ارگونومی مشارکتی

هر نوبت، بیش از ۴۵ دقیقه با لپ‌تاپ کار نکنید. پس از ۴۵ دقیقه چند قدم راه بروید و با نرمش‌های ساده، گردن، بازو، مچ و دست و پا را حرکت دهید.

طرح لپ‌تاپ و شیوه استفاده از آن موجب می‌شود تا دانش‌آموزان و کارمندان و سایر کاربران حرفه‌ای این دستگاه در موقعیت نامناسبی از آن استفاده کنند.

به گزارش هلث دی نیوز، به گفته محققان، نحوه استفاده از لپ‌تاپ و موقعیت قرار گرفتن افراد باعث فشار بر عضلات، تضعیف گردن، شانه‌ها و مصدومیت دست می‌شود.محققان دانشگاه کارولینای شمالی می‌گویند: جدا نبودن کیبورد از مانیتور سبب افزایش احتمال بروز عوارض جسمانی می‌شود.

دکتر کوین کارنیرو یکی از پزشکان دانشکده پزشکی دانشگاه کارولینای شمالی می‌گوید: در موقعیت نامناسب قرار گرفتن بدن و انگشتان دست می‌تواند باعث آسیب در اعصاب مچ دست شود. موقعیت نامناسب گردن و شانه‌ها به هنگام استفاده از لپ‌تاپ نیز بر عضلات فشار می‌آورد و باعث گرفتگی شانه می‌شود.کاربرد رایانه با وجود مزایای فراوان تبعات منفی هم دارد.

کافی است به هشدارهای گاه‌به‌گاه پزشکان درباره پیشگیری از بیماری‌های ناشی از نشستن‌های طولانی و خیره شدن به صفحه مانیتور توجه کنید.محققان می‌گویند هنگام کار با لپ‌تاپ اگر بیش‌ازحد به جلو خم شوید، بر شانه و عضلات گردن به‌علت تحمل وزن سر فشار زیادی وارد می‌شود. به همین علت هنگام کار با لپ‌تاپ پشت خود را تا حد امکان صاف نگه دارید و از خم شدن روی صفحه کلید بپرهیزید. برای یادآوری این نکته یک تکه کاغذ روی صفحه نمایش بچسبانید و هربار که آن را می‌بینید وضعیت نشستن خود را تنظیم کنید.

هر نوبت، بیش از ۴۵ دقیقه با لپ‌تاپ کار نکنید. پس از ۴۵ دقیقه چند قدم راه بروید و با نرمش‌های ساده، گردن، بازو، مچ و دست و پا را حرکت دهید.فاصله چشمان شما با صفحه نمایش باید بین ۵۰ تا ۶۰ سانتی‌متر باشد.

سعی کنید چشمان شما با قسمت بالای صفحه نمایش طوری تنظیم شود که ستون فقرات‌تان صاف باشد.اگر صفحه نمایش در یک خط مستقیم قرار بگیرد برای چشمان شما راحتی بیشتری به همراه خواهد داشت و برای جلوگیری از خستگی چشم هر ۳۰ دقیقه به مکانی دور نگاه کنید.موقع استفاده از لپ‌تاپ حتی‌المقدور سعی کنید آن‌را روی پای خود نگذارید و مانند یک رایانه خانگی آن را روی میز بگذارید و با نشستن روی صندلی کار خود را با این نوع رایانه قابل حمل انجام دهید.ارتفاع صندلی باید ۴۱ تا ۵۱ سانتی‌متر و در حد امکان قابل تنظیم باشد. رویه صندلی باید از جنسی باشد که به‌اصطلاح بتواند تنفس کند، هوا را از خود عبور دهد و موجب تعریق نشود.

عرض پشتی صندلی باید حداقل ۳۲ تا ۳۶ سانتی‌متر و ارتفاع آن حداقل ۹۵ تا ۱۱۰ سانتی‌متر باشد. پشتی صندلی باید قوس مقعر داشته باشد تا گودی کمر به‌راحتی در آن جای بگیرد.صندلی‌های مورد استفاده در کار با لپ‌تاپ و رایانه بهتر است دسته‌دار و دسته آن با ارتفاع میز کار مطابقت داشته باشد.از دیگر شرایط مهم کاری هوای تازه در زمان کار با لپ‌تاپ است. استفاده از تهویه مطبوع اثر چشمگیری در جلوگیری از خستگی کار با رایانه دارد. دمای مناسب ۱۹ تا ۲۳ درجه سانتی‌گراد برای کار مناسب است.برای جلوگیری از بی‌حسی پا می‌توانید از زیرپایی استفاده کنید.

