ارزیابی اثرات وقایع گردوغبار و عناصر آب و هواشناسی بر بروز سکته های مغزی

ارزیابی اثرات وقایع گردوغبار و عناصر آب و هواشناسی بر بروز سکته های مغزی

Effects of Dust events and meteorological elements on stroke Morbidity in health in Iran

فرمت: WORD  تعداد صفحات: 19

مقدمه: در سال های اخیر، شیوع رخداد گردوغبار در سطح منطقه و جهان افزایش یافته است. براساس اطلاعات سازمان هواشناسی کشور بیشترین فراوانی روزهای همراه با گردوغبار بر روی ایستگاه های واقع در استان های جنوب غرب کشور قرار دارد. سکته مغزی یک بار بزرگ در منابع مراقبت های بهداشتی است. مطالعات زیادی اثرات رخداد گردوغبار و عناصر آب و هواشناسی را بر سکته های مغزی بررسی نموده اند که نتایج ضد و نقیض به همراه داشته اند. لذا مطالعه حاضر با هدف ارزیابی اثرات وقایع گردوغبار و عناصر آب و هواشناسی بر بروز سکته های مغزی انجام پذیرفته است.

مواد و روش ها: پژوهش حاضر یک مطالعه­ کوهورت گذشته نگر بر اساس داده های اکولوژیک مبتنی بر جمعیت است که طی سال های 2013-2020 انجام شده است. اطلاعات مربوط به بیماران مبتلا به سکته های مغزی از بیمارستان بدست آمد. اطلاعات رخداد گردوغبار و عناصر آب و هواشناسی نیز از مرکز داده های سازمان آب و هواشناسی ایران گردآوری شد. با استفاده از نرم افزار آماری STATA نسخه 14، همبستگی بین ابتلا به بیماری مذکور و رخداد گردوغبار و تغییرات عناصر آب و هواشناسی بصورت منفرد بدست آمد (ضریب همبستگی اسپیرمن) و برای بررسی اثر همزمان متغیرها، از مدل آماری تعدیل یافته بوسیله معادله رگرسیون پواسون چند متغیره استفاده گردید.

یافته ها: در مجموع بیماران مبتلا به سکته مغزی، با هریک از متغیرهای مستقل، همبستگی معنی داری وجود نداشت اما نتایج مدل های آماری تعدیل یافته، نشان می دهند افزایش شدت رخداد گردوغبار موجب افزایش خطر بروز سکته مغزی در جنس مذکر می شود. (lag 0-21 CI95%=1.496-1.0067 RR=1.03 P=0.01) افزایش میانگین سرعت وزش باد نیز موجب افزایش خطر بروز سکته مغزی در جنس مذکر می شود (lag 0-3  CI95%=1.0491-0.9996  RR=1.02  P=0.05). افزایش بارش باران و میانگین رطوبت نسبی موجب افزایش خطر بروز سکته مغزی در افراد زیر 60 سال می شود (lag 0-7 CI95%=1.0012-0.9058  RR=1.95  P=0.05). افزایش میانگین دمای روزانه موجب کاهش خطر بروز سکته مغزی در جنس مذکر می شود (lag 0-3 CI95%=0.9874-0.9254  RR=0.51  P<0.001).

نتیجه گیری: افزایش شدت طوفان های گردوغبار به همراه عناصر آب و هواشناسی موجب افزایش احتمال بروز سکته مغزی شده است. اگرچه افزایش میانگین دما بر احتمال بروز سکته مغزی اثر محافظتی داشته است. با اطلاع رسانی و آموزش همگانی و تعریف دروس در برنامه آموزش رشته های دانشگاهی، گام بلندی در جلوگیری از بروز سکته مغزی و ارتقاء سلامت جامعه برداشت.

Keywords: Dust, Meteorological factor, Stroke

مقدمه:

محیط های خشک یا نیمه خشک که حدود 33 درصد از مساحت کل خشکی های زمین را پوشش می دهند، منشاء اصلی وقایع گردوغبار هستند(1). علت و منشاء این گردوغبار ها بدلیل تغییرات اقلیمی افزایش پیدا کرده است(2).براساس توافق سازمان جهانی هواشناسی هر گاه در ایستگاهی سرعت باد از ۱۵متربرثانيه تجاوز کند و دید افقی به کمتر از 1000 متر برسد، طوفان گردوغبار گزارش می شود. طوفان های گردوغبار از ذرات بسیار ریز با قطر 1 تا 5 میکرون تشکیل شده، در ارتفاع بسیار بالاتری از سطح زمین حرکت نموده و مسافت های بسیار طولانی را می پیمایند که قادر به پوشش شهرهای یک کشور و یا حتی کشورهای یک قاره هستند(3). در سال های اخیر، شیوع وقایع گردوغبار در سطح منطقه ای و جهانی افزایش یافته است. به دلیل افزایش وقایع گردوغبار در کشورهای همسایه غربی ایران و دستکاری های زیست محیطی و صنعتی، این میزان به15برابر نسبت به قبل رسیده است و باعث ایجاد انواع مشکلات بهداشتی، اقتصادی و زیست محیطی در مرکز، غرب و جنوب غربی ایران و به خصوص در استان های جنوب غرب کشور شده است(4).

