استرس شغلی و مدیریت آن

استرس شغلی و مدیریت آن

فرمت: Pdf   تعداد صفحات: 18

فهرست:

• مقدمه
• استرس شغلی چیست؟
  • دلایل استرس شغلی چیست؟
• تعریف بهداشت روانی محیط کار
  • نقش بهداشت روانی محیط کار در بهره وری فردی و سازمانی
  • عوامل موثر بر بهداشت روانی محیط کار
• نگرش NIOSH به استرس شغلی
  • عوامل شغلی استرس زا از دیدگاه NIOSH
  • استرس و عملکرد کاری
  • استرس، سلامتی و بهره وری
  • برنامه های مدیریت استرس NIOSH
  • ارتباط انگیزش – عملکرد رضایت
• سنجش رضایت شغلی
• اصول بهداشت روانی در سازمان
  • پیشگیری از استرس شغلی
  • مراحل پیشگیری
• 10 مهارت برتر مدیریت استرس
• منابع و مراجع

مقدمه

در دهه اخیر موضوع استرس و آثار آن در سازمان ها مورد توجه بسیار واقع گردیده است. اگر چه در علم پزشکی مساله فشار عصبی و علل و عوارض آن مدت هاست مورد بررسی و تحقیق قرار دارد اما باب این بحث در رفتار سازمانی تازه گشوده شده است. و علیرغم این نظر که استرس های مفید نیز وجود دارد و مقداری از فشارهای عصبی برای ایجاد تحرک و تلاش در انسان ضروری است، زمانی که بحث استرس مطرح می شود بیشتر به عوارض و ضایعات آن توجه شده و استرس مضر و مخل مد نظر قرار نمی گیرد.

به هر حال استرس اثرات فراوانی بر عملکرد و فعالیت های اعضای سازمان دارد. مدیران، کارکنان و ارباب رجوع سازمان تحت تاثیر فشارهای عصبی دچار حالات روانی خاصی می شوند و دست به اعمالی می زنند که مستقیما در بازدهی سازمان منعکس می گردد. فشارهای عصبی دارای آثار جسمانی نیز هست و از این طریق هم به سازمان لطمات شدیدی وارد می آورد. استرس های حاد نیروی انسانی سازمان را هم ضایع می کند و هدف سازمان را دستخوش تزلزل می سازد.

عده ای از صاحب نظران رفتار سازمانی استرس را بیماری شایع قرن نامگذاری کرده اند. شاید هم به راستی دوران ما عصر استرس و فشارهای عصبی است، دوره ای که در آن انسان بیش از هر زمان دیگری در معرض عوامل موجد استرس قرار گرفته و در چنین جهان پر هیاهویی چگونه می توان از استرس اجتناب کرد یا به مصاف و مقابله پرداخت؟ عوامل موجب استرس چیست و چگونه می توان آن را مدیریت کرد؟

رضایت شغلی به عنوان عاملی که در موفقیت شغلی تاثیر دارد و باعث افزایش کارایی و رضایت فردی می شود، باید مورد توجه جمعی قرار بگیرد. از طرف دیگر عدم رضایت نیز باعث کم کاری، غیبت و سهل انگاری شده و حتی در درجات بالاتر می تواند اثرات نامطلوب و مخربی بر برنامه ریزی ها داشته باشد و آن را با شکست مواجه سازد و با ایجاد زمینه مناسب برای رشد رضایت شغلی کارکنان در بستری مناسب صورت گیرد. رضایت شغلی کارکنان اهمیت و حساسیت خاصی دارد. چرا که اگر در سازمانی خشنودی و رضایت کارکنان مقدم بر هدفهای دیگر نباشد آن سازمان محکوم به شکست، زوال و فروپاشی است. رضایت شغلی تاثیر متقابلی روی فرد و سازمان دارد.

فرد همراه با خواسته ها و آرزوهایی به سازمان می پیوندد و هماهنگی و همسویی سازمان به این آرمان ها در فرد ایجاد رضایت می نماید و این رضایت شغلی خود باعث نوآوری، خلاقیت در کار، افزایش میزان تولید و یا خدمات می شود و از این رهیافت، سازمان از سلامت و پویایی برخوردار می شود. کارکنانی که از خشنود و رضایت اندکی برخوردارند به طور معمول به نرخهای بالای جایگزینی گرفتار می شوند. این گونه کارکنان احتمال دارد چشم به جاهای دلخواه تر بدوزند، در حالی که کارکنانی که از رضایت بیشتری برخوردارند در جای خود باقی می مانند.

استرس شغلی چیست؟

استرس شغلی

استرس شغلی می تواند به عنوان پاسخ های فیزیکی و احساسی مضر تعریف شود و زمانی رخ می دهد که الزامات شغلی با توانایی ها، منابع یا نیازهای کارمندان مطابقت نداشته باشد. استرس شغلی می تواند به ضعف سلامت و حتی آسیب دیدن افراد منجر شود. همچنین استرس شغلی به عنوان کنش متقابل بین شرایط کار و ویژگی های فردی شاغل، میزان بیش از حد خواست های محیط کار و در نتیجه فشارهای مرتبط با آن است که فرد بتواند از عهده آن برآید.