کفپوش چوبی یا پلاستیکی در محیط کار نقش مهمی در جلوگیری از ایجاد الکتریسیته ساکن دارد.همچنین هنگام کار با رایانه توجه داشته باشید که مچ دست شما نباید در حالت خم قرار گیرد و در زمان استفاده از صفحه کلید، ماوس و سایر وسایل ورودی، مچ باید در امتداد ساعد باشد تا دچار عوارض مزمن مچ دست نشوید. به‌طورکلی هنگام کار با رایانه، بازوها و آرنج‌ها زمانی آرامش دارند که نزدیک بدن باشند.

به نظر شما کارگران در اجرای ارگونومی چه نقشی دارند؟ آیا آنها هم می‌توانند دراجرای راهکارهایی که در بهبود محیط کار و کاهش آسیب‌هایشان موثر است، کاری کنند؟ کارشناسان معتقدند نوعی از ارگونومی، مشارکتی است.

دکتر مجید معتمدزاده در این‌باره راهکارهای مشارکت در ارگونومی را مطرح می‌کند. ارگونومی مشارکتی، مشارکت فعال تمام سازمان در توسعه و اجرای دانش ارگونومی است که البته با حمایت کامل مدیریت انجام می‌شود تا شرایط محیط کار، کیفیت و بهره‌وری افزایش یابد. یکی از ویژگی‌های ارگونومی مشارکتی این است که کارکنان بتوانند ارگونومی را به عنوان یک دانش و تکنولوژی فراگیرند و از آن برای حل مشکلات محیط کار استفاده کنند. در سال‌های اخیر، گرایش قابل توجهی به سمت ارگونومی مشارکتی ایجاد شده که بخشی از آن به دلیل زمینه‌های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی است.

جامعه و نیروی کار امروز روش‌های مدیریتی مربوط به 50 سال قبل را نمی‌پذیرد زیرا امروزه تاکید زیادی بر کیفیت و مشتری‌مداری وجود دارد و تحقق آن نیازمند مشارکت بیشتر نیروی کار است. در حال حاضر رویکرد ارگونومی مشارکتی، در سازمان به عنوان رویکردی موثر برای تحول سازمان‌ها، بهره‌وری و رضایتمندی کارکنان پذیرفته شده است.

از آنجا که بهبود مداوم در سازمان بدون مشارکت همه نیروهای درگیر در سازمان امکانپذیر نیست و مدیریت به تنهایی توان و امکان ارزیابی تمام فعالیت‌ها را در سازمان ندارد، جلب مشارکت همه به منظور ایجاد بهبود در سازمان ضروری است و انجام این مهم باعث احساس مالکیت نسبت به کار، شکوفا شدن خلاقیت‌ها و ارائه پیشنهادات می‌شود.

در ارگونومی مشارکتی با معرفی و آموزش دانش کاربردی ارگونومی به همه افراد، کارکنان با استفاده از این دیدگاه جدید و با عطف به تجربه‌های شغلی‌شان قادر می‌شوند پیشنهادات مناسب، عملی و ساده (بدون هزینه و کم‌هزینه) برای بهبود سازمان و شرایط محیط کار ارائه کنند. از ارکان اصلی پرداختن به ارگونومی مشارکتی در سازمان، آموزش است.

آموزش ارگونومی به‌صورت کارگاهی است و در ابتدا از سطح مدیران ارشد سازمان گروهی که علاقه‌مندی بیشتری به موضوع دارند (حداکثر 15نفر) انتخاب و در یک کارگاه ارگونومی تخصصی ظرف چند هفته مبانی و اصول دانش ارگونومی توسط متخصصان ارگونومی به آنان آموزش داده می‌شود. این تیم، آموزش ارگونومی را در سطح سازمان با همراهی متخصصان ارگونومی انجام می‌دهد.

