایمنی را در رفتار شغلی­شان بازتاب می­دهد.

بر این مبنا جو ایمنی را می ­توان ظهور فرهنگ ایمنی در رفتار و نگرش بیان شده از سوی کارکنان و یا نگرش و ادراک کلی افراد در مورد شرایط ایمنی سازمان دانست. این مطالعه در یکی از شرکت­ های زیرمجموعه صنایع فرآیندی در جنوب ایران اجرا شده و هدف آن ارزیابی جو ایمنی و تخمین اهمیت هر یک از فاکتورهای آن با استفاده از روش انتروپی و تعیین ارتباط بین جو ایمنی و متغیرهای دموگرافیک کارکنان بوده است.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ شناسایی و ارزیابی فرهنگ ایمنی، بهداشت و محیط زیست

⇐ مدل های فرهنگ ایمنی، بهداشت و محیط زیست

⇐ ماکروارگونومی و فرهنگ ایمنی