دلایل استرس شغلی چیست؟

تقریبا همه معتقدند که استرس شغلی، نتیجه تعامل بین فرد شاغل و شرایط کاری اوست. گرچه نقطه نظرات متفاوتی بر اهمیت مشخصات فردی کارکنان در مقایسه با شرایط کاری به عنوان دلیل اولیه استرس شغلی وجود دارد. این نقطه نظرات متفاوت مهم هستند زیرا طرق مختلفی را برای پیشگیری از استرس در کار، پیشنهاد می کنند. بر طبق یک مکتب فکری، تفاوت در مشخصات فردی مانند شخصیت و شیوه سازگاری فرد، مهم ترین عوامل در ایجاد استرس کاری در افراد است به عبارت دیگر، چیزی که برای یک نفر استرس زاست ممکن است برای دیگری مهم نباشد. این دیدگاه استراتژی های پیشگیرانه ای را به دنبال داشته است که تمرکز بر کارمندان و راه هایی برای کمک به آنها برای سازگاری با موقعیت های مختلف شغلی است.

گرچه اهمیت تفاوت های فردی نمی تواند نادیده گرفته شود، شواهد علمی پیشنهاد می کند که برخی شرایط و موقعیت های کاری خاص برای اغلب افراد، استرس زا هستند. شواهد موجود از تحقیقات جدید، شرایط و موقعیت محل کار را در استرس افراد بسیار موثر نشان داده و طراحی مجدد کار را یکی از مهمترین اقدامات پیشگیرانه داشته است.

تعریف بهداشت روانی محیط کار

بهداشت روانی محیط کار همان سلامت فکر و قدرت سازگاری فرد با محیط و اطرافیان است. همچنان که از جسم خود مراقبت می کنیم روح خود را نیز باید مقاوم تر کنیم تا زندگی بهتری داشته باشیم. در زندگی، «چگونه بودن» خیلی مهمتر از «بودن یا نبودن» است. ایجاد فرصت برای شکوفایی استعدادها، توانایی ها و کنار آمدن با خود و دیگران یکی از اهداف مهم و اساس بهداشت روانی است. جوامع مختلف سعی می کنند تا سیاست های مربوط به بهداشت روانی را سازماندهی کنند. اصل کلی در این تلاش، سالم سازی محیط فردی و اجتماعی است که افراد جامعه را در بر می گیرد. این نگرش حکم می کند که افراد بیش از پیش با بهداشت روانی و چگونگی پیشگیری و درمان بیماری های روحی آشنا

نقش بهداشت روانی محیط کار در بهره وری فردی و سازمانی

به طوری که می دانیم، تقریبا هر یک از کارکنان از ابعاد مختلف تحت تاثیر فشارهای عصبی و روانی قرار دارد که مهمترین این ابعاد عبارتند از:

• عوامل شخصی
• عوامل گروهی با آنچه به ارتباط و با همکاران در محیط کار مربوط می شود.
• عوامل سازمانی با آنچه به ساختار محل کار او ارتباط پیدا می کند.
• عوامل برون سازمانی

انسان های سازمانی در عصر حاضر با عوامل مختلف درون و برون سازمانی روبرو شده و دائما شخصیت و جسم و روان آنها تحت عوامل مختلف قرار گرفته، به تدریج فرسوده می شوند. فرسودگی جسمی و تنش هایی که بر جسم انسان سازمانی وارد می شود مشخص بوده و به راحتی قابل تشخیص و درمان است، ولی تنش هایی که به روح انسان های سازمانی وارد می شود قابل مشاهده نبوده، به راحتی نیز قابل سنجش و درمان نیست و بدین لحاظ تاثیر نامطلوبی در فرسودگی نیروی انسانی پرورش یافته سازمانی دارد. در این باره سازمان ها باید میزان تحمل کارکنان خود را بالا ببرند تا آنها بتوانند تاثیر عوامل مختلف را خنثی کرده، کمتر با تنش روبرو شوند. افزایش توان تحمل کارکنان در مقابل تنش های شغلی و سازمانی موجب صرفه جویی در وقت، نیرو و انرژی کارکنان شده، بهره وری فردی و سازمانی را به دنبال دارد.

عوامل موثر بر بهداشت روانی محیط کار

الف) عوامل فیزیکی

۱- روشنایی و نور محیط کار

مشاغل مختلف در محیط های مختلفی انجام می گیرند. برخی از مشاغل در محیط های باز و برخی در محیط های بسته انجام می شوند. در محیط های بسته میزان روشنایی کافی و مناسب بسیار حائز اهمیت است. به طوری که هم نور کم و هم نور زیاد می توانند تأثیرات منفی روی فرد داشته باشند. برخی از این تأثیرات جسمی است مثل تأثیر روی دستگاه بینایی و برخی دیگر تأثیرات روانی هستند. کار در محیط های بسته کم نور و همچنین پر نور اغلب با خستگی و تحریک پذیری فرد همراه هستند. افرادی که در چنین محیط هایی کار می کنند بازده مناسبی ندارند و اغلب ویژگی های منفی روانی از خود نشان می دهند.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ ارگونومی و استرس شغلی

⇐ پاورپوینت استرس شغلی (Occupational Stress)

⇐ سنجش استرس شغلی در محیط کار