هدف از تشکیل این تیم آموزش‌دهنده، بومی کردن دانش ارگونومی در سازمان است. یکی دیگر از ارکان ارگونومی مشارکتی، تشکیل گروه‌های کوچک کاری (تیم) و کار تیمی و همچنین استقرار سیستم پیشنهادات مبتنی بر آن است.

استفاده صحیح از تکنیک‌های کار گروهی از قبیل نمودار پارتو، نمودار علت و معلول، توفان مغزی و… در کار تیمی ضروری است. بعد از اجرای موفقیت‌آمیز کارگاه‌های آموزشی ارگونومی و استقرار سیستم پیشنهادات مبتنی بر تیم‌های کاری انتظار می‌رود ‌با گذشت زمان برنامه ارگونومی مشارکتی که در ابتدا توسط متخصصان ارگونومی از خارج به سازمان وارد شده بود به‌تدریج به افراد داخل سازمان به طورکامل منتقل شود؛ برنامه‌ای که در نهایت قادر است از درون سازمان به حل مشکلات آن بپردازد. ارگونومی مشارکتی فرصتی را فراهم می‌کند که کارکنان دارای دانش و تجربه منحصر‌به‌فردی می‌شوند (عملکرد سیستم فراتر از مجموع عملکرد اجزای آن است) و بنابراین مشارکت آنان درک روشن‌تری از انواع مسائل موجود و راه‌حل‌های ارائه شده ‌ به‌دست می‌دهد.

مشارکت دادن کارکنان در تجزیه و تحلیل، توسعه و اجرای تحول سازمانی (پروژه ارگونومی مشارکتی) زمینه‌ساز ایجاد احساس مالکیت بیشتر نسبت به کار و سازمان و تعهد بیشتر در اجرای تغییرات است و سخن آخر اینکه مشارکت کارکنان در تعریف صحیح از مسائل مربوط به کار و ارائه راه‌حل‌های مناسب امری ضروری است. کارکنانی که در سال‌های متمادی یک کار را انجام می‌دهند اغلب ایده‌های عالی و راه‌حل‌های عملی و ساده‌ای ارائه می‌کنند که غالبا بدون هزینه یا با هزینه کم می‌توان این تغییرات را برای بهترکردن سیستم انجام داد. آنها منابعی را ارائه می‌دهند که می‌توان به‌طور کامل از آنها استفاده کرد.

به‌علاوه، وقتی خود در ارائه پیشنهادی سهیم باشند براحتی هر تغییری را پذیرا خواهند شد. پس‌ از تشکیل‌ گروه‌ ارگونومی ‌در سازمان‌، باید اهداف‌ آن‌ تهیه‌ و تنظیم‌ شود.

اهداف‌ این‌ گروه‌ باید به‌طور رسمی‌ تدوین‌ و به‌ کارگران‌ و سرپرستان‌ ابلاغ‌ شود. یکی‌ از اهداف‌ اولیه‌ چنین‌ برنامه‌ای‌ ارتقای ‌فرهنگ‌ و آگاهی‌ ارگونومی‌ در سطح ‌سازمان‌ است‌. گروه‌ ارگونومی‌ باید رابطه‌ خود را با تولید حفظ کرده و موضوعات‌ و مسائل‌ آن‌ را بررسی ‌کند.

یکی‌ از رموز موفقیت‌ برنامه ‌ارگونومی‌، حمایت‌ و همراهی‌ برنامه ‌توسط کارگران‌ و سرپرستان‌ است‌. در برنامه‌ ارگونومی‌، همه ‌مداخلات‌ باید مستندسازی‌ شود. ثبت‌ مداخلات‌ پایه‌ای‌ برای‌ تجزیه ‌و تحلیل‌ شرایط قبل‌ و بعد از مداخله‌ و همچنین‌ سابقه‌ای‌ از فعالیت‌های‌ ارگونومی‌، می‌تواند مورد استفاده‌ مدیریت‌، گروه‌های‌ ارگونومی‌ دیگر بخش‌های‌ سازمان ‌یا گروه‌های‌ علاقه‌مند خارج‌ از سازمان‌ قرار گیرد.

دانلود پاورپوینت: