ارزیابی ریسک های ایمنی و بهداشتی در صنعت ساختمان سازی به روش HAZAN

ارزیابی ریسک های ایمنی و بهداشتی در صنعت ساختمان سازی به روش HAZAN

فرمت: PDF   تعداد صفحات: 8

فرناز شاکری اسکی، بهادر عالی نژاد، سمانه موفق
کارشناس ارشد عمران سازه، موسسه آموزش عالی پردیسان
کارشناس ارشد عمران سازه
کارشناس ارشد عمران سازه

چکیده:

بررسی حوادث صنعتی در دنیا نشان می دهد در هر دقیقه ۲ مرگ ناشی از حوادث محیط کار در دنیا رخ می دهد. این آمار به طور اختصاصی در کشورهای در حال توسعه حداقل ۴ برابر بیشتر از نرخ متوسط جهانی آن است. بررسی عوامل و تشخیص نقاط حادثه خیز و خطر آفرین در صنعت ساخت و ساز به منظور پیشگیری از بروز حوادث از اهمیت ویژه ای برخوردار است. تحقیق حاضر با هدف ارزیابی ریسک ایمنی و بهداشتی افراد شاغل در صنعت ساختمان سازی با استفاده از روش HAZAN انجام شد. به این منظور پس از تعیین محدوده مطالعاتی و شناسایی ویژگی های اجتماعی، اقتصادی و بهداشتی، به شناسایی ریسک های ایمنی و بهداشتی پرداخته شد و تعداد و ریسک بهداشتی و ۸ ریسک ایمنی شناسایی گردید. که در ریسک های بهداشتی، حدود ۶۸ درصد آن ها در سطح قابل قبول و ۳۲ درصد در سطح قابل قبول به شرط کنترل قرار گرفتند. در ریسک های ایمنی نیز، حدود ۶ درصد در سطح غير قابل قبول، ۶ درصد در سطح نامطلوب، ۵۰ درصد در سطح قابل قبول به شرط کنترل و ۳۸ درصد در سطح قابل قبول قرار دارند. از جمله مهمترین ریسک های بهداشتی، آسیب بینایی ناشی از جوشکاری، آسیب های شنوایی ناشی از صداهای موجود در کارگاه های ساختمانی و آسیب های پوستی و تنفسی حاصل از کار با مواد شیمیایی و سرطان زا بوده و همچنین مهمترین ریسک های ایمنی، نقص عضو و آسیب های بدنی ناشی از سقوط افراد از ارتفاع و سقوط اشیاء بر روی افراد مشغول به کار هستند. و در نهایت اقدامات اصلاحی و پیشنهاداتی جهت کاهش، حذف و یا به حداقل رساندن مخاطرات ارائه شده است که از جمله اقدامات کنترلی می توان به استفاده از وسایل حفاظت فردی اشاره کرد.

کلمات کلیدی: ارزیابی ریسک بهداشتی، ارزیابی ریسک ایمنی، ساختمان سازی، روش HAZAN

مقدمه

بررسی سیمای حوادث صنعتی در دنیا نشان می دهد در هر دقیقه ۲ مرگ ناشی از حوادث محیط کار در دنیا رخ می دهد. این آمار به طور اختصاصی در کشورهای در حال توسعه حداقل ۴ برابر بیشتر از نرخ متوسط جهانی آن است. بررسی عوامل و تشخیص نقاط حادثه خیز و خطر آفرین در صنعت ساخت و ساز به منظور پیشگیری از بروز حوادث از اهمیت ویژه ای برخوردار است [۱]

امروزه فعالیت های کارگاه های ساختمانی به طور روزافزونی در حال افزایش است. وجود خطرات و عوامل زیان آور گوناگون در این کارگاه ها، این صنعت را به یکی از مخاطره آمیزترین صنایع در سطح دنیا تبدیل نموده است. صنعت ساختمان سازی بر حسب ماهیت، متکی بر نیروی انسانی بوده و انسان سالم رکن اساسی توسعه پایدار به شمار می آید، بنابراین توجه به ایمنی و بهداشت افرادی که در فرآیند اجرا مشارکت داشته و یا آنانی که ممکن است در حیطه اثر عملیات اجرایی از آن آسیب ببینند، هم از لحاظ انسانی و اخلاقی و هم از جنبه قانونی، امری ضروری است [۲]

عملیات ساختمانی و عمرانی با توجه به گستردگی آن، در بیشتر کشور های جهان در صدر فعالیت های حادثه آفرین قرار دارد. وجود خطرات و عوامل زیان آور گوناگون در کارگاه های ساختمانی، این صنعت را به یکی از مخاطره آمیز ترین صنایع در دنیا تبدیل کرده است [۳] صنعت ساخت و ساز با وجود سهم قابل توجه در اقتصاد جهانی، بخاطر دشواری، خطرناکی و تمیز نبودن (گرد و خاک)، کم اعتبار است. این صنعت حدود ۷ درصد مشاغل جهان را دارد، اما مسئول ۳۰ تا ۴۰ درصد صدمات جانی در جهان است [۴]

تخمین زده میشود که سالانه ۱۰۰۰۰۰ کارگر در سایت های ساختمان سازی کشته می شوند و این برابر است با یک کشته در هر ۵ دقیقه، و این به خاطر شرایط کاری بد و غیر قانونی است. این حقیقت اهمیت انجام تحقیقات در مورد ایمنی صنعت ساخت و ساز را خاطرنشان می کند [۵].

کارگاه های ساختمانی بعد از معادن دارای بیشترین تعداد و شدت حوادث ناشی از کار نسبت به سایر مشاغل می باشند. بر اساس آمارهای موجود ۳۰ درصد حوادث شغلی کشور به صنعت ساختمانی اختصاص داشته و میزان فوت ناشی از حوادث در این صنعت ۱۵ درصد برآورد شده است، که میزان قابل توجهی است [۶]

سالانه در جهان ۲۷۰ میلیون حادثه ناشی از کار اتفاق میافتد که نزدیک به ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار کارگر جان خود را از دست میدهند [۷] در سال ۲۰۱۲ در ایالات متحده آمریکا ۴۳۸۳ نفر جان خود را در محیط کار بر اثر حوادث از دست داده اند که در این بین مرگ و میر ناشی از حوادث ساختمانی هجده درصد فوت شدگان را شامل می شود [۸] بر اساس آمارهای موجود، در سال ۲۰۰۵ در آمریکا بیش از ۵۷۰۲ نفر در اثر حوادث ناشی از کار کشته شده اند و بیش از ۶ میلیون نفر دچار معلولیت شده اند [۷] .

با در نظر گرفتن اینکه کمتر از هشت درصد نیروی کار آمریکا را کارکنان ساختمانی تشکیل میدهند و اینکه میزان حوادثی که منجر به مرگ شده اند به طور کلی از تمام صنایع دیگر بیشتر است، بایستی صنعت ساخت و ساز را یکی از پرخطرترین صنایع دانست [۸]. البته نباید از این نکته غافل ماند که حجم فعالیت های صنعت ساخت و ساز بیش از دیگر صنایع بوده و ماهیت کار آن مبنی بر استفاده از ماشین آلات و لوازم سنگین و مواد اولیه ساخته شده ی بزرگ باعث افزایش پتانسیل های ذاتی این صنعت در بالا بردن نرخ سوانح و حوادث می گردد[۶]

در ایران نیز بررسی گزارش های آماری سالانه منتشر شده توسط اداره کل بازرسی کار و امور اجتماعی نشان می دهد که حدود ۳۵ درصد حوادث ناشی از کار، مربوط به فعالیت های ساختمانی و عمرانی بوده که متاسفانه بیشترین آن ها منجر به فوت و بقیه نیز منجر به مصدومیت شدید یا نقص عضو شده اند [۳] در حال حاضر حوادث ناشی از کار به عنوان سومین عامل مرگ و میر در جهان، دومین عامل مرگ و میر در ایران بعد از تصادفات رانندگی و یکی از فاکتورهای مهم بهداشتی، اجتماعی و اقتصادی در جوامع صنعتی و در حال توسعه مطرح می باشد [۹]

همچنین طبق گزارش منتشر شده توسط اداره بازرسی کار و امور اجتماعی در سال ۱۳۹۱ ، آمار حوادث ناشی از کار نسبت به دوره مشابه در سال قبل ۶۵ درصد رشد داشته است [۳] شناخت و معرفی انواع موارد غیر بهداشتی در فرآیند ساخت و ساز : ۱- بیماری های پوستی ۲- مشکل شنوایی ۳-مشکلات تنفسی ۴- بیماری های عضلانی ۵- سرطان ۶- بیماری های ذهنی ۷- بیماری های ناشی از لرزش

شناخت و معرفی انواع حوادث شغلی در فرایند ساخت و ساز به طور کلی، حوادث ناشی از کار در پروژه های ساخت و ساز که توسط داویس وتوماسین کشف و به قرار زیر تشریح شده است:

1. سقوط از ارتفاع: شامل سقوط کارگران از طبقات بالاتر به طبقات پایین تر سطح زمین و سقوط از سطح زمین به سطح حفاری می باشد.
2. دست از کار کشیدن بر اثر سقوط اشیاء و وسایل در حال حرکت: در درجه اول شامل کارگرانی می شود که بر اثر تجهیزات، وسایل و مواد در حال سقوط دست از کار می کشند، به طور عمودی با مواد و به طور افقی مواد در حال انتقال بالا کشیده می شوند.
3. حوادث مربوط به حفاری: شامل فرو ریختن می شود، که با خدمات شهری زیرزمینی، رانش زمین ساختمانهای مجاور، سقوط وسایل 7 اشیاء بر روی افراد مشغول به حفاری در ارتباط است، در انتهای حفاری بخار و گازهایی متصاعد می شوند یا آب فراوان خارج می شود.
4. حوادث به وجود آمده توسط عملکرد ابزارها یا ماشین آلات: که بر اثر واژگون شدن ماشین آلات، فرو ریختن بخش هایی از و ماشین آلات و یا نامناسب یا نا امن بودن ابزارهای دستی به وجود می آیند.
5. مرگ با جریان برق: بر اثر تماس با جریان برق ماشین ها، دستگاه ها، اثاثیه برقی با نقص ابزار و دستگاه های برقی و تماس با خطوط پر قدرت زیر زمینی یا هوایی به وجود می آیند[۱۰]
6. آتش سوزی یا انفجار: از انفجار لوله های فشار یا لوله های بنزین منتج میشود و آتش سوزی به واسطه کارهای جوشکاری ایجاد می شود.
7. ضعف ساختارهای موقت: شامل ضعیف بودن داربست ها می شود.
8. سایر موارد: مثلا سر خوردن (لغزیدن) بر سطوح، یا کمبود اکسیژن در فضاهای محدود و جرقه زدن برق.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ شناسایی خطرات و ارزیابی ریسک در پالایشگاه نفت کرمانشاه با روش HAZAN

⇐ شناسایی خطرات و ارزیابی ریسک در کارخانه چوب و فلز لرد آرا به روش HAZAN