اساس تقسیم بندی مواد شیمیایی

اساس تقسیم بندی مواد شیمیایی

مواد شیمیایی از دیدگاه های مختلفی ممکن است مورد تقسیم بندی قرار گیرند از جمله:

تقسیم بندی مواد براساس مبنای ساحتمان شیمیایی

این تقسیم بندی براساس چگونگی ساختمان ترکیبات شیمیایی صورت می گیرد. از این نظر می توان مواد را به دستجات از قبیل فلزات٬ مواد معدنی غیر فلزی٬ الکل ها٬ آلدئیدها٬ ستن و غیره تقسیم بندی نمود.

تقسیم بندی مواد براساس حالات فیزیکی

بر مبنای شکل فیزیکی که هر یک از مواد ممکن است دارا باشند می توان انها را به صورت زیر تقسیم بندی نمود:

۱-گازها وبخارات

کلمه گاز و بخار عموما به صورت مترادف هم بکار برده می شود. در حالی که گاز به ماده ای گفته می شود که در حرارت ۲۵ درجه سانتی گراد و فشار ۷۶۰ میلی متر جیوه بصورت گاز باشد و بخار به ماده ای اطلاق می شود که در شرایط مذکور بصورت جامد یا مایع باشد.

مواد شیمیایی که بصورت گاز و بخار با بدن تماس پیدا می کنند اگرچه ممکن است ضایعات پوستی یا ریوی وخیمی را بوجود آورند ولی خطر واقعی آنها با وارد شدن در محیط داخلی بدن و ایجاد مسمومیت آغز می شود.

۲-مایعات

اعمال خطر مواد شیمیایی مایع در اثر تماس پوستی و تولید ضایعات در آن به صورت سوختگی٬ درماتوز٬ سرطان و غیره است. جذب مواد شیمیایی مایع از طریق یوست و یا خورده شدن ان ممکن است منجر به ایجاد مسمومیت شود.

۳-جامدات

تماس پوستی با جامداتی که ذاتا ممکن است دارای سمیت باشند منجر به عوارض پوستی می شود. ورود این مواد از طریق تنفس٬ پوست و گوارش نیز می تواند ایجاد مسمومیت نماید.

گازها و بخارات از اشکال الاینده های هوا می باشند مایعات و جامدات نیز می توانند بصورت مواد معلق در هوا قرار گرفته و آن را آلوده نمایند. انتشار و پراکندگی ذرات میکروسکوپی جامد یا مایع در یک فاز گازی آئروسل نام دارد.

در مقابل کلمه ائروسل٬ کلمه هیدروسل وجود دارد که به سیستم های پراکنده در آب گفته می شود. آئروسل ها و هیدروسل ها ممکن است در محیط های کار به صورت زیر وجود داشته باشند:

گردوغبار (Dust). گردو غبار در اثر تجزیه مواد مختلف جامد به ذرات بسیار کوچک تشکیل شده و در هوا شناور می شوند. اعمال مکانیکی مثل خرد کردن٬ اره کردن٬ شکستن٬ ترکانیدن٬ مته کردن٬ سائیدن و غیره از جمله اعمالی است که در صنایع منجر به ایجاد گرد و غبار ها می شوند. اندازه ذرات گرد و غبار ممکن است ماکروسکوپی تا میکروسکوپی باشد و منشا آنها ممکن است گیاهی٬ شیمیایی ( معدنی یا آلی) و یا حیوانی باشد. بطور کلی بیماری هایی که توسط گردوغبار به وجود می آیند٬ نوزوکونیوزها نامیده می شوند. پنموکونیوزها که در واقع بخشی از نوزوکونیوزها می باشند در اثر استنشاق گرد و غبارها به وجود می آیند.

میست (mist) و مه (fog). مه در اثر کندانسه شدن بخار آب در شرایط خاص فیزیکی ( حرارت و فشار) ایجاد شده و معمولا با چشم قابل روئت است و ممکن است مقداری از مواد آلاینده را به صورت هیدروسل در خود داشته باشد. میست معمولا در مورد مواد شیمیایی مختلف که بصورت مایع در فضا پراکنده می شوند به کار می رود مانند میست اسیدها.

دود (smoke). دود در اثر احتراق ناقص ایجاد میشود و عبارت است از ذرات بسیار ریزی که حاوی مقادیر زیادی کربن و سایر مواد احتراق است.

دمه یا دود فلزی (Fume) : فیوم ها ذرات جامدی هستند که دراثر تراکم گازها پس از تصعید از مواد مذاب تولید می شوند. تولید آنهامعمولا با یک واکنش شیمیایی خصوصا اکسیداسیون همراه است. این ذرات بسیار کوچکند و از این رو به سهولت استنشاق شده و خود را به قسمت های انتهایی دستگاه تنس می رسانند. از اختصاصات مهم دمه ها خاصت انعقاد و بهم چسبیدگی آنهاست. بدین معنی که هنگام برخورد با یکدیگر می توانند به هم متصل شده و ذرات درشتری را به وجود اورند. در حالی که این ویژگی برای سایر گردوغبارها وجود ندارد.

اسموگ(smog). اسموگ از دو کلمه fog و smoke گرفته شده و اصطلاحی است که به آلودگی های وسیع اتمسفری گفته می شود. مثلا در سال ۱۹۵۲ اسموگ ایجاد شده در لندن باعث مرگ چهار هزار نفر از اهالی این شهر شد.

یادآوری می شود که استعمال سوسپانسیون ها (ذرات جامد در مایع) و با امولسیون ها (ذرات مایع در مایع) به صورت اسپری منجر به آن می گردد که مواد شیمیایی به شکل آئروسل در هوا قرار گرفته و هوا را الوده کند.

این مطلب بروزرسانی شد و فایل PDF تقسیم بندی مواد آلوده کننده در 26 صفحه پیوست شد.

برای دیدن ادامه موضوع فایل زیر را دانلود کنید.

حتما بخوانید:

⇐ مشخصات مواد برای طبقه بندی گاز و بخار

⇐ آشنایی با طبقه بندی مواد خطرناک

⇐ سیستم های طبقه بندی مواد شیمیایی