استان های جنوب غرب کشور با جمعیتی نزدیک به 5 میلیون نفر از قطب های صنعتی و کشاورزی ایران می باشد و بواسطه وجود ذخایر نفت و گاز و صنایع پتروشیمی، صنایع مادر و دارا بودن بیشترین و پرآب ترین رودخانه ها در کشور و به تبع آن کشاورزی پررونق، سدها و بنادر مهم از اهمیت ویژه ای برخوردار است. بر اساس اطلاعات استخراج شده از سازمان هواشناسی کشور بیشترین فراوانی روزهای همراه با گردوغبار بر روی ایستگاه های واقع در استان های جنوب غرب کشور بخصوص دزفول قرار دارد بطوری که میانگین سالانه روزهای گرد و غباری در ایستگاه دزفول در 58 سال گذشته به بیشتر از 100 روز میرسد(5).

نتایج تحقیقات نشان داده است که طوفان های گردوغبار اخیر که در آسیا رخ داده تاثیر بسزایی بر فشار کاری در سیستم بهداشتی و درمانی کشورهای درگیر داشته، به طوری که این وقایع باعث افزایش لود کاری سیستم بهداشتی درمانی، بخصوص سیستم پرستاری، در مراقبت از بیماران سالمند درگیر این رخداد را داشته اند(6). بروز گردوغبار باعث افزایش غلظت برخی از فلزات سنگین مانند سرب تا 3 برابر حد معمول می شود همچنین باعث افزایش بیش از حد غلظت فلزات سمی جیوه و آرسنیک می گردد که در طولانی مدت تاثیرات سوئی بر سیستم عصبی دارند(7). اثرات عناصر آب و هواشناسی بر مرگ و میر نیز بطور گسترده ای مورد مطالعه قرار گرفته است. اخیرا، رابطه بین آب و هوا و عوارض بیماریها مورد پژوهش قرار گرفته است.

سکته مغزی یک بار بزرگ در منابع مراقبت های بهداشتی است زیرا بیماران اغلب به دلیل ناتوانی جسمی ناشی از آن  نیاز به مراقبت دارند. در ژاپن سکته مغزی بالاترین آمار مراقبت پرستاری را بخود اختصاص داده است. بنابراین پیشگیری از سکته مغزی از مواردی است که از اهمیت ویژه ای برخوردار است. علاوه بر این، اخیرا اثرات مضر آلاینده های هوا بر سلامت گزارش شده است و در حال حاضر اثر آن بر انواعی از بیماری ها مورد بررسی قرار گرفته است. هم ذرات معلق و هم فرآورده های گازی ثابت شده است که خطر ابتلا به سکته مغزی را افزایش میدهند(8). افزایش گردوغبار در سال های اخیر و عوارض جبران ناپذیر آن، علاوه بر توجه به امر درمان، توجه به امر آموزش بهداشت و ارتقاء سلامت و همچنین توجه به گنجاندن سرفصل های درسی مربوط به عوارض سلامتی را در برنامه آموزشی رشته های علوم پزشکی مد نظر قرار داده است. یکی از راه ها برای کاهش بروز بیماری های ناشی از گردوغبار مداخلات آموزشی است. کارشناسان آموزش بهداشت از مدل های مناسب برای آموزش بهداشت مانند مدل اعتقاد بهداشتی استفاده می کنند(7).

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ نقدی بر مطالعات تاثیر توام طوفان های گرد و غبار و عناصر آب و هواشناسی بر بیماری های قلبی-عروقی، عروق مغزی و تنفسی

⇐ اثرات طوفان گرد و غبار در مورد پذیرش اورژانسی برای بیماران قلب و عروق و تنفسی

⇐ ارزیابی ریسک بهداشتی مواجهه با غبارهای کادمیوم و باریوم

⇐ بررسی منشاء ریزگردها و تاثیر آن بر آلودگی